-Επιθυμώντας να συνεισφέρω στο παρόν θέμα,καταθέτω μία γνώμη και δύο προσωπικές εμπειρίες.Κατ'εμέ μαθητές τού ΝΑΥΠΛΙΩΤΗ μπορούν να χρεωθούν αυτοί που και θεωρητικά,αλλά κυρίως πρακτικά-ως κανονάρχοι και δομέστικοι-εντός του Πατρ.Ναού εχρημάτισαν.Στο ψαλτολόγιον έχουμε ηχητικά ντοκουμέντα τριών.Του πρωτοκανονάρχου ΤΣΟΛΑΚΙΔΗ Στυλιανού,του ΓΙΟΒΑΝΟΓΛΟΥ Βασιλείου και του ΝΤΑΦΑ Γεωργίου.
Τους δύο πρώτους τύχη αγαθή τους είχα γνωρίσει προσωπικά.
Α] -Τον μεν ΤΣΟΛΑΚΙΔΗ ως παιδί του γυμνασίου,όταν πήγαινα επίσκεψη στον αδελφό μου στην Σπάρτη-που ήταν τότε εκεί ψάλτης-καθώς περνούσαμε από το εργαστήριο οδοντοτεχνίτη που διατηρούσε στην πόλη,κατεβαίναμε-ήταν ημιυπόγειο-και τον χαιρετούσαμε.Μάλιστα αν του το ζητούσες σου έψελνε και κάποιο μέλος,με ένα αλοιώτικο για τα τότε ακούσματα τρόπο.Τον θυμάμαι αμυδρά,με τα γυαλιά του,σκυμένο στη δουλειά του.Ηταν και ποδοσφαιρόφιλος,γιατί έπαιζε στα νειάτα του καλή μπάλα.Βρήκα τώρα ανθρώπους που τον ήξεραν καλά.Μάλιστα ο γυιός του έχει σπίτι στην Σπάρτη και έρχεται κάπου-κάπου,επειδή μένει στον Πειραιά.Είπα σε 2-3 που τον γνωρίζουν,όταν τον δούν στη Σπάρτη να με γνωρίσουν και να του ζητήσουμε εαν έχει να μας δώσει υλικό από τον πατέρα του.Εμαθα όμως ότι ο Καραμάνης,όταν ερχόταν στην Σπάρτη τότε,που εργαζόταν ο γυιός του,τον μαγνητοφωνούσε ατελείωτα.Βέβαια είχε καταλάβει ο άνθρωπος τι πηγή παράδοσης ήταν,πράγμα που δεν είχαν καταλάβει οι τότε ψάλτες της Σπάρτης,που τον ψιλικορό.ι.δευαν ως <<αούτη>>.Θυμάμαι ότι μεταξύ σοβαρού και αστείου,ο Τσολακίδης έλεγε τότε <<Δεν τα λένε καλά σήμερα οι ψάλτες-δεν έχουν ύφος>>.
Β] -Τον ΓΙΟΒΑΝΟΓΛΟΥ τον γνώρισα τυχαία,εκ του επαγγέλματός μου
στον Πειραιά,το 1979 αν θυμάμαι καλά.Εμενε σε ένα διαμέρισμα πίσω από το Τζάνειο νοσοκομείο.Ηταν λεβεντάθρωπος.Μου διηγήθηκε ότι σε καυγά με τούρκους μετα τα γεγονότα της Κύπρου [1974],του επιτέθηκαν στην Πόλη και του είχαν κόψει μάλιστα με μαχαίρι,λίγο από τον δεξιό αντίχειρα.Φαινόταν το σημάδι.Είχε γλυτώσει παρά τρίχα και είχε έλθει ευσπεσμένα στην Ελλάδα.Ηταν μεγαλογουναρέμπορος στην ΚωνΠολη.Είχε από ότι μούλεγε, ωραιότατο σπίτι στην Πόλη,που από το παράθυρο μπορούσες να πηδήξεις στο Βόσπορο και τραβιόταν να το πουλήσει.Πέρναγε εδώ οικονομικές δυσκολίες,ώσπου να βρεί τον δρόμο του και ζούσε εκποιώντας τα χρυσαφικά που είχε φέρει.Ειχε μία κόρη και αγωνιούσε γιά την τακτοποίησή της..Και αυτός όταν του ζητούσες σου έψελνε μέλη.Βέβαια είχε μία βραχνάδα,επειδή είχε χάσει-όπως μου έλεγε-την φωνή του μετά τα γεγονότα.Τον πρωτοάκουσα στα σύντομα ευλογητάρια και έπαθα από το ύφος του.Είχε έλθει μερικές φορές στην Αγ.Σοφία Πειραιά όπου τότε έψαλλα και μετά στην Κοιμ. Θτκου Βούλας.Τον έχει ηχογραφήσει άπειρες ώρες φίλος γνωστότατος Πρωτοψάλτης.Και ο ΓΙΟΒΑΝΟΓΛΟΥ μού έλεγε ότι χάνεται σιγά-σιγά το αρχοντικό ύφος του Ιακώβου,επειδή όπως συγκεκριμένα ανέφερε,οι μετά αυτόν είναι <<παιχνιδιάρηδες>> στο τρόπο που ψάλλουν.Θυμάμαι ότι έγραφε και ωραία.
-Γιά τον ΝΤΑΦΑ δεν γνωρίζω κάτι,αλλά ακούγοντάς τον από το αρχείο Πετρίδη,μου θύμησε στο ύφος τους δύο προηγούμενους.Εχουν και οι τρείς αν τους προσέξεις καλά,μία αρχοντιά,έναν ηγεμονισμό στο ύφος,που σαφώς παραπέμπει σε Ιάκωβο.Και δεν έχουν χαλάσει και τις κλασικές γραμμές στο κάτω-κάτω.
-Πιστεύω τελειώνοντας ότι και των τριών οι ηχογραφήσεις είναι ανεκτίμητος θησαυρός.Και πηδάλιο.
-Συγνώμη γιά το μακροσκελές,αλλά ήταν νομίζω και αναγκαίο και χρήσιμο. ΠΑΝ.ΤΖΑΝΑΚΟΣ
