Στις Καταβασίες κατεβαίνουμε απο το αναλόγιον;

[Laosynaktis]

Αγαπητέ Χρήστο
Δεν χρειάζεται ούτε να μαλώνουμε, ούτε να στενοχωριόμαστε. Αυτό που λές για την σημασία του όρου "καταβασία" γνωρίζαμε όλοι μας μέχρι πρό τινος. Κι εγώ και άλλοι και ο Δάσκαλός σου, ο κ. Παπαχρόνης (που τυγχάνει και γνωστός και φίλος μου) και ουδείς ψόγος για κανέναν. Όμως η έρευνα φέρνει στο φώς νέα στοιχεία που μας κάνουν να αναθεωρήσουμε ή έστω να ξανασκεφτούμε αυτά που γνωρίζαμε.
Για μένα προσωπικά, η ανφισβήτηση έχει αρχίσει εδώ και κάποια χρόνια με την μελέτη των παλαιών Τυπικών, στοιχεία από τα οποία κατέθεσαν και οι εδώ γράψαντες. Επίσης θυμάμαι ότι ο όρος "Καταβασία" χρησιμοποιείται και για κάποια κρατήματα (βλ. το βιβλίο για τους Αναγραμματισμούς, του κ. Στάθη). Γνωρίζω επίσης ότι με τον όρο αυτό είναι γνωστές και οι Υπακοές στα παλαιά χειρόγραφα και ίσως και άλλα μέλη. Ίσως ακόμα και με διαφορετικές σημασίες έχει περάσει ο όρος στη Σλαβική παράδοση.
Επίσης θα πρέπει να σκεφτούμε ότι κάποτε δεν έψελναν από αναλόγια για να μπορούν και να κατέβουν από αυτά. Το πότε εισάγονται τα αναλόγια με τη μορφή που τα έχουμε σήμερα δεν το γνωρίζω ακριβώς. Όμως ακόμα και σήμερα στο Άγιον Όρος δεν μπορεί να μιλάει κανείς για αναλόγια σαν τα δικά μας. Δεν μπορεί να "κατεβεί" κανείς από το Αγιορείτικο αναλόγιο.
Όλα αυτά χρειάζονται περαιτέρω έρευνα. Ένα είναι σίγουρο: ότι "Καταβασία" δεν σήμαινε μόνο την κάθοδο από κάπου.

 

[μάρκελλος]

Λυπάμαι που με διώχνεται απο το φόρουμ με το ύφος και τον τόνο αυτόν που γράφεται.
Κρίμα αυτά είναι τα τελευταία γραφτά μου στο φόρουμ.
Αφού π. Μάξιμε όπως λέτε''ἀλλά δέν εἶναι εὐγενικό νά λές ἄλλα ἀντί ἄλλων''.
Τότε ας σας αδειάσω την γωνία αφού ''γράφω άλλα αντί άλλων''.Γιατί τελικά σε αυτόν τον τόπο και την χώρα όταν μιλάς με γραπτά ντοκουμέντα και κείμενα από βιβλία που διδάσκονται σε Σχολές βυζαντινής Μουσικής αλλά και λές αλήθειες σε ειρωνεύονται.
Πρέπει να πάς σε αυτήν την χώρα ''Σαν άρνίον έπί σφαγήν'' όπως ο κύριος μας Ιησούς Χριστός.

Σας ευχαριστώ που όλον αυτόν τον καιρό ανεβάζατε τα σχόλια μου.

Ἀγαπητὲ Χρῆστο, ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ! Σκοπός μου δὲν ἦταν νὰ σὲ στενοχωρήσω. Ἁπλῶς σοῦ ζήτησα μία χάρι: ἀφοῦ ἔγραψες ὅτι σὲ μονὲς τοῦ Ἁγίου Ὄρους οἱ ψάλτες κατεβαίνουν ἀπὸ τὸ Ἀναλόγιο, πές μας ποιές εἶναι οἱ μονὲς αὐτές, διότι ποικίλλουν οἱ καταστάσεις: σὲ κάποιες μονὲς οἱ ψάλτες ψάλλουν ἀπὸ τὸ στασίδι καὶ σπανίως ἀπὸ τὸ ἀναλόγιο· σὲ ἄλλες, ψάλλουν κυρίως ἀπὸ τὸ ἀναλόγιο (τὸ ὁποῖο ἐξάλλου βρίσκεται στὸ ἴδιο ἐπίπεδο μὲ τὰ στασίδια).
Σκοπὸς τοῦ Ψαλτολογίου εἶναι ἡ ἀλληλοβοήθεια μεταξὺ ἐν Χριστῷ πατέρων καὶ ἀδελφῶν καὶ τὸ μοίρασμα γνώσεων καὶ ἐμπειριῶν. Κάθου μεθ' ἡμῶν.

 

[apostoloskalpakidis]

Αγαπητε Χρήστο δεν σε διώχνει κανείς από το φόρουμ .
Ο γραπτός λογος εύκολα δημιουργει παρεξηγήσεις . Μην αποχωρείς .

 

[Εμμανουήλ Αβραμίδης]

Γιατἰ ἐγώ πού παραπέμπω (ἄν μετακινηθεῖς στό προηγούμενο μήνυμά μου); Τό ἀναφέρω κιόλας σ᾿ αὐτό πού βλέπεις ἐδῶ.

Σημασία ἔχει ὅτι δέν τίς λέμε καταβασίες ἐπειδή κατεβαίνουμε ἀπό τό ψαλτήρι...!!!

Από το ΤΑΣ, ο όρος καταβασία φαίνεται να έχει πάλι τη σημασία του κατεβατού - ομαδοποιημένου συνόλου (set αγγλιστί), παρά το γεγονός ότι κάθε ειρμός ψάλλεται στην ώρα του και από τους δύο χορούς, μετά τη στιχολογία κάθε ωδής.
Αξιοσημείωτη είναι η παρακάτω διατύπωση (ΤΑΣ 1545, σελ. pdf 321, λήψη από εδώ) - προσέξτε τον ενικό αριθμό:
"Καταβασία τῶν εἱρμῶν τῆς ἑορτῆς, ὁμοῦ οἱ δύο χοροί".
Γίνεται λοιπόν κατανοητό, μόνο και μόνο και μόνο από τη σύνταξη του κειμένου, ότι ο ειρμός που ψάλλεται ως περισσή μετά από κάθε ωδή δεν ταυτίζεται με τον όρο καταβασία, αλλά ο δεύτερος προσδιορίζει επακριβώς τους ειρμούς που πρέπει να ψαλλούν, από τη συσχέτισή τους με κάποια εορτή (αποτελούν π.χ. τους ειρμούς του κανόνα της εορτής της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού "Σταυρὸν χαράξας Μωσῆς", και ούτω καθ᾿ εξής).
Δεν έχει σημασία αν οι ειρμοί θα ψαλλούν έκαστος μετά από κάθε ωδή (ΤΑΣ) ή όλοι μαζί (ΤΜΕ) για να χαρακτηριστεί το σύνολο ως καταβασία.

 

[Εμμανουήλ Αβραμίδης]

Από την εισαγωγή του πρώτου τόμου της Μουσικής Βιβλιοθήκης (βλ. εδώ).

Κατά τη γνώμη μου, η παραπομπή είναι σημαντική για τα πραγματολογικά στοιχεία της εποχής και όχι τόσο για την (νεώτερη) ερμηνεία του όρου καταβασία.