Ὁ λαὸς εἶναι ἀκατήχητος, μεταξὺ ἄλλων καὶ στὴν γενικότερη συμπεριφορά του μέσα στὸ ναό. Δὲν φταίει αὐτός, δὲν ἀφορᾶ τὸ θέμα, βάσει αὐτοῦ προχωροῦμε. Αὐτὸ ποὺ πιστεύω ὅτι χρειάζεται εἶναι ἡ (πάντοτε) εὐγενὴς ἐνημέρωση γιὰ τὴν μορφὴ τῆς ψαλτικῆς τέχνης ὡς μουσικὴ καὶ τυπικό μέσα ἀπὸ τὴν ἱστορικὴ ἐξέλιξη, ὥστε νὰ ἐκτιμηθεῖ ἡ ἀναγκαιότητα δημιουργίας τῆς τάξεως τῶν ψαλτῶν.
Διευκρίνηση τῶν κάτωθι·
α) Οἱ ψάλτες εἶναι ὁ λαὸς μέν, ὁ λαὸς ὅμως ποὺ ἔχει ἐξειδικευθεῖ πάνω στὴν πολυπλοκότητα τοῦ ἐν λόγῳ διακονήματος, ὅπως ἡ ἀπύθμενη ἀγάπη τῶν ἐκκλησιαστικῶν πατέρων πρὸς τὸν Χριστὸ καὶ τὸ λαό Του τὸ διαμόρφωσε. Ἂν ἡ ἐξειδίκευση δὲν θεωρεῖται ὅτι ἀποτελεῖ προαπαιτούμενο, προτρέπουμε τὸν συζητητή μας νὰ ἀναλάβει ἐξ ὁλοκλήρου τὴν εὐθύνη τῆς ἐπιτελέσεως μίας ἱερῆς ἀκολουθίας, ἂν ὄχι σὲ πραγματικὲς συνθῆκες, σὲ μία τύπου προσομοίωση.
β) Τὸ ἀναλόγιο δὲν ἀνήκει στοὺς ψάλτες, ἀλλὰ αὐτοὶ ἔχουν ὁριστεῖ ἀπὸ τὴν ἐκκλησία ὡς ὑπεύθυνοι γιὰ τὴν εὔρυθμη λειτουργία του. Καλὸ εἶναι νὰ τονιστεῖ ἡ διαφορὰ μεταξὺ «κατοχῆς» καὶ «διαχειρίσεως» ἑνὸς χώρου. Ὅποιος συμμετέχει σὲ αὐτό, θὰ πρέπει νὰ κατέχει τὴν ἀνάλογη γνώση ἀλλὰ καὶ ἔγκριση τοῦ ὑπευθύνου ποὺ (ἐπαναλαμβάνω) δὲν αὐτοδιορίζεται, ἀλλὰ ἐπιλέγεται ἀπὸ τὴν ἐκκλησία.
γ) Ἡ κοινὴ λατρεία δὲν εἶναι κατ’ ἰδίαν προσευχή, μὲ ὅ,τι αὐτὸ συνεπάγεται στὴν διεξαγωγὴ τῆς πρώτης. Ἄλλος ὁ σκοπὸς καὶ ὁ τρόπος. Τὸ ἀναλόγιο δὲν εἶναι τόπος προσωπικῆς ἐκφράσεως, ἀλλὰ κέντρο ἕνωσης τοῦ κόσμου ἐν μιᾷ καρδίᾳ. Τὰ «θέλω» τοῦ προσώπου μας ὡς ψάλτες θυσιάζονται μετατρεπόμενα σὲ ὑλικὸ ποὺ καλύπτει τοὺς ἁρμοὺς τῆς ἀποστάσεως τῶν ψυχῶν. Ἀπὸ αὐτὸ δὲν ἐξαιροῦνται τὰ «θέλω» τοῦ συζητητή μας.
δ) Ἀντιπαραβολὴ μὲ τὴν ὑπευθυνότητα καὶ σεβασμὸ στὴν συμπεριφορὰ πρὸς τὴν κοσμικὴ μουσική, ἡ ὁποία μάλιστα δὲν ἐμπεριέχει τὸ σωτηριολογικὸ περιεχόμενο τῆς ψαλτικῆς.
ε) Πρόσκληση - προτροπὴ νὰ μάθει ὁ συζητητὴς ἐφ’ ὅσον διψᾶ μέσῳ κατ’ ἰδίαν συναντήσεων στὴν ἀρχὴ ἁπλοὺς ὕμνους ὅπως ἐφύμνια ἢ ἀπαντήσεις στὶς ἱερατικὲς ἐκφωνήσεις καὶ νὰ συμμετέχει μόνον σὲ ὅ,τι γνωρίζει, καὶ ἐφ’ ὅσον θελήσει, ἂς ἀσχοληθεῖ καὶ πιὸ βαθιά. Αὐτὸς εἶναι καὶ ὁ πραγματικὸς στόχος (καὶ καλὸ εἶναι νὰ τονιστεῖ) ὁ ἑκάστοτε ψάλτης νὰ μεταδώσει τὴν τέχνη καὶ σὲ ἄλλους, μὲ ἀπώτερο σκοπὸ τὴν δημιουργία χοροῦ ποὺ ὅμως θὰ ὁμοφωνοῦν, διότι δίχως ἁρμονία τῶν σωμάτων (φωνῶν) δὲν ἐπιτυγχάνεται ἁρμονία ψυχῶν.