Συναξάριον - Πλήρες

[Stavros Zachariou]

Καλημέρα σας. Μια ερώτηση θα ήθελα να κάνω σχετικά με το Συναξάριον που αναγιγνώσκεται από το Μηναίον στον Όρθρο. Συνήθως τα Μηναία της Αποστολικής Διακονίας που έχουμε στην εκκλησία είναι παλαιότερες εκδόσεις και δεν "καλύπτουν" όλους τους εορταζόμενους αγίους, ιδιαίτερα αν είναι νεοανακυρηχθέντες. Στη σελίδα αυτή https://akolouthies.wordpress.com/ βλέπω ότι τα Συναξάρια που χρησιμοποιούνται είναι πλήρη και αναρωτιέμαι αν υπάρχει κάποια πηγή από την οποία να παίρνουμε τα Συναξάρια αυτά.

Ευχαριστώ πολύ.

 

[Κατσίκης Κωνσταντίνος]

Σαν πεδίο προσωπικής έρευνας και ενασχόλησης σχετικά με την πληρότητα του καθημερινού συναξαρίου για την προσωπική σας προσευχή ή κάποια εργασία σας καλώς ψάχνετε, αλλά όσον αφορά στην ανάγνωση του Συναξαριστή ως μέρος της ακολουθίας του όρθρου η γνώμη μου είναι ότι τα εκδομένα μηναία είναι μια χαρά (και κυρίως οι παλαιές εκδόσεις!). Με τις έρευνες των τελευταίων δεκαετιών έχουν αναδειχθεί ένα σωρό άγιοι, Κύπριοι, Πόντιοι, Σλάβοι, Σάξωνες κλπ., καθώς και οι εκατοντάδες νεομάρτυρες και τοπικοί ανά την Ελλάδα άγιοι, και η αυθαίρετη προσπάθεια συμπλήρωσης του συναξαριστή (για την ανάγνωσή του εντός λειτουργικού χρόνου) κινδυνεύει να εξελιχθεί σε "θέατρον".

Το ίδιο ισχύει και για τις επιπλέον ιδιαίτερες ακολουθίες. Κατά το λειτουργικό χρόνο ας αρκούμαστε στα εκδομένα (μέχρι να υπάρξει επίσημη αναθεώρησή τους), εκτός από περιπτώσεις εντοπιότητας κάποιου αγίου.

 

[MTheodorakis]

Τὸ συναξάριο[1] π.χ. «Μηνὶ ᾿Απριλίῳ α’...» ἢ «Μηνὶ τῷ αὐτῶ τῇ β’...»

(ἔτσι ἀρχίζουν ὅλα τὰ παλαιὰ μηναῖα, τυπικὰ καὶ συναξάρια)

ἀναγινώσκεται ὁλόκληρο, καὶ τὰ ψιλὰ γράμματα (ποὺ μέχρι τὸ 1843 ἦταν μεγάλα), χωρὶς καμμία παράλειψη

(κανόνας νδ’ Καρθαγένης (418-424), Dmitrievskij τ. 3 σ. 110, 310, 450, 572, 677, ΤΑΣ κεφ. β’, τυπικὸ Ῥήγα σ. 98)

ἀπὸ ἄμβωνος πρὸς δυσμάς, ὡς ἀνάγνωση[2]

(χφ. Paris. gr. 1154 τυπικὸ ιβ' αἰ. φφ. 80r, 82v, χφφ. Vat. gr. 782 ΤΑΣ α’ ἥμισυ ιγ’ αἰ. φ. 7v, Βατοπαιδίου 1202 ΤΑΣ μεταξὺ τῶν ἐτῶν 1223-1300 φφ. 6r, 92r, Dmitrievskij τ. 3 σσ. 310, 450, 572, 677, Εὐχολόγιον τὸ Μέγα, ἐκδ. Ἀστὴρ 1986, φωτοαναστατικὴ ἀνατύπωση τῆς ἐκδόσεως Βενετίας 1862 σ. 32)

καθημένων τῶν λοιπῶν

(χφ. Paris. gr. 353 τριῴδιο ιγ' αἰ. φ. 51v, Ε. Σπυράκου Οἱ χοροὶ ψαλτῶν κατὰ τὴν βυζαντινὴ παράδοση 2008 σ. 310),

ὅπως σὲ ὅλες οἱ ἀναγνώσεις.


Παραλείπονται οἱ ψευδεῖς βιογραφίες τῆς ἁγίας Ἑρμιόνης (4-9), προφήτου Ἰωνᾶ (21-9), Ἰωάννου Θεολόγου (26-9), ἀποστόλου Θωμᾶ «Ἐκ τῶν αὐτοῦ περιόδων» (6-10), προφήτου Ὡσηέ (17-10), «Διήγησις εἰς τὸν θρῆνον τοῦ προφήτου Ἱερεμίου» (4-11), «Ἐκ τῶν θαυμάτων τοῦ ἀποστόλου» Φιλίππου (14-11), ἀποστόλου Ματθαίου (16-11) ἐκτὸς τῆς πρώτης παραγράφου, Τριῶν παίδων (17-12) ἡ τελευταία παράγραφος, Μαριάμνης (17-2), προφήτου Ἀμώς (15-6), ὅπως καὶ κατὰ τὴν 30-6 οἱ ἄσχετες βιογραφίες Παύλου, Ἰακώβου τοῦ ἀδελφοθέου κ. ἑ. ἕως Νικολάου.

---

[1] Ἡ καθυστερημένη θέση αὐτὴ τοῦ συναξαρίου εἶναι ᾀσματικὴ ἐπίδραση ἀπὸ τὸν κοσμικὸ ὄρθρο καὶ συσχέτιση μὲ τὸ συῤῥικνωθὲν κοντάκιο. Μέχρι τὸν ια’ αἰ. ὁ βίος τοῦ ἁγίου ἦταν ἡ ἀνάγνωση τῶν στιχολογιῶν τοῦ ὄρθρου, πρὸ τῶν ὕμνων τοῦ ἁγίου.
[2] «Συναξάριον. Κύριε εὐλόγησον» (χφ. Paris. gr. 249 τριῴδιο ιε’ αἰ. φφ. 23v, 169v). - «Δι’ εὐχῶν...». «Μηνὶ τῷ αὐτῷ ιη’ μνήμη...». «Συναξάριον...Πάτερ εὐλόγησον» (χφφ. ἀνθολόγια Σινὰ 645 ιδ’ αἰ. φφ. 44r, 94v, Σινὰ 646 ιδ’ αἰ. φφ. 31r, 61v, Νέον Ἀνθολόγιον ἔκδ. Ῥώμης 1598 σ. 459). Πρβλ. χφ. Σινὰ 751 τριῴδιο ιδ’ αἰ. φ. 120v.

 

[Stavros Zachariou]

Σαν πεδίο προσωπικής έρευνας και ενασχόλησης σχετικά με την πληρότητα του καθημερινού συναξαρίου για την προσωπική σας προσευχή ή κάποια εργασία σας καλώς ψάχνετε, αλλά όσον αφορά στην ανάγνωση του Συναξαριστή ως μέρος της ακολουθίας του όρθρου η γνώμη μου είναι ότι τα εκδομένα μηναία είναι μια χαρά (και κυρίως οι παλαιές εκδόσεις!). Με τις έρευνες των τελευταίων δεκαετιών έχουν αναδειχθεί ένα σωρό άγιοι, Κύπριοι, Πόντιοι, Σλάβοι, Σάξωνες κλπ., καθώς και οι εκατοντάδες νεομάρτυρες και τοπικοί ανά την Ελλάδα άγιοι, και η αυθαίρετη προσπάθεια συμπλήρωσης του συναξαριστή (για την ανάγνωσή του εντός λειτουργικού χρόνου) κινδυνεύει να εξελιχθεί σε "θέατρον".

Το ίδιο ισχύει και για τις επιπλέον ιδιαίτερες ακολουθίες. Κατά το λειτουργικό χρόνο ας αρκούμαστε στα εκδομένα (μέχρι να υπάρξει επίσημη αναθεώρησή τους), εκτός από περιπτώσεις εντοπιότητας κάποιου αγίου.

Ναι κατανοητό αυτό που λέτε. Ευχαριστώ πολύ.

 

[giorgosgoudi]

Σε κάποιες αγρυπνιες έχω κι εγώ διαβάσει το πλήρες συναξάρι του μηναίου ή ακόμα και αυτού του βιβλίου που αναζητά ο Σταύρος με αγίους από όλο τον κόσμο και λέγεται "Νέος Συναξαριστής". Το βιβλίο μου το έδινε ο λειτουργός ιερέας γιατί η αγρυπνία κατά κάποιο τρόπο ήταν αφιερωμένη σε κάποιον από αυτούς, ασχέτως αν δεν άλλαζε κάτι άλλο στην ακολουθία μέσω φυλλάδας ας πούμε. Δηλαδή στόχος του ιερέα ήταν να διαβαστεί αυτό ακριβώς το συναξάρι και από τα υπόλοιπα πείτε ότι γράφει το τυπικό έλεγε. Μόνο όμως σε αυτές τις αγρυπνιες.

Θα με ενδιέφερε ως πληροφορία αν υπάρχουν εκκλησίες που διαβάζουν "τα πάντα" (του κλασικού μηναίου), σε κανονική ακολουθία πχ Κυριακή πρωί. Εμείς ακόμα και από στίχους λέμε μόνο του πρώτου Αγίου ή της εορτής.

 

[Κατσίκης Κωνσταντίνος]

Θα με ενδιέφερε ως πληροφορία αν υπάρχουν εκκλησίες που διαβάζουν "τα πάντα" (του κλασικού μηναίου), σε κανονική ακολουθία πχ Κυριακή πρωί. Εμείς ακόμα και από στίχους λέμε μόνο του πρώτου Αγίου ή της εορτής.

Εμείς διαβάζουμε όλο το Συναξάρι του μηναίου (δηλ. και τους στίχους) σε κάθε ακολουθία (και την Κυριακή), όπως και τους κανόνες. Μοναδική εξαίρεση η μακρά γενεαλογία την Κυριακή προ των Χγεννων (αν και μικρός θυμάμαι να την ακούω!). Από φίλους μου συναδέλφους ξέρω ότι αυτό γίνεται και σε άλλους ναούς στη Θεσσαλονίκη.

Δυστυχώς η προσπάθεια να "κερδίσει" κάποιος έστω και λίγα λεπτά (ή δευτερόλεπτα!! όσον αφορά στους στίχους του συναξαρίου) οδηγεί σε πολλές άστοχες περικοπές (είναι μια συζήτηση που έχει γίνει κατά καιρούς εδώ στο Ψαλτολόγιο). Εξίσου άστοχο, όμως, μου φαίνεται και το αντίθετο, να προσθέτεις δηλ. πέντε-δέκα ακόμη αγίους που δεν έχουν "περάσει" στις εκδόσεις. Εκτός αν υπάρχουν ιδιαίτεροι λόγοι εντοπιότητας κάποιου αγίου ή φιλοξενίας λειψάνου (αυτό το έχω κάνει κι εγώ σε αντίστοιχη περίπτωση). Είναι μόνο εξαιρέσεις.

 

[dimskrekas]

Εμείς διαβάζουμε όλο το Συναξάρι του μηναίου (δηλ. και τους στίχους) σε κάθε ακολουθία (και την Κυριακή), όπως και τους κανόνες. Μοναδική εξαίρεση η μακρά γενεαλογία την Κυριακή προ των Χγεννων (αν και μικρός θυμάμαι να την ακούω!). Από φίλους μου συναδέλφους ξέρω ότι αυτό γίνεται και σε άλλους ναούς στη Θεσσαλονίκη.

Δυστυχώς η προσπάθεια να "κερδίσει" κάποιος έστω και λίγα λεπτά (ή δευτερόλεπτα!! όσον αφορά στους στίχους του συναξαρίου) οδηγεί σε πολλές άστοχες περικοπές (είναι μια συζήτηση που έχει γίνει κατά καιρούς εδώ στο Ψαλτολόγιο). Εξίσου άστοχο, όμως, μου φαίνεται και το αντίθετο, να προσθέτεις δηλ. πέντε-δέκα ακόμη αγίους που δεν έχουν "περάσει" στις εκδόσεις. Εκτός αν υπάρχουν ιδιαίτεροι λόγοι εντοπιότητας κάποιου αγίου ή φιλοξενίας λειψάνου (αυτό το έχω κάνει κι εγώ σε αντίστοιχη περίπτωση). Είναι μόνο εξαιρέσεις.

Η πικρή αλήθεια είναι ότι δεν έχουν όλοι τις γραμματικές γνώσεις για να απαγγείλουν και τους στίχους... οπότε καλύτερα να τους παραλείπουν. Ίσως αυτός να είναι ο λόγος της απάλειψής τους... πλέον. Όντως τα ελάχιστα δευτερόλεπτα που απαιτούνται για την απαγγελία τους δεν αλλάζουν τη συνολική διάρκεια...

 

[MTheodorakis]

Ἂν δὲν ἀναγνωσθεῖ ὁ συνοπτικὸς βίος τοῦ ἁγίου στὸ συναξάριο, δὲν μπορεῖ νὰ κατανοηθεῖ ἡ ἀκολουθία του.

 

[giorgosgoudi]

Η ερώτηση δεν αφορά τους στίχους! Όταν έγραψα "τα πάντα" εννοούσα τα κείμενα που ακολουθούν τους στίχους.

Ο λόγος που δεν διαβάζονται είναι το μέγεθος, το κάπως άσχετο με τα υπόλοιπα ψαλλομενα ύφος τους (πράγμα που συμβαίνει και με τους στίχους) και το περιεχόμενο τους που συνήθως αποτελεί απλή παράθεση πληροφοριών η οποία αγγίζει τα όρια του "too much information". Τα της εορτής περιγράφονται συνήθως αργότερα στο κήρυγμα, το οποίο μπορεί να είναι και πιο περιεκτικό. Τα κείμενα αν τα διαβάσει κανείς με την ησυχία του σίγουρα είναι χρήσιμα, αλλά με απλή ακρόαση δεν μένει τίποτα.

Ωστόσο αυτό που με ενδιαφέρει είναι αν όντως διαβάζονται από κάποιον.