Η αυθεντία του ψαλτικού ύφους

[PANROUST]

Τώρα που μου το λέτε σκέφτομαι: όλοι οι μεγάλοι προ Ιακώβου Ναυπλιώτου γιατί δεν ασχολήθηκαν με τα λειτουργικά; Και κάτι ακόμη: βάσει ποιας λογικής κρίνεται τα λειτουργικά ως φυσική εξέλιξη της παράδοσης; Νομίζω ότι χωρά περισσότερος προβληματισμός από μία σύντομη και κάπως βιασμένη τοποθέτηση...
Καλή χρονιά

Χρόνια πολλά καλή χρονιά και ευλογημένα!Δεν ασχολήθηκαν,γιατί δεν είναι μέσα στην παράδοση τα λειτουργικά όπως λέτε και το υπογράφω.Αλλά σήμερα,αυτοί που δεν ασχολούνται με τα λειτουργικά και ασχολούνται με την παράδοση όπως λένε οι ίδιοι,γιατί δεν ασχολούνται λίγο με τα διαστήματα π.χ του δευτέρου ήχου,δηλαδή να κάνουν σύγκριση μεταξύ έτσι όπως τα έψελνε ο Ναυπλιώτης και όπως τα ψέλνουν σήμερα οι ίδιοι;Νομίζω ότι και εδώ χωρά περισσότερος προβληματισμός...

 

[Sotres]

Μάλλον εσείς σπρώχνετε τεχνηέντως κάθε θέμα που πραγματεύεστε στην υπεράσπιση της γνωστής σχολής, υιοθετώντας πλήρως τις απόψεις της.


Shota βλέπεις πού οδηγούν αυτά που γράφεις. Στην εξίσωση του Ιωακειμίου Ψαλτηρίου με το πιάνο. Που το μόνο κοινό τους ήταν τα πλήκτρα, αφού το πρώτο τελικά δεν χρησιμοποιήθηκε ποτέ κατά τη διδασκαλία, ως γνωστόν, ο δε μετρονόμος αναπαράγει μηχανικά το μονό χρόνο που εχρησιμοποιείτο παραδοσιακά για τη διδασκαλία. Τώρα, γιατί να θεωρείται παραδοσιακή διδασκαλία η διδασκαλία λ.χ. με ταμπουρά, που έχει πολύ λιγότερη ευχέρεια στην αναπαραγωγή των διαστημάτων από το Ιωακείμιο Ψαλτήριο, δεν ξέρω. Προφανώς μερικοί έχουν αντιστοιχίσει τον όρο "πλήκτρα" με τη δυτική μουσική. Αν κάνουν μια βόλτα από Αραβία μεριά ή ακόμα και από κανα ντόπιο νυχτερινό κεντράκι, ν' ακούσουν κημπορντίστες να παίζουν κλαρίνο και βιολί και από περιέργεια μπουν μέσα και ψάχνουν τον κλαρινίστα ή τον βιολιστή, ίσως αλλάξουν γνώμη για την εξέλιξη που έχει σήμερα η τεχνολογία στο τομέα των πλήκτρων.
Όχι μόνο αυτό, αλλά βλέπεις ότι σου βάζουν ευχαριστήριο και οι δύο συντελεστές του -όντως- παράλληλου μονολόγου.Τι να κάνουμε λοιπόν; Να φάμε το χρόνο μας και να κάτσουμε ν' απαριθμούμε τι ρώτησε ο ένας και τι απάντησε ο άλλος; Αυτά τα κάναμε πριν χρόνια και είδαμε ότι δεν οδηγούν πουθενά. Αφήνουμε λοιπόν τη συζήτηση ως έχει και τους αναγνώστες να κρίνουν τις... "ερωταποκρίσεις της παπαδικής τέχνης"!

Κύριε Θεοτοκάτε οι προσβολές σας δεν με ακουμπούν. Μιλάτε ως μη μουσικός
και για το λόγο αυτό δεν σας κατηγορώ. Οι κοροϊδευτικού τύπου προτάσεις περί αναγνώρισης των οργάνων παρουσιάζουν την κατάστασή σας. Τουλάχιστον αυτό το ξέρω, ειδικότερα όταν ως συνθέτης συνέθεσα μουσική χρησιμοποιώντας όλα τα όργανα που αναφέρατε. Δεν θα δεχθώ επίσης υποδείξεις από έναν ημι-μαθή περί ανατολικής μουσικής παράδοσης. Παρακαλώ πολύ. Δεν θα επιτρέψω άλλο την κοροϊδία ούτε τον εμπαιγμό. Τα τέσσερα σημαδόφωνα για τα οποία κάνετε λόγο τα βρίσκετε και στον Εφέσιο. Σταματήστε λοιπόν την κοροϊδία και τη λασπολογία για τον Αγγελόπουλο. Σταματώ εδώ διότι χρονιάρες μέρες θα μας βάλεις να αμαρτήσουμε.Τελειώνοντας, με προκαλέσατε με το Τριώδιο του Στανίτσα. Σας έγραψα λοιπόν κάτι. Μην το σχολιάσετε. Ή απλά παίξτε το με το προετοιμασμένο πιάνο...εάν ξέρετε τι σημαίνει αυτό. Το site αυτό δεν δημιουργήθηκε για να το παίζουν κάποιοι ημι-μαθείς ειδικοί. Οι ειδικοί τα λένε και με τον ήχο και με τις γραπτές εργασίες (βλέπε Αρβανίτης, Συμεωνίδης, και τόσοι πολλοί άλλοι). Με ποια ιδιότητα μιλάτε; Του ειδικού; διότι όλα τα γραφόμενά σας έτσι τα παρουσιάζετε!
Παραποιείτε τα γραφόμενά μου με ωραίο δικηγορίστικο τρόπο γι' αυτό και αντιδρώ. Tι σχέση έχουν όλα αυτά που γράψατε με αυτά που αναφέρω για το πιάνο;;Έκανα λόγο για αυτούς που διδάχθηκαν τα ψαλτικά με πιάνο. Αλλάζει το θέμα εάν τα μάθαιναν με κάποιο άλλο όργανο το οποίο αποδίδει τις σωστές διαστηματικές σχέσεις του κάθε ήχου. Τι τα αναφέρετε λοιπόν όλα τα άλλα;;; Μήπως εσείς τελικά πάτε την κουβέντα εκεί που νόημα δεν έχει;
Κ. Λευκόπουλε ζητώ συγγνώμη για το ύφος του μηνύματός μου αλλά υπάρχουν και όρια. Ο κ. Θεοτοκάτος μας έβγαλε και εγώ δεν ξέρω τι...Επειδή ξέφυγα θα καταλάβω τυχούσα διαγραφή μου από το ψαλτολόγιο. 'Ισως και να την αξίζω.

 

[Nikolaos Giannoukakis]

@Φίλος Άσιμος Ψάλτης

Γράφετε

Όλα αυτά εμένα με οδηγούν στα εξής συμπεράσματα:

α. Το πατριαρχικό - παραδοσιακό δεν έχει οριστεί επακριβώς και αποτελεί όρο που επιδέχεται πολλές υποκειμενικές ερμηνείες.

Θα σας διορθώσω. Το Πατριαρχικό Ύφος έχει συγκεκριμένη έννοια. Οι παλαίμαχοι ψάλτες (μερικοί ευτυχώς ζούν) έλεγαν "το Πατριαρχικό Ύφος βρίσκεται και διδάσκεται ΜΟΝΟ εντώς του ναού του Αγίου Γεωργίου. Τελεία και Παύλα.". Το σεβόταν και το θαύμαζεν, χωρίς βεβαίως να αισθάνονται μειονεκτικοί διότι γενικώς, το Κωνσταντινουπολίτικο ύφος ήταν πάρα πολύ εγγύς του Πατριαρχικού.


β. Η αίγλη που εκπέμπει το Πατριαρχείο γενικότερα, η οποία συγκινεί και επηρεάζει πάντοτε με αισθήματα δέους, θαυμασμού και νοσταλγίας, είναι ένα αδιαμφισβήτητο γεγονός. Τα ίδια αισθήματα προκαλούνται για οτιδήποτε αφορά τη μουσική μας και σχετίζεται άμεσα ή έμμεσα με την Πόλη.

γ. Την αίγλη αυτή την έχουν "χρησιμοποιήσει" και την "χρησιμοποιούν" πολλοί για ίδιο όφελος. Μερικοί δε από αυτούς την "χρησιμοποίησαν" και την "χρησιμοποιούν" χωρίς να το δικαιούνται.

Θα συμφωνήσω. Και νομίζω πως πολλοί Φίλοι ψάλτες σώφροντες θα συμφωνήσουν.

δ. Η ψαλτική τέχνη που δημιουργήθηκε στην Πόλη μεταλαμπαδεύτηκε από την Πόλη και σε άλλες περιοχές του Ελληνισμού, όπου αναπτύχθηκε, εξελίχθηκε (όπως έγινε και στην Πόλη) και μεγαλούργησε επάξια με άριστα αποτελέσματα.

Σωστά.

ε. Δεν δικαιούται κανένας στις μέρες μας (πέραν αυτών που ζούν στο Πατριαρχείο αν και αυτό σηκώνει συζήτηση) να πρεσβεύει ότι είναι γνήσιος και αυθεντικός εκπρόσωπος του πατριαρχικού και παραδοσιακού ύφους και σενεπώς δεν χωρεί καμία αλαζονική ή υποτιμητική συμπεριφορά.

Με την έννοια των παλαιών, έτσι πρέπει να είναι. Εαν κάποιος δεν χρημάτησε ΓΙΑ ΧΡΟΝΙΑ και στα αναλόγια του Αγ. Γεωργίου, κατα τους παλαιούς (και αυτή τη γνώμη έχω κι εγώ προσωπικά), ΟΣΟ και να θέλει να πιθικίζει τον Πρίγγο ή τον Στανίτσα, απέχει απο το Πατριαρχικό ύφος. Εδώ, θα διαφωνίσουν πολλοί που μιμούνται, αλλά ας μου επιτραπεί η γνώμη μου. Γνώμη είναι.

Αφ ετέρου, το Πατριαρχικό ύφος βρίσκεται εντώς της γενικής Πολίτικης παράδοσης η οποία, όπως σείς καλώς σημειώσατε, είναι η ρίζα της ψαλτικής του 20ου αιώνα στην Ελλάδα.

Απο κει και πέρα, ο όρος παράδοση έχει συγκεκριμένη σημασία. Συνέχιση απο δάσκαλο σε μαθητή.

Όποιος άλλος νεωτερισμός που δεν είχε πηγή απο δάσκαλο, είναι καινούριο και δεν εκφράζει την παράδοση (όσο και προκρουστείως θα ήθελαν μερικοί νεωτεριστές). Ας το καλέσουν ό,τι θέλουν. Αλλά όχι παράδοση, και σίγουρα όχι παράδοση ιστορικώς αυθεντική.

@Φίλος κ. Φακινός

Ναί, είχα την τιμή να τον γνωρίσω δια μέσου του μακαρίτη του Γ. Σύρκα. Καλός και πιστός εκτελεστής της ψαλτικής.

Καλή Χρονιά!

ΝΓ

 

[Π. Δαβίδ]

Μετά τα τόσα που εγράφησαν, ας καταθέσω και εγώ την άποψή μου, η οποία όντως θα είναι "δύσπεπτη" σε αρκετούς:

Όπως και αλλού έχω γράψει, επειδή γεννήθηκα και μεγάλωσα σε προάστιο του Πειραιά και μορφώθηκα ψαλτικώς με τη διττή Αθηναϊκή παράδοση (σχολή Περιστέρη και μαθητών Σακελλαρίδη) δεν ασχολήθηκα ποτέ με το πατριαρχικό ύφος και τις προεκτάσεις και παραφυάδες του. Στην Ελλάδα των δεκαετιών 70 και 80 το Οικουμενικό Πατριαρχείο ήταν για εμάς κάτι μακρινό, έξω από τα ενδιαφέροντά μας. Η Μικρασιατικής καταγωγής οικογένεια του πατέρα μου είχε ηλικιωμένους συγγενείς που ομιλούσαν μεν περί Σμύρνης συχνά, ωστόσο περί Κωνσταντινουπόλεως δεν μιλούσε κανείς. Όταν ήρθε στην Ελλάδα τη δεκαετία του 80 ο μακαρίτης Πατριάρχης Δημήτριος θυμάμαι να σχολιάζουμε με φίλους μου ότι εάν ερχόταν ο Σέρβος ή ο Βούλγαρος Πατριάρχης τουλάχιστον θα ακούγαμε και ψαλμωδία σε άλλη γλώσσα, τόσο πολύ ενθουσιαστήκαμε!

Όταν αργότερα βρέθηκα ως φοιτητής στην Αγγλία (άρα και σε επαρχία του Πατριαρχείου) δεν άλλαξε τίποτα: οι περισσότεροι ψάλτες Κυπριακής καταγωγής έψαλλαν Κύπριους συνθέτες (Χουρμούζιο ή Καλλίνικο), αρκετοί δε έψαλλαν Σακελλαρίδη. Το πόσο γελάσαμε με την α' έκδοση του ΗΟΠ (πρωτεύεων, τριτεύων κλπ.) το έγραψα και αλλού!

Προς τα τέλη όμως της δεκαετίας του 90 επανερχόμενος στην Ελλάδα είδα μια τάση "θεοποιήσεως" του Πατριαρχείου Κων/πόλεως και όλων των σχετιζομένων με αυτό. Εξεπλάγην! Παιδιά που μεγάλωσαν σε προάστια των Αθηνών με καταγωγή από Ήπειρο και Πελοπόννησο μιλούσαν για Κωνσταντινούπολη λες και είχαν μεγαλώσει στα Ταταύλα ή το Μακρυχώρι! Ένα αστείο (μην πω γελοίο!) θα καταγράψω: έναν έφηβο (με γονείς Ηπειρώτες) να μιμείται την προφορά και διάλεκτο της Κωνσταντινουπόλεως ενώ εγώ του έλεγα "Νυχτωθήκαμαν, πήγαμαν και τα άλλα δικά μας να λες! Τι Ηπειρώτης είσαι;" (σημ. Ηπειρώτισσα, και μάλιστα Βλαχόφωνη, είναι η μητέρα μου).

Άκουσα πολλούς να διατείνονται ότι ψάλλουν πατριαρχικά (ενώ είχαν μάθει και εκείνοι με πιάνο όπως εγώ! ) και είδα και διάβασα πολλές αναλύσεις επί αναλύσεων για τα ψαλτικά της Κωνσταντινουπόλεως, με άκριτο ζήλο και με "βατικανοποίηση" ακόμη και λαθών του ΤΜΕ ή της σύγχρονης πράξεως του Πατριαρχικού Ναού (π.χ. αντίφωνα άνευ στίχων!)

Δεν μέμφομαι κανέναν, ελευθερία έχουμε και εγώ καταθέτω την άποψή μου. Εγώ θα εξακολουθήσω να εφαρμόζω ό,τι έμαθα και όσα διδάχτηκα και ποσώς με απασχολούν οι αυθεντίες ψαλτικές ή μη, ενώ επαναλαμβάνω το ρητό του απ. Παύλου προς Γαλάτας "ἀπὸ δὲ τῶν δοκούντων εἶναί τι, ὁποῖοί ποτε ἦσαν οὐδέν μοι διαφέρει· πρόσωπον Θεὸς ἀνθρώπου οὐ λαμβάνει" και γνωρίζω ότι κατά το ψαλμικόν ο Κύριος θα συντρίψει οστά ανθρωπαρέσκων! Στο τέλος τέλος η επιβράδυνση στο τέλος κάθε στίχου της δοξολογίας μου θυμίζει τα εφηβικά μου χρόνια, ο αλλοπρόσαλλα γοργός χρόνος ψαλμωδίας των αντιφώνων των Παθών στον πατριαρχικό ναό δεν μου λέει τίποτα!

Αυτά και καλή χρονιά!

Υ.Γ. Την άποψή μου δεν την καταθέτω ως σωστή ή λάθος-την καταθέτω ως άποψη. Ίσως ο τοπικισμός με τον οποίο μεγάλωσα να είναι κακός, αλλά ταξείδι πίσω στο χρόνο ώστε να αλλάξω το πώς μεγάλωσα δεν μπορώ να κάνω!

 

[PavlosKouris]

Τελικά η καλύτερη λύση είναι να απέχεις λίγες μέρες
από την...αμαρτία (βλ. Ψαλτολόγιο) κ επανερχόμενος
διαβάζεις απόψεις που είναι σύμφωνες με το πνεύμα του
Δωδεκαημέρου!!!
Ακόμα δεν έχω καταλάβει το θέμα συζήτησης.
Μήπως συνοπτικά να βοηθήσει κάποιος;

 

[asimos psaltis]

Ακόμα δεν έχω καταλάβει το θέμα συζήτησης.
Μήπως συνοπτικά να βοηθήσει κάποιος;

Καλή και ευλογημένη χρονιά σε όλους!

Το θέμα της συζήτησης όπως αρχικά το έθεσα και όπως αυτό διαμορφώθηκε κατά την πορεία της συζήτησης θα μπορούσα να το συνοψίσω στα εξής:

1.Μπορούμε να μιλάμε για "γνησιότητα" και "αυθεντία" στο ψαλτικό ύφος και πώς αυτή μπορεί να προσδιοριστεί με συγκεκριμένα κριτήρια;

2. Συμφωνείτε ότι υπάρχει μια γενική τάση στις μέρες μας μυθοποίησης σε οτιδήποτε προέρχεται από την Πόλη με αποτέλεσμα πολλοι βασιζόμενοι στη σχέση τους (άμεση ή έμμεση, υπαρκτή ή ανύπαρκτη) με το πατριαρχικό και γενικότερα Πολίτικο ύφος, να καπηλεύονται την "ΑΥΘΕΝΤΙΑ" του ψαλτικού ύφους, υποτιμώντας παράλληλα αυτούς που προέρχονται από ψαλτικές σχολές εκτός της Πόλης, προσπαθώντας να προωθήσουν ίδια συμφέροντα;

 

[domesticus]

Φίλε asimos psaltis,

Όντως το θέμα είναι αρκετά ακατάστατο, αλλά έχω δύο σκέψεις.

Ιστορικά δεν μπορούμε να δεχτούμε ότι η Κωνσταντινουπολίτικη μουσική παράδοση είναι απλά μια παράδοση ανάμεσα σε πολλές. Αυτή είναι η αρχική πηγή, από την οποία όλες οι άλλες εμπνεύστηκαν. Εμείς αυτήν συνεχίζουμε και καλλιεργούμε όπως έχει εξελιχθεί ανα τους αιώνες.

Ίσως είναι καλύτερα να διερευνήσεις πως αυτή η παράδοση είναι παρά πολλή πιο μεγάλη από τη παρουσιάζουν αρκετοί.

Όταν μιλούν μερικοί για ΠΑΡΑΟΔΟΣΗ και ΤΟ (Πατριαρχικό) ΎΦΟΣ (κάτι διαφορετικό απ "το ύφος της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας" έχουν μόνο το Στανίτσα και τον Πρίγγο στο νου, και ίσως ακόμη μια χούφτα άλλων ψαλτών του Κ' αιώνα. Και απ εκεί κρατούν το μονοπωλείο της "αυθεντίας" και "ΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ".

Κοίταξε λίγο την παρουσίαση ''ΠΟΛΙΤΕΣ ΜΕΛΟΥΡΓΟΙ'' στο Μέγαρο Μουσικής από τον βυζαντινό χορό Τρόπος. Πριν από 50 χρόνια είχε γίνει τέτοια παρουσίαση? Θα μπορούσαμε να κατανοήσουμε σε παλαιότερες εποχές ότι είναι και αυτό "Πατριαρχικό"?

Το ίδιο με την πρόσφατη ιστορική συναυλία της Ελληνικής Βυζαντινής Χορωδίας.

Ακόμη και στην Αγία Ειρήνη οδού Αιόλου, την οποία αρκετοί ιεροψάλτες λανθασμένα θεωρούν ως "εκτροπή" της παράδοσης, οι συνεργάτες εκεί είναι πολλή σαφής ότι "Δεν αποσκοπούμε να αντικαταστήσουμε την Πατριαρχική παράδοση. Απ εκεί προέρχονται όλα." Σεβαστοί συνάδελφοι έχουν διαφωνίες, ακόμη και έντονες, αλλά δεν αμφιβάλει κανείς ποιά είναι η πηγή. Ακριβώς το ίδιο πιστεύω θα είναι με την βυζαντινή αγιογραφία και την αρχιτεκτονική.

Εύχομαι να συνεχίσεις να κρατάς μια σκεπτική στάση, αλλά και να δέχεσαι την ιστορική πραγματικότητα. Μονοπώλειο δεν πρόκειται να έχει κανείς στην μουσική παράδοση μας, όσο και να πιστεύει ότι "ΕΓΏ είμαι η παράδοση!"


. . .

Τὶ 'χες Γιάννη, τ' εἶχα πάντα.

Μάθε ἀπὸ ποιὸν διδάχθηκαν κατὰ διαδοχὴ οἱ Πωτοψάλτες τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας καὶ μετὰ γράφε περὶ αὐθεντίας καὶ παράδοσης.

Μάθε ἀπὸ ποιὸν διδάχθηκαν κατὰ διαδοχὴ οἱ ψάλτες τῆς ΕΛΒΥΧ καὶ τοῦ Τρόπου κ.ἄ. παραφυάδων καὶ μετὰ γράφε γιὰ τὴν Ἁγ. Εἰρήνη καὶ τὸ μονοπώλειο.

 

[domesticus]

Καλή και ευλογημένη χρονιά σε όλους!

Το θέμα της συζήτησης όπως αρχικά το έθεσα και όπως αυτό διαμορφώθηκε κατά την πορεία της συζήτησης θα μπορούσα να το συνοψίσω στα εξής:

1.Μπορούμε να μιλάμε για "γνησιότητα" και "αυθεντία" στο ψαλτικό ύφος και πώς αυτή μπορεί να προσδιοριστεί με συγκεκριμένα κριτήρια;

2. Συμφωνείτε ότι υπάρχει μια γενική τάση στις μέρες μας μυθοποίησης σε οτιδήποτε προέρχεται από την Πόλη με αποτέλεσμα πολλοι βασιζόμενοι στη σχέση τους (άμεση ή έμμεση, υπαρκτή ή ανύπαρκτη) με το πατριαρχικό και γενικότερα Πολίτικο ύφος, να καπηλεύονται την "ΑΥΘΕΝΤΙΑ" του ψαλτικού ύφους, υποτιμώντας παράλληλα αυτούς που προέρχονται από ψαλτικές σχολές εκτός της Πόλης, προσπαθώντας να προωθήσουν ίδια συμφέροντα;

1. Σίγουρα μποροῦμε καὶ μιλᾶμε. Τὸ ψαλτικὸ ὕφος τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας ταιριάζει ἀπόλυτα στὴν ψαλτικὴ τοῦ κόσμου. Στὰ μοναστήρια παρουσιάζονται διαφορὲς ποὺ εἶναι κὰι θέμα ρεπερτορίου καὶ διάρκειας τῆς ἀκολουθίας.

2. Γενικὴ τάση μυθοποίησης ὄχι. Μερικὴ τάση ἐκμετάλλευσης ναί. Καὶ κατὰ καιροὺς ἔχουν πέσει «σφαῖρες» ἐδῶ μέσα γιὰ τὴν δεύτερη περίπτωση, ψάξε καὶ θὰτὰ βρεις.

Μιὰ ἐπίσης τάση περιχαράκωσης γύρω ἀπὸ τὸ ὕφος τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας ὡς καταφύγιο ἀπέναντι στὴν ἀμφίβολη νεωτερίστικη ἐπιρροὴ τῆς σχολῆς τοῦ Λ. Ἁγγελόπουλου ἰσχύει.

 

[Shota]

Shota βλέπεις πού οδηγούν αυτά που γράφεις. Στην εξίσωση του Ιωακειμίου Ψαλτηρίου με το πιάνο. Που το μόνο κοινό τους ήταν τα πλήκτρα, αφού το πρώτο τελικά δεν χρησιμοποιήθηκε ποτέ κατά τη διδασκαλία, ως γνωστόν, ο δε μετρονόμος αναπαράγει μηχανικά το μονό χρόνο που εχρησιμοποιείτο παραδοσιακά για τη διδασκαλία. Τώρα, γιατί να θεωρείται παραδοσιακή διδασκαλία η διδασκαλία λ.χ. με ταμπουρά, που έχει πολύ λιγότερη ευχέρεια στην αναπαραγωγή των διαστημάτων από το Ιωακείμιο Ψαλτήριο, δεν ξέρω. Προφανώς μερικοί έχουν αντιστοιχίσει τον όρο "πλήκτρα" με τη δυτική μουσική. Αν κάνουν μια βόλτα από Αραβία μεριά ή ακόμα και από κανα ντόπιο νυχτερινό κεντράκι, ν' ακούσουν κημπορντίστες να παίζουν κλαρίνο και βιολί και από περιέργεια μπουν μέσα και ψάχνουν τον κλαρινίστα ή τον βιολιστή, ίσως αλλάξουν γνώμη για την εξέλιξη που έχει σήμερα η τεχνολογία στο τομέα των πλήκτρων.
Όχι μόνο αυτό, αλλά βλέπεις ότι σου βάζουν ευχαριστήριο και οι δύο συντελεστές του -όντως- παράλληλου μονολόγου.Τι να κάνουμε λοιπόν; Να φάμε το χρόνο μας και να κάτσουμε ν' απαριθμούμε τι ρώτησε ο ένας και τι απάντησε ο άλλος; Αυτά τα κάναμε πριν χρόνια και είδαμε ότι δεν οδηγούν πουθενά. Αφήνουμε λοιπόν τη συζήτηση ως έχει και τους αναγνώστες να κρίνουν τις... "ερωταποκρίσεις της παπαδικής τέχνης"!

Εγώ σαν αστείο έγραψα αυτό που έγραψα. Από κει και πέρα ο καθένας μπορεί να ερμηνεύει η να σχολιάζει τα γραφόμενα μου. Έχουν... άδεια.

 

[apostoloskalpakidis]

Εγώ σαν αστείο έγραψα αυτό που έγραψα. Από κει και πέρα ο καθένας μπορεί να ερμηνεύει η να σχολιάζει τα γραφόμενα μου. Έχουν... άδεια.

Α ! Βρε Shota ! .. δεν αντιλαμβάνονται το χιούμορ σου .
Πες τους από που εκπέμπεις για να σε "πιάνουν" καλύτερα :
http://el.wikipedia.org/wiki/Ολλανδικό_ανέκδοτο

 

[emakris]

Μετά τα τόσα που εγράφησαν, ας καταθέσω και εγώ την άποψή μου, η οποία όντως θα είναι "δύσπεπτη" σε αρκετούς:

Όπως και αλλού έχω γράψει, επειδή γεννήθηκα και μεγάλωσα σε προάστιο του Πειραιά και μορφώθηκα ψαλτικώς με τη διττή Αθηναϊκή παράδοση (σχολή Περιστέρη και μαθητών Σακελλαρίδη) δεν ασχολήθηκα ποτέ με το πατριαρχικό ύφος και τις προεκτάσεις και παραφυάδες του. Στην Ελλάδα των δεκαετιών 70 και 80 το Οικουμενικό Πατριαρχείο ήταν για εμάς κάτι μακρινό, έξω από τα ενδιαφέροντά μας. Η Μικρασιατικής καταγωγής οικογένεια του πατέρα μου είχε ηλικιωμένους συγγενείς που ομιλούσαν μεν περί Σμύρνης συχνά, ωστόσο περί Κωνσταντινουπόλεως δεν μιλούσε κανείς. Όταν ήρθε στην Ελλάδα τη δεκαετία του 80 ο μακαρίτης Πατριάρχης Δημήτριος θυμάμαι να σχολιάζουμε με φίλους μου ότι εάν ερχόταν ο Σέρβος ή ο Βούλγαρος Πατριάρχης τουλάχιστον θα ακούγαμε και ψαλμωδία σε άλλη γλώσσα, τόσο πολύ ενθουσιαστήκαμε!

Όταν αργότερα βρέθηκα ως φοιτητής στην Αγγλία (άρα και σε επαρχία του Πατριαρχείου) δεν άλλαξε τίποτα: οι περισσότεροι ψάλτες Κυπριακής καταγωγής έψαλλαν Κύπριους συνθέτες (Χουρμούζιο ή Καλλίνικο), αρκετοί δε έψαλλαν Σακελλαρίδη. Το πόσο γελάσαμε με την α' έκδοση του ΗΟΠ (πρωτεύεων, τριτεύων κλπ.) το έγραψα και αλλού!

Προς τα τέλη όμως της δεκαετίας του 90 επανερχόμενος στην Ελλάδα είδα μια τάση "θεοποιήσεως" του Πατριαρχείου Κων/πόλεως και όλων των σχετιζομένων με αυτό. Εξεπλάγην! Παιδιά που μεγάλωσαν σε προάστια των Αθηνών με καταγωγή από Ήπειρο και Πελοπόννησο μιλούσαν για Κωνσταντινούπολη λες και είχαν μεγαλώσει στα Ταταύλα ή το Μακρυχώρι! Ένα αστείο (μην πω γελοίο!) θα καταγράψω: έναν έφηβο (με γονείς Ηπειρώτες) να μιμείται την προφορά και διάλεκτο της Κωνσταντινουπόλεως ενώ εγώ του έλεγα "Νυχτωθήκαμαν, πήγαμαν και τα άλλα δικά μας να λες! Τι Ηπειρώτης είσαι;" (σημ. Ηπειρώτισσα, και μάλιστα Βλαχόφωνη, είναι η μητέρα μου).

Άκουσα πολλούς να διατείνονται ότι ψάλλουν πατριαρχικά (ενώ είχαν μάθει και εκείνοι με πιάνο όπως εγώ! ) και είδα και διάβασα πολλές αναλύσεις επί αναλύσεων για τα ψαλτικά της Κωνσταντινουπόλεως, με άκριτο ζήλο και με "βατικανοποίηση" ακόμη και λαθών του ΤΜΕ ή της σύγχρονης πράξεως του Πατριαρχικού Ναού (π.χ. αντίφωνα άνευ στίχων!)

Δεν μέμφομαι κανέναν, ελευθερία έχουμε και εγώ καταθέτω την άποψή μου. Εγώ θα εξακολουθήσω να εφαρμόζω ό,τι έμαθα και όσα διδάχτηκα και ποσώς με απασχολούν οι αυθεντίες ψαλτικές ή μη, ενώ επαναλαμβάνω το ρητό του απ. Παύλου προς Γαλάτας "ἀπὸ δὲ τῶν δοκούντων εἶναί τι, ὁποῖοί ποτε ἦσαν οὐδέν μοι διαφέρει· πρόσωπον Θεὸς ἀνθρώπου οὐ λαμβάνει" και γνωρίζω ότι κατά το ψαλμικόν ο Κύριος θα συντρίψει οστά ανθρωπαρέσκων! Στο τέλος τέλος η επιβράδυνση στο τέλος κάθε στίχου της δοξολογίας μου θυμίζει τα εφηβικά μου χρόνια, ο αλλοπρόσαλλα γοργός χρόνος ψαλμωδίας των αντιφώνων των Παθών στον πατριαρχικό ναό δεν μου λέει τίποτα!

Αυτά και καλή χρονιά!

Υ.Γ. Την άποψή μου δεν την καταθέτω ως σωστή ή λάθος-την καταθέτω ως άποψη. Ίσως ο τοπικισμός με τον οποίο μεγάλωσα να είναι κακός, αλλά ταξείδι πίσω στο χρόνο ώστε να αλλάξω το πώς μεγάλωσα δεν μπορώ να κάνω!

Κύριε Σόμαλη, καλή χρονιά!
Θίγετε όντως ένα πολύ δύσκολο ζήτημα. Δανειζόμενος για λίγο τον δικό σας τρόπο θεάσεως, θα μπορούσα να πω ότι το αντίστοιχο στην παραδοσιακή μουσική είναι η επέλαση των ουτιών και των κανονακίων εις βάρος των εγχωρίων ακουσμάτων. Σε λίγα χρόνια δεν θα υπάρχει άνθρωπος να μπορεί να πει ένα κλέφτικο! Είναι όμως και αυτό μια φυσική συνέπεια της ομοιογενοποίησης και παρακμής των τοπικών κοινωνιών. Τον γέρο με τα κλέφτικα θα τον ακούσει κανείς στο χωριό του, όταν θα πάει να το επισκεφτεί. Τον ξένο, όμως, που "κεντάει" στο ούτι, θα τον δει ο νέος στο youtube, θα "ζηλέψει" και θα θελήσει να μάθει και αυτός.
Κάτι αντίστοιχο συνέβη και στην ψαλτική, τηρουμένων των αναλογιών. Και να μην είχε έλθει ο Στανίτσας στην Αθήνα, το ίδιο θα συνέβαινε, αλλά θα καθυστερούσε λίγο, μέχρι την έλευση του διαδικτύου. Τότε, αργά ή γρήγορα μια μεγάλη μερίδα του ψαλτικού κόσμου της Ελλάδος θα έβλεπε ότι το πατριαρχικό ύφος είναι κάτι διαφορετικό (πιο ενδιαφέρον πιθανώς και σίγουρα πιο ιστορικό, όπως εξήγησα παραπάνω) και θα έσπευδε να το μιμηθεί.
Όσο και αν ακούγεται οξύμωρο, η αθηναϊκή παράδοση, όπως την οριοθετείτε, ήταν ένα είδος τοπικής εκδοχής της κοινής μελωδικής παράδοσης (με εξαίρεση κάποιες καθαρά νεωτεριστικές συνθέσεις του Σακελλαρίδη, εάν συμπεριλάβουμε και αυτόν), η οποία όμως δεν κατόρθωσε ποτέ να αποκτήσει το κύρος της "αυθεντικής", της κωνσταντινουπολίτικης, όσο και αν εξέφραζε σε μέγιστο βαθμό τις προτιμήσεις του εγχωρίου εκκλησιάσματος.
Πρέπει λοιπόν να σταλεί στο "χρονοντούλαπο"; Δεν θα υποστήριζα αβασάνιστα κάτι τέτοιο. Εάν εκφράζει όντως κάποιους ανθρώπους, θα πρέπει να την υποστηρίξουν σθεναρά και σε θεωρητικό και σε πρακτικό επίπεδο. Βλέπετε, για παράδειγμα, ότι όλοι σήμερα μιλούν υποτιμητικά για τη διδασκαλία με πιάνο. Δεν ακούω κανέναν να υποστηρίζει την αντίθετη άποψη (εκτός από εσάς, ίσως...), τη στιγμή που πολλά-πολλά χρόνια πριν, και μάλιστα στην Κωνσταντινούπολη (!), ο Ευστράτιος Παπαδόπουλος έβγαινε και μιλούσε απερίφραστα για τόνους και ημιτόνια, τα οποία έπρεπε να αντικαταστήσουν την ποικιλία των διαστημάτων! Το πιστεύει αυτό κανείς σήμερα; Εάν το πιστεύει, ας το πει ευθαρσώς και ας δημιουργήσει "σχολή", αλλά επίσημα και όχι ατύπως. Ιδού η Ρόδος, ιδού και το πήδημα. Αλλοιώς, το χρονοντούλαπο είναι ανοιχτό. Το θέμα δεν είναι πώς μεγάλωσαν κάποιες γενιές, αλλά εάν αυτές πιστεύουν ότι είναι επιθυμητό να μεγαλώσουν και οι νεώτερες γενιές με ανάλογες επιρροές. Εκεί είναι η ουσία.