«...δείξας τοῖς μαθηταῖς τὴν δόξαν»
(χφφ. Φλωρεντίας Plutei 09.15 προφητολόγιο τοῦ ἔτους 964 φ. 109v, ἁγ. Σάβα 208 μηναῖα ιβ’ αἰ. φ. 119v).
«...δείξας τοῖς μαθηταῖς σου...λάμψαι...»
(χφφ. Τιμίου Σταυροῦ 40, τυπικὸ τῆς ἁγίας Σοφίας Κωνσταντινουπόλεως μεταξὺ τῶν ἐτῶν 950-959 ἔκδ. J. Mateos τ. 1 σ. 360, χφφ. Σίμωνος Πέτρας 1 μηναῖο Αὐγούστου ιστ’ αἰ. φ. 135v, Ἱστορικοῦ καὶ παλαιογραφικοῦ ἀρχείου Μορφωτικοῦ Ἱδρύματος Ἐθνικῆς Τραπέζης 13 ἐκλογὴ μηναίου Αὐγούστου ιστ’ αἰ. φφ. 8v-9r, καὶ Μανουὴλ Πρωτοψάλτου Συλλογὴ ἰδιομέλων ἔκδ. 1831 σ. 169).
«...δείξας τοῖς μαθηταῖς σου...λάμψει...»
(χφ. Paris. Coisl. gr. 218 μηναῖο Αὐγούστου ια’ αἰ. φ. 35v).
«...δείξας τοῖς μαθηταῖς τὴν δόξαν...λάμψαι...»
(χφφ. Paris. gr. 375 ἐκλογάδιο τοῦ ἔτους 1021 φ. 189r, 245 μηναῖα ιγ' αἰ. σ. 295, 396 ἀνθολόγιο ιγ’ αἰ. σ. 75, Ἐθνικῆς Βιβλιοθήκης Βουλγαρίας 56 ΤΑΣ ιδ’ αἰ. φ. 135r, Λειμῶνος 88 ΤΑΣ ιδ’ αἰ. φ. 98r).
«...δείξας τοῖς μαθηταῖς τὴν δόξαν...λάμψον...»
(χφ. Κρατικῆς Βιβλιοθήκης τῆς Ῥωσσίας 173.Ι 501 ΤΑΣ ιβ' αἰ. φ. 78r, τυπικὸ Κασούλων τοῦ ἔτους 1173 ἔκδ. Ἀ. Ἀποστολίδη σ. 149).
«...δείξας τοῖς μαθηταῖς τὴν δόξαν...λάμψει...»
(χφφ. μηναῖα Egerton 2744 ιβ' αἰ. φ. 111v, 2743 ιγ' αἰ. φ. 139v).
«....δείξας τοῖς μαθηταῖς τὴν δόξαν...λάμψοι...» (τυπικὸ Μεσσήνης τοῦ ἔτους 1131 σ. 176, χφφ. Μ. Λαύρας Γ-5 ΤΑΣ ιβ’ αἰ. φ. 99v, Σινὰ 1094 ΤΑΣ ιβ’ αἰ. φ. 62r, 1097 τυπικὸ Συμεὼν ἀρχιεπισκόπου Σινὰ τοῦ ἔτους 1214 φ. 135r, Biblioteca Νacional de Espana 4694 μηναῖα ιβ’-ιγ’ αἰ. φ. 163r, Βατοπαιδίου 1202 ΤΑΣ μεταξὺ τῶν ἐτῶν 1223-1300 φ. 83r, Paris. gr. 402 ΤΑΣ ιγ'-ιδ' αἰ. φ. 175v, 385 ΤΑΣ-ὡρολόγιο-εὐχολόγιο ιδ’ αἰ. φ. 194r, χφφ. ὡρολόγια Σινὰ 866 ιγ’ αἰ. φ. 191r, Μ. Λαύρας Β-25 ιγ’ αἰ. φ. 234v, Paris. gr. 12 τοῦ ἔτους 1419 φ. 308v, Ὡρολόγιον ἐκδ. 1509).
«...δείξας τοῖς μαθηταῖς σου...λάμψοι...»
(χφφ. Barb. gr. 478 ἐκλογάδιο ι’ αἰ. φ. 313r, Βritish Library Additional 9347 ὡρολόγιο ιε’ αἰ. φ. 50r, Λειμῶνος 3 μηναῖα ιε' αἰ. φφ. 201v, 209r, 240r, 249r, Harley 5541 ὡρολόγιο μεταξὺ τῶν ἐτῶν 1485-1525 φ. 120r, ΤΑΣ κεφ. κστ’, Ὡρολόγιον ἐκδ. 1535, 1563, 1574, 1604, 1757, 1830, Ἀνθολόγιον ἐκδ. 1617, 1776, Μηναῖον Αὐγούστου ἐκδ. 1607, 1779, 1795).
«....δείξας τοῖς μαθηταῖς σου...λάμψον...»
(Βritish Library Additional 22507 ὡρολόγιο ιδ’ αἰ. φ. 100v, Μηναῖον Αὐγούστου ἔκδ. 1863, Ὡρολόγιον ἐκδ. 1832, 1851, 1900).
Ἐκτὸς ἀπὸ τὸ ἀπολυτίκιο τῆς Ὑπαπαντῆς, τὸ μόνο ἀπολυτίκιο δεσποτικῆς ἑορτῆς μὲ ἀναφορὰ στὴ Θεοτόκο εἶναι αὐτὸ τῆς Μεταμορφώσεως, ἑορτῆς χωρὶς ἄμεση σχέση μὲ τὴ Θεοτόκο. Πρέπει νὰ εἶναι προαναγγελία τῆς ἑορτῆς τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου, ἡ ὁποία μαρτυρεῖται στὶς 15 Αὐγούστου ἀπὸ τὸ 460 (Γ. Φίλια Οἱ θεομητορικὲς ἑορτὲς στὴ λατρεία τῆς ἐκκλησίας σ. 128), ἐνῶ ἡ Μεταμόρφωση μαρτυρεῖται στὶς 6 Αὐγούστου ἀπὸ τὸ 518 (Τὸ Χριστιανικὸν ἑορτολόγιον Πρακτικὰ τοῦ η’ Πανελληνίου λειτουργικοῦ συμποσίου σ. 247). Τὸ «λάμψας ἐν τῷ Σταυρῷ» τοῦ θεοτοκίου τοῦ ἀναστασίμου ἀπολυτικίου τοῦ πλ. β’ ἤχου εἶναι ἕνας ἐπιπλέον σύνδεσμος τῆς Ὕψωσης μὲ τὴν Μεταμόρφωση («λάμψαι καὶ ὑμῖν τοῖς ἁμαρτωλοῖς»).
Ὁ σταυρώσιμος χαρακτήρας (βλ. καταβασίες Ὑψώσεως) ἀποτελεῖ πλαίσιο τῆς ἑορτῆς («ἔλαμψε τὸ πρόσωπον αὐτοῦ ὡς ὁ ἥλιος...μέλλει πάσχειν» (Μτ. ιζ’ 2, 12), «Πρὸ τοῦ σοῦ σταυροῦ Κύριε...ἵνα θεωρήσαντες τὰ θαυμάσιά σου, μὴ δειλιάσωσι τὰ παθήματά σου· ἅ προσκυνῆσαι ἡμᾶς ἐν εἰρήνῃ καταξίωσον», «Ἐπὶ τοῦ ὄρους μετεμορφώθης...ἵνα ὅταν σὲ ἴδωσι σταυρούμενον...κηρύξωσιν, ὅτι σὺ ὑπάρχεις ἀληθῶς τοῦ Πατρὸς τὸ ἀπαύγασμα»), ἀναδεικνύοντας τὴν οἰκονομία τῆς ἀγάπης καὶ τὴν διὰ ταπεινώσεως ὕψωσιν. Κατὰ τὴν ἑορτὴ τῆς δόξης ὑμνεῖται ἡ Ὕψωσις τῆς ἀτιμίας, τοῦ σωτηρίου πάθους. Ἡ περίοδος τῆς ἑορτῆς, ἐξάλλου, ἐντάσσεται στὶς ἡμέρες προόδου τοῦ Τιμίου Σταυροῦ (συναξάρια 31 Ἰουλίου καὶ 14 Αὐγούστου). Ἡ ἡμέρα τῆς μεταμορφώσεως (6 Αὐγούστου) «δορυφορεῖται» ἀπὸ τὶς μνῆμες τῶν παρασταθέντων σὲ αὐτὴ προφητῶν Ἠλία (20 Ἰουλίου) καὶ Μωυσῆ (4 Σεπτεμβρίου).