Οι βάσεις ανεβοκατεβαίνουν, κατά προσωπική εκτίμηση και πείρα, στους διατονικούς ήχους συνήθως. Αυτό συμβαίνει διότι δεν εκτελούμε τις έλξεις των κινούμενων φθόγγων προς τους εστώτες (σταθερούς) κάθε τετραχόρδου, σύμφωνα πάντα με τον ήχο που ψάλουμε. Οι λόγοι των κακών αυτών εκτελέσεων είναι:
1) Δεν γνωρίζουμε ποιες είναι οι έλξεις αυτές. Τα σύγχρονα θεωρητικά δεν τις αναφέρουν και οι δάσκαλοι, των ωδείων και των μουσικών σχολών, προκειμένου να παραδώσουν την ύλη του κάθε έτους, δεν τις αναφέρουν (με αρκετές εξαιρέσεις από ανθρώπους που έχουν μεράκι και πόθο να δημιουργήσουν άξιους συνεχιστές και καλούς ψάλτες)
2) Η έλλειψη εμπειρίας και πρακτικής κατάρτισης. Οι περισσότεροι έχουμε την εντύπωση ότι γίναμε μεγαλοπρωτοψάλτες, επειδή είμαστε πτυχιούχοι ή διπλωματούχοι! Ο Στανίτσας άραγε είχε πτυχίο και δίπλωμα;
3) Στηριζόμαστε στα ετοιματζίδικα μαθήματα με προσημειωμένες έλξεις και άλλα πολλλά και όταν δούμε μια δίγραμμη ύφεση ή δίεση, στην προσπάθεια μας να την εκτελέσουμε γίνεται το έλα μα δεις. Πόσο μάλλον αν πέσει στα χέρια μας κλασικό μάθημα χωρίς σημειώσεις!!!
4) Η αλλαγή ήχου στο κείμενο χωρίς να σημειώνεται (Ανοιξαντάρια Ραιδεστηνού), αλλά και όταν σημειώνεται, η αποτυχία επαναφοράς στη σωστή βάση του αρχικού ήχου
5) Όπως έχουν πει και άλλοι συνάδελφοι, η προσπάθεια πολλών να ψάλουν μαθήματα prima vista και όχι μαθήματα που τα γνωρίζουν και τα έχουν προετοιμάσει. Άραγε αυτή η επίδειξη σημαίνει ότι ξέρουμε πολλά ή ότι έχουμε μεγάλη βιβλιοθήκη;
6) Ο εκβιασμός της φωνής λόγω υπέρμετρου ζήλου ή ενθουσιασμού.
7) Κακοί βοηθοί, όπως έχουν πει και άλλοι, οι οποίοι κατά τη γνώμη μου πρέπει να απομακρύνονται, με ευγένεια πάντα και χωρίς να προσβάλουμε κανέναν.
Η μετατόπιση βάσης σπάνια γίνεται σε χρωματικούς και εναρμόνιους ήχους:
1) Στους χρωματικούς ήχους δεν παρατηρούνται έλξεις άλλες εκτός αυτών που ισχύουν από τη θεωρία, με εξαίρεση το μαλακό χρωματικό που ακούγεται σαν διατονικό όταν η μελωδία ακουμπά στον Πα και επιστρέφει προς τα πάνω, αν έχουμε κρατήσει στο αυτί και στο νου μας τον Κε δε χανόμαστε.
Αλλά και στο σκληρό χρωματικό αν δεν εκτελέσουμε το διάστημα Γα - Δι, κατα την κατάβαση, όπως ορίζει η θεωρία μας πέφτει ο Πα, αλλά πιστεύω ότι αυτό συμβαίνει μόνο άπειρους ψάλτες.
2) Οι εναρμόνιοι ήχοι δεν έχουν και αυτοί έλξεις εκτός αυτών που ορίζει η κλίμακα τους. Αν λάβουμε υπ΄ όψιν ότι οι κλίμακες των ήχων αυτών ταιριάζουν, κατά κάποιο τρόπο με τις ευρωπαϊκές, υποθέτω ότι ότι είναι λίγο δύσκολο να ξεφύγουμε γιατί στα ραδιόφωνα ακούμε όλη μέρα αυτές τις κλίμακες!!!!
Βέβαια εξαίρεση αποτελεί ο βαρύς διατονικός, για τον οποίο ισχύει ότι έχω πει παραπάνω για τους διατονικούς ήχους.
Τέλος θα ΄θελα να σας μεταφέρω τις συμβουλές του δασκάλου μου (Σπυρίδωνα Υφαντή Α.Υ.Μ.Χ.Ε. για όσους τον γνωρίζουν ή έχουν ακούσει για αυτόν).
1) " Στη σχολή (Βυζαντινής Μουσικής) διδάσκεσε. Στο σπίτι μαθαίνεις. Στο αναλόγιο δίπλα σε έμπειρο εμπαιδώνεις."
2) " Αν είναι δυνατό 100 φορές παραλλαγή και 1 μέλος. Όταν γίνει δικό σου άκου καλά για να βρεις την ποιότητα και το ύφος. Για να βρεις τι κρύβεται πίσω από τους χαρακτήρες."
3) "Όταν το μάθεις παραλλαγή διάβασε πρώτα το ποίημα και μετά ψάλε."
4) "Για να ανεβάσεις ένα μάθημα στο αναλόγιο πρέπει να το πεις στο σπίτι σου 300% καλά, να μη σου πω να το μάθεις απ' έξω, έτσι θα έχεις 50% απόδοση στην εκκλησία και σταδιακά θα ανεβαίνεις. Με την επανάληψη μαθαίνεις καλύτερα. Μη κοιτάς εμένα που βάζω ότι βρω μπροστά μου, νομίζω έγινα και 'γω ψάλτης".
