Είχα γράψει
εδώ ότι εδώ στην Αθήνα δεν έχω πλήρη πρόσβαση στην όλη βιβλιοθήκη μου, οπότε εχθές πήγα μια ωραία βόλτα μέχρι το χωριό μου στην Εύβοια και βρήκα αυτό που έψαχνα, διότι κάτι θυμόμουν χρόνια πριν, ότι είχα δει.
Πείσθηκα λοιπόν ότι οι όροι «έξω» και «έσω» υπάρχουν στην παλαιά γραφή και δεν είναι εφεύρημα του Καρά. Ζήτω συγνώμη γι’ αυτό.
Διαπίστωσα όμως ότι δεν έχουν καμιά, μα καμία σχέση με ότι εσείς υποστηρίζεται.
A΄:
Αντιγράφω λοιπόν από βιβλίο που επιγράφεται:
«ΛΕΞΙΚΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ.
ΦΙΛΟΠΟΝΗΘΕΝ ΜΕΝ ΥΠΟ ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΦΙΛΟΞΕΝΟΥΣ ΤΟΥ ΕΦΕΣΙΟΜΑΓΝΗΤΟΣ
Εκδιδόμενον δε εγκρίσει και αδεία της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας
ΕΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΙ,
ΤΥΠΟΙΣ, ΕΥΑΓΓΕΛΙΝΟΥ ΜΙΣΑΗΛΙΔΟΥ
1868»
Βλέπε συνημμένα για έξω σελ. 82, 83 και για έσω σελ. 93, 94, 95.
Ανοίξατε τα μάτια και διαβάστε.
Μιλάμε λοιπόν για έσω και έξω φθορές και όχι για χαμηλές και ψηλές βάσεις.
B΄:
Ψάχνοντας στην βιβλιοθήκη μου, βρήκα και ένα βιβλίο που λέγεται: «Εισαγωγή εις το θεωρητικόν και πρακτικόν της εκκλησιαστικής μουσικής», του Χουρμουζίου Χαρτοφύλακος, παρά Εμμανουήλ Γιαννόπουλου, University Studio Press, Θεσσαλονίκη 2002.
Κάθισα και το διάβασα ξανά, αλλά εις μάτην, ούτε ο Χουρμούζιος ήξερε για Ήχο Α΄ έξω, αλλά ούτε και για μέσα, ε συγνώμη, για έσω ήθελα να πω.
Αλλά τι να ήξερε ο Χουρμούζιος;
Μήπως τα παρέλειψε ο κ. Γιαννόπουλος;
Γ΄:
Βρήκα επίσης κι ένα καταπληκτικό βιβλίο (που το είχα διαβάσει το 2006, όταν το αγόρασα), όπου απ’ έξω γράφει: «Ο Χουρμούζιος Χαρτοφύλαξ και η συμβολή του εις την μουσικήν μεταρρύθμισιν του 1814», Εκδόσεις «Κάλαμος», Αθήναι 2004.
Το πόνημα αυτό αποτελεί διπλωματική εργασία εκκλησιαστικής «βυζαντινής» μουσικής του Διονυσίου Μπιλάλη Ανατολικιώτου, πτυχιούχου κοινωνικής θεολογίας, διπλωματούχου βυζαντινής μουσικής του ωδείου «Ρωμανός ο μελωδός».
Από αυτό το βιβλίο δεν έχω την άδεια να ανεβάσω σελίδες, διότι έχει copyright.
Αν ο κ. Διονύσιος θέλει, ας ανεβάσει ο ίδιος, ο οποίος είναι και μέλος του forum.
Απ’ το βιβλίο αυτό θέλω πρέπει όλοι να διαβάσουμε (όσοι το έχουν), απ’ το πρώτο μέρος, το κεφάλαιο 2. Η μουσική μεταρρύθμισις του 1814 (ειδικά τις σελ. 23-25), το κεφάλαιο 3. Η εξήγησις των παλαιών εκκλησιαστικών μελών και το κεφάλαιο 4. Η θεωρία της νέας μεθόδου.
Απ’ το δεύτερο μέρος, το κεφάλαιο 7. Η χρήσις της οξείας, είναι ότι καλύτερο έχω διαβάσει, για όλους εκείνους που συνεχίζουν ακόμα να δυσκολεύουν τη ζωή του ψάλτου, βάζοντας παλαιογραφικά σημεία (όχι μόνο την οξεία, αλλά και τα υπόλοιπα) χωρίς καμία αναγκαιότητα.
Επίσης τα δύο κεφάλαια που ακολουθούν είναι ιδιαίτερα ενδιαφέροντα: 8.Μερική σύγκρισις των εξηγήσεων Γρηγορίου και Χουρμουζίου και 9.Γενικαί παρατηρήσεις εις το έργον των τριών διδασκάλων του 1814 και του Χουρμουζίου ειδικώτερον. Το ΑΝΤΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ μου άρεσε πολύ.
Συγχαρητήρια κ. Διονύσιε, η εργασία σας είναι εξαίρετη.
Δ΄:
Τέλος, βρήκα κι ένα ξεχασμένο βιβλίο, που τώρα κατάλαβα γιατί το αγόρασα.
Το βιβλίο αυτό είναι του Γρηγορίου Στάθη, Οι αναγραμματισμοί και τα μαθήματα της βυζαντινής μελοποιίας, δ΄ έκδοσις, Αθήνα 1998.
Στις σελίδες 167-206, ο Στάθης, παραθέτει μακροσκελή κατάλογο με κώδικες της ΕΒΕ και του ΜΠΤ, όπου
πουθενά δεν αναφέρεται ο όρος έξω ή έσω, για τον προσδιορισμό του Ήχου.
Απ’ το ίδιο βιβλίο συνεχίζω:
Στη σελ. 87, υποσημείωση 4:
<<
Εις την αρχήν του καλοφωνικού στιχηρού
Προτυπών την Ανάστασιν, συνθέσεως του Μανουγρά κατά καλλωπισμόν Ξένου Κωρώνη, σημειούται• «ο δομέστικος, από χορού. Ήχος πλ. β΄». Αυτή η εντολή «από χορού» αφορά εις το κείμενον
Προτυπών την Ανάστασιν την σην, Χριστέ ο Θεός• και ευθύς «Είτα γίνεται καλλιφωνία, ο δομέστικος, απ’ έξω•
Τότε παραλαμβάνεις». Βλ. κώδικά ΕΒΕ-ΜΠΤ 732, φφ. 234r-v.
Όμοια περίπτωσις είναι και η του στιχηρού των Βαΐων
Προ εξ ημερών του Πάσχα• διατάσσεται σχετικώς• «είτα άρχεται η καλλιφωνία•
Κύριε που θέλεις» [ΕΒΕ-ΜΠΤ, 733, φ. 225r-v]. Βλ. και κώδικα Γρηγορίου 3, φ. 261v και 217v διά τας δύο περιπτώσεις αντιστοίχως [πρβλ. Γρ. Θ. Στάθη, Τα χειρόγραφα…, Β΄ (1976), σ. 589]. Αντί της φράσεως «άρχεται η καλλιφωνία» εις το στιχηρόν
Τάδε λέγει Ιωσήφ («από χορού») υπάρχει η ένδειξις «είτα άρχετε ο μονοφωνάρης» (ΕΒΕ-ΜΠΤ 729, φ. 264r-v).
>>
Η αρχή της καλλιφωνίας στο
Τότε παραλαμβάνεις , υπάρχει στο εν λόγω βιβλίο στη σελ. 220, Εικών β΄,-ΜΠΤ 732, φ. 234v, όπου διαβάζουμε:
Είτα γίνεται καλλιφωνία, ο δομέστικος απ’ έξω.
Το έξω λοιπόν αναφέρεται στον δομέστικο και όχι στον προσδιορισμό της βάσης του ήχου, ως τετράφωνο ή άλλα τέτοια.
Στην περίπτωση τώρα, που οι παλαιοί ήθελαν να προσδιορίσουν τη βάση του ήχου, το έλεγαν καθαρά χωρίς περιστροφές.
Στη σελίδα 246, Εικών κη΄. - ΜΠΤ 732, φ. 247v, στο μέλος του Κουκουζέλη «Ουρανοί έφριξαν», γράφει Ήχος (την μαρτυρία του πρώτου ήχου με το ημίφι, τα διαλυτικά από πάνω και μάλλον την υψηλή, απ’ ότι μπορώ να διακρίνω) τετράφωνος Κε.
Αυτό δηλαδή το μέλος είναι
Ήχος Α΄ τετράφωνος Κε.
Βλέπουμε λοιπόν ότι υπάρχουν οι λέξεις αυτές στα παλαιά χειρόγραφα, αλλά ο Καράς τις κατάλαβε εντελώς διαφορετικά
.
Τη διάκριση των φθορών σαν «έσω» και «έξω» την έκανε, όπως και την ενέργεια του δομεστίκου, χαμηλή και υψηλή βάση ενός Ήχου.
Εύχομαι οι μαθητές του να ξέρουν...
γιατί αλλιώς...
Άντε τώρα να κουβεντιάσεις μαζί του(ς) περί θεωρίας.
Υ.Γ. 1: Ελπίζω Χρήστο μου τώρα μην σου στέλνουν ΠΜ, λέγοντάς σου ότι δεν αξίζει.
Τα χειρόφραφα που παραθέτει ο Στάθης στο βιβλίο του, είναι άλλα απ' αυτό που παρέθεσες εσύ;
Ελπίζω να είναι απ' αυτά
τα χειρόγραφα που τα έφερε ο Καράς σε καιρούς εθνικά δύσκολους...και όμως αντί να έχει ελεύθερη πρόσβαση προτίμησε και είπε τον τότε υπουργό να πηγαίνει και αυτός με σειρά προτερεότητος όπως αρμόζει σε όλους...και σήμερα είναι κλειδαμπαρωμένα μόνο για μερικούς...αλλά έννοια σου και πίσω έχει η αχλάδα την ουρά...θα βγουν μια μέρα στο φως και δεν θα ξέρουν από που τους ήρθε...
ή μήπως ο Στάθης αναφέρεται σε άλλα χειρόγραφα.
Το επόμενο βήμα είναι να πάμε στην ΕΒΕ (Εθνική Βιβλιοθήκη Ελλάδος) ή στο ΜΠΤ (Μετόχι Παναγίου Τάφου) και να δούμε με τα μάτια μας, "έξω" και "έσω" τα χειρόγραφα, αλλιώς να περιμένουμε όλοι να μας... έρθει.
Υ.Γ. 2: Φίλε Βασίλη Ζάχαρη είχες μεγάλο δίκιο, ξέρεις πόσο δύσκολο είναι να ψάξεις στις πηγές;
Περιμένω τις δικιές σου σχετικά με
αυτό, αλλά και αν δεν βρεις, δεν πειράζει.
Το θέμα αυτό με έχει κουράσει, περισσότερο δε, η αδιαλλαξία που δείχνουν κάποιοι, μόνο και μόνο επειδή το είπε ο Καράς.
Όλοι άνθρωποι είμαστε και όλοι κάνομε σφάλματα, γιατί όχι κι ο "διδάσκαλος";
Νομίζω ότι δεν πρέπει να υπάρχει μεγαλύτερος θαυμαστής του μεγίστου των Πρωτοψαλτών, της Μ.τ.Χ.Ε. Κωνσταντίνου Πρίγγου, από εμένα, τόσο που, όχι μόνο τον ακούω κάθε μέρα, αλλά έχω αντιγράψει και διορθώσει σχεδόν όλα τα βιβλία που έχουν κυκλοφορήσει (απ’ τον Λ. Παπανδρέου τουλάχιστον) και ψάλλω αποκλειστικά απ' αυτά.
Λέω όμως ότι κι ο Πρίγγος, ήταν φάλτος, τουλάχιστον έτσι το διαπιστώνω με τη βοήθεια οργάνου: Αρχίζει από Mi και τελειώνει σχεδόν πάντα ψηλότερα, περί το Mi και κάτι, Fa ή ακόμα ψηλότερα.
Οι συνθέσεις του πάλι έχουν έντονο άρωμα εξωτερικής μουσικής, αλλά μου αρέσει
.
Αν κι εσάς σας αρέσει η νουμεροΚαραπαπυρολογία, συνεχίστε.
Μετά απ' αυτό πιστεύω ότι για μένα τουλάχιστον το θέμα "μέσα" και "έξω" Ήχοι, τελείωσε.
Ευχαριστώ σας όλους που διαβάσατε το μήνυμα αυτό.
Πραγματικά κουραστικά πολύ να το συντάξω, αλλά άξιζε νομίζω τον κόπο.
Να είστε όλοι καλά, ο Θεός μαζί σας.