[Ερώτηση] Κυριακή μετά την Χριστού Γέννησιν και απόδοση εορτής (31/12)
- Thread starter Π. Σ.
- Start date
MTheodorakis
Παλαιό Μέλος
"Μεγάλυνον...Στέργειν...".
π. Μάξιμος
Γενικός Συντονιστής
Π. Σ.
Σπυρίδων
ΤΜΕ, Προθεωρία § 45 (σελ 38): "Εν ταις Δεσποτικαίς και Θεομητορικαίς εορταίς και εν ταις εν Κυριακή Αποδόσεσιν αυτών, αντί του άξιον εστί ψάλλεται η καταβασία της Θ΄ωδής μετά του Μεγαλυναρίου".
ΤΜΕ, "Κυριακή μετά την Χριστού Γέννησιν και η Απόδοσις της εορτής", § 39 (σελ 134): "Εις το εξαιρέτως "Μεγάλυνον ψυχή μου...Στέργειν μέν ημάς...".
ΤΜΕ, "Κυριακή μετά την Χριστού Γέννησιν και η Απόδοσις της εορτής", § 39 (σελ 134): "Εις το εξαιρέτως "Μεγάλυνον ψυχή μου...Στέργειν μέν ημάς...".
Last edited:
MTheodorakis
Παλαιό Μέλος
Στὸν ἑσπερινό, μετὰ τὸ α’ κάθισμα τοῦ ψαλτηρίου καὶ τὸ «Κύριε ἐκέκραξα...Θοῦ Κύριε...» ψάλλομε ἀναστάσιμα 3, τῆς ἑορτῆς 4 καὶ τῆς Κυριακῆς 3 (ἀναφέρουν καὶ τὸν Ἰωσήφ). Δόξα, τῆς Κυριακῆς, Καὶ νῦν, τῆς ἑορτῆς. Εἴσοδος. «Φῶς ἱλαρὸν» ψαλτὸ πάντοτε. Ἀπόστιχα ἀναστάσιμα. Δόξα, τῆς Κυριακῆς «Ἱερέων μνήμη», Καὶ νῦν, τῆς ἑορτῆς «Σπηλαίῳ παρώκησας». Ἀπολυτίκιο ἀναστάσιμο, Δόξα, τῆς Κυριακῆς, Καὶ νῦν, τῆς ἑορτῆς.
Στὸν ὄρθρο, στὸ «Θεὸς κύριος», ἀπολυτίκιο ἀναστάσιμο δίς, Δόξα, τῆς Κυριακῆς, Καὶ νῦν, τῆς ἑορτῆς. Καθίσματα τῆς Παρακλητικῆς, εὐλογητάρια, ὑπακοὴ ἀναστάσιμη ψαλτή, ἀναβαθμοὶ τῆς Παρακλητικῆς, ἑωθινὸ ἀναστάσιμο Εὐαγγέλιο μετὰ πάσης τῆς τάξεως αὐτοῦ. Κανόνες ὁ ἀναστάσιμος μετὰ τῶν εἱρμῶν εἰς 4, τῆς Θεοτόκου τῆς Παρακλητικῆς εἰς 2, τῆς Κυριακῆς ὁ ἀνέκδοτος εἰς 4 μὲ προΰμνιο «Ἅγιοι τοῦ Θεοῦ πρεσβεύσατε ὑπὲρ ἡμῶν» (ἐπισυνάπτεται) καὶ ὁ πρῶτος τῆς ἑορτῆς εἰς 4. Καταβασίες μόνο «Χριστὸς γεννᾶται». Ἀπὸ γ’ ᾠδῆς ψάλλονται κοντάκιο καὶ οἶκος τῆς Κυριακῆς, καθίσματα τῆς Κυριακῆς «Πατρὸς ὡς ἀληθῶς», Δόξα, «Χορὸς τῶν προφητῶν», Καὶ νῦν, τῆς ἑορτῆς «Ἀγαλλιάσθω οὐρανός». Ἀπὸ στ’ ᾠδῆς ψάλλονται κοντάκιο καὶ οἶκος τῆς ἑορτῆς, συναξάρια πλήρη τῆς 31 Δεκεμβρίου καὶ τῆς Κυριακῆς. Ψάλλονται οἱ ζ’ καὶ η’ ᾠδές. Ψάλλεται ἡ τιμιωτέρα καὶ ἡ θ’ ᾠδὴ τῶν τεσσάρων κανόνων χωρὶς μεγαλυνάρια. Ἐξαποστειλάριο ἀναστάσιμο, Δόξα, τῆς Κυριακῆς, Καὶ νῦν, τῆς ἑορτῆς. Στοὺς αἴνους καὶ τὴ στιχολογία τῶν ψαλμῶν τους ψάλλονται ἀναστάσιμα 4 καὶ τῆς ἑορτῆς 4, ὅπως ἔχουν στὴν Κυριακὴ αὐτή. Δόξα, τῆς Κυριακῆς, Καὶ νῦν, «Ὑπερευλογημένη». Δοξολογία στὸν ἦχο τῆς ἑβδομάδας, «Ἀναστὰς ἐκ τοῦ μνήματος» ἢ «Σήμερον σωτηρία» (ἐναλλάσσονται κάθε Κυριακή).
Στὴν λειτουργία ψάλλονται τὰ ἀρχαῖα ἀντίφωνα (ΤΜΕ σ. 46-47). Δόξα, Ταῖς πρεσβείαις, Καὶ νῦν, τὸ αὐτό. Τὸ τρίτο ἀντίφωνο ἔχει ἐφύμνιο «Σῶσον ἡμᾶς Υἱὲ Θεοῦ ὁ ἀναστὰς ἐκ νεκρῶν...». Εἰσοδικὸ «Δεῦτε προσκυνήσωμεν...». Μετὰ τὴν εἴσοδο ψάλλεται τὸ ἀναστάσιμο ἀπολυτίκιο, τὸ τῆς Κυριακῆς, Δόξα, κοντάκιο τῆς Κυριακῆς, Καὶ νῦν, τῆς ἑορτῆς. Τρισάγιον. Ψαλτὰ προκείμενα τῆς ἑορτῆς καὶ τῆς Κυριακῆς, ἀπόστολος τῆς Κυριακῆς, ψαλτὸ ἀλληλουάριο τῆς ἑορτῆς καὶ τῆς Κυριακῆς, Εὐαγγέλιο τῆς Κυριακῆς, ἐκτενῆς καὶ λοιπὲς δεήσεις τῆς λειτουργίας τοῦ Χρυσοστόμου. Εἰς τὸ «Ἐξαιρέτως» μόνο ἡ εὐχὴ τῶν διπτύχων. Κοινωνικὸ ψαλμὸς 33 στὸν ἦχο τῆς ἑβδομάδας, κοινωνικὸ τῆς ἑορτῆς «Λύτρωσιν ἀπέστειλε» καὶ «Αἰνεῖτε τὸν Κύριον». «Ἡ γέννησίς σου Χριστὲ ὁ Θεὸς ἡμῶν». «Πληρωθήτω». «Εἴη τὸ ὄνομα Κυρίου..». Δόξα, τὸ αὐτό. Καὶ νῦν, τὸ αὐτό.
Ἡ παλαιὰ διάταξη τῆς Κυριακῆς μετὰ τὴν Χριστοῦ Γέννησιν: ψάλλομε «κανόνας ἀναστάσιμον, τῆς Θεοτόκου, τῆς ἑορτῆς καὶ τῆς παρούσης Κυριακῆς»
(χφφ. Μ. Λαύρας Γ-5 ΤΑΣ ιβ’ αἰ. φφ. 46v-47r, Σινὰ 1097 Σιναϊτικὸ τυπικὸ τοῦ ἔτους 1214 φ. 99v, Κουτλουμουσίου 90δ ΤΑΣ ἀρχὲς ιγ’ αἰ. φ. 64v, Vat. gr. 782 ΤΑΣ α’ ἥμισυ ιγ’ αἰ. φ. 53r, Βατοπαιδίου 1202 ΤΑΣ μεταξὺ τῶν ἐτῶν 1223-1300 φ. 48r)
ἐννοεῖ ἕναν ἀνέκδοτο κανόνα τῶν τριῶν ἁγίων δ’ ἤχου πρὸς τὸ «Ἀνοίξω τὸ στόμα μου», ποὺ σώζεται στὰ χφφ. μηναῖα Δεκεμβρίου Σινὰ 581 ια’-ιβ’ αἰ. φφ. 81v-87r, Σινὰ 583 ιβ’ αἰ. φφ. 210r-212v καὶ ἐπισυνάπτεται.
Στὸν ὄρθρο, στὸ «Θεὸς κύριος», ἀπολυτίκιο ἀναστάσιμο δίς, Δόξα, τῆς Κυριακῆς, Καὶ νῦν, τῆς ἑορτῆς. Καθίσματα τῆς Παρακλητικῆς, εὐλογητάρια, ὑπακοὴ ἀναστάσιμη ψαλτή, ἀναβαθμοὶ τῆς Παρακλητικῆς, ἑωθινὸ ἀναστάσιμο Εὐαγγέλιο μετὰ πάσης τῆς τάξεως αὐτοῦ. Κανόνες ὁ ἀναστάσιμος μετὰ τῶν εἱρμῶν εἰς 4, τῆς Θεοτόκου τῆς Παρακλητικῆς εἰς 2, τῆς Κυριακῆς ὁ ἀνέκδοτος εἰς 4 μὲ προΰμνιο «Ἅγιοι τοῦ Θεοῦ πρεσβεύσατε ὑπὲρ ἡμῶν» (ἐπισυνάπτεται) καὶ ὁ πρῶτος τῆς ἑορτῆς εἰς 4. Καταβασίες μόνο «Χριστὸς γεννᾶται». Ἀπὸ γ’ ᾠδῆς ψάλλονται κοντάκιο καὶ οἶκος τῆς Κυριακῆς, καθίσματα τῆς Κυριακῆς «Πατρὸς ὡς ἀληθῶς», Δόξα, «Χορὸς τῶν προφητῶν», Καὶ νῦν, τῆς ἑορτῆς «Ἀγαλλιάσθω οὐρανός». Ἀπὸ στ’ ᾠδῆς ψάλλονται κοντάκιο καὶ οἶκος τῆς ἑορτῆς, συναξάρια πλήρη τῆς 31 Δεκεμβρίου καὶ τῆς Κυριακῆς. Ψάλλονται οἱ ζ’ καὶ η’ ᾠδές. Ψάλλεται ἡ τιμιωτέρα καὶ ἡ θ’ ᾠδὴ τῶν τεσσάρων κανόνων χωρὶς μεγαλυνάρια. Ἐξαποστειλάριο ἀναστάσιμο, Δόξα, τῆς Κυριακῆς, Καὶ νῦν, τῆς ἑορτῆς. Στοὺς αἴνους καὶ τὴ στιχολογία τῶν ψαλμῶν τους ψάλλονται ἀναστάσιμα 4 καὶ τῆς ἑορτῆς 4, ὅπως ἔχουν στὴν Κυριακὴ αὐτή. Δόξα, τῆς Κυριακῆς, Καὶ νῦν, «Ὑπερευλογημένη». Δοξολογία στὸν ἦχο τῆς ἑβδομάδας, «Ἀναστὰς ἐκ τοῦ μνήματος» ἢ «Σήμερον σωτηρία» (ἐναλλάσσονται κάθε Κυριακή).
Στὴν λειτουργία ψάλλονται τὰ ἀρχαῖα ἀντίφωνα (ΤΜΕ σ. 46-47). Δόξα, Ταῖς πρεσβείαις, Καὶ νῦν, τὸ αὐτό. Τὸ τρίτο ἀντίφωνο ἔχει ἐφύμνιο «Σῶσον ἡμᾶς Υἱὲ Θεοῦ ὁ ἀναστὰς ἐκ νεκρῶν...». Εἰσοδικὸ «Δεῦτε προσκυνήσωμεν...». Μετὰ τὴν εἴσοδο ψάλλεται τὸ ἀναστάσιμο ἀπολυτίκιο, τὸ τῆς Κυριακῆς, Δόξα, κοντάκιο τῆς Κυριακῆς, Καὶ νῦν, τῆς ἑορτῆς. Τρισάγιον. Ψαλτὰ προκείμενα τῆς ἑορτῆς καὶ τῆς Κυριακῆς, ἀπόστολος τῆς Κυριακῆς, ψαλτὸ ἀλληλουάριο τῆς ἑορτῆς καὶ τῆς Κυριακῆς, Εὐαγγέλιο τῆς Κυριακῆς, ἐκτενῆς καὶ λοιπὲς δεήσεις τῆς λειτουργίας τοῦ Χρυσοστόμου. Εἰς τὸ «Ἐξαιρέτως» μόνο ἡ εὐχὴ τῶν διπτύχων. Κοινωνικὸ ψαλμὸς 33 στὸν ἦχο τῆς ἑβδομάδας, κοινωνικὸ τῆς ἑορτῆς «Λύτρωσιν ἀπέστειλε» καὶ «Αἰνεῖτε τὸν Κύριον». «Ἡ γέννησίς σου Χριστὲ ὁ Θεὸς ἡμῶν». «Πληρωθήτω». «Εἴη τὸ ὄνομα Κυρίου..». Δόξα, τὸ αὐτό. Καὶ νῦν, τὸ αὐτό.
Ἡ παλαιὰ διάταξη τῆς Κυριακῆς μετὰ τὴν Χριστοῦ Γέννησιν: ψάλλομε «κανόνας ἀναστάσιμον, τῆς Θεοτόκου, τῆς ἑορτῆς καὶ τῆς παρούσης Κυριακῆς»
(χφφ. Μ. Λαύρας Γ-5 ΤΑΣ ιβ’ αἰ. φφ. 46v-47r, Σινὰ 1097 Σιναϊτικὸ τυπικὸ τοῦ ἔτους 1214 φ. 99v, Κουτλουμουσίου 90δ ΤΑΣ ἀρχὲς ιγ’ αἰ. φ. 64v, Vat. gr. 782 ΤΑΣ α’ ἥμισυ ιγ’ αἰ. φ. 53r, Βατοπαιδίου 1202 ΤΑΣ μεταξὺ τῶν ἐτῶν 1223-1300 φ. 48r)
ἐννοεῖ ἕναν ἀνέκδοτο κανόνα τῶν τριῶν ἁγίων δ’ ἤχου πρὸς τὸ «Ἀνοίξω τὸ στόμα μου», ποὺ σώζεται στὰ χφφ. μηναῖα Δεκεμβρίου Σινὰ 581 ια’-ιβ’ αἰ. φφ. 81v-87r, Σινὰ 583 ιβ’ αἰ. φφ. 210r-212v καὶ ἐπισυνάπτεται.
MTheodorakis
Παλαιό Μέλος
Ἡ παραπάνω διάταξη τῆς Κυριακῆς 31 Δεκεμβρίου βασίστηκε στὰ χφφ. Ἀπορούμενα ΤΑΣ Vat. gr. 782 α' ἥμισυ ιγ' αἰ. φφ. 164r-165r, Βατοπαιδίου 1202 μεταξὺ τῶν ἐτῶν 1223-1300 φ. 164r-165r, Καρακάλλου 25 ἀρχὲς ιδ' αἰ. φφ. 84v-85v.
Δὲν ψάλλονται διπλὲς καταβασίες, διότι δὲν ψάλλεται ὁ ἰαμβικὸς κανόνας.
Δὲν ψάλλονται διπλὲς καταβασίες, διότι δὲν ψάλλεται ὁ ἰαμβικὸς κανόνας.
ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
Νέο μέλος
"Μεγάλυνον ψυχή μου... Μυστήριον ξένον" γιατί, κακώς, δεν εψάλη ανήμερα. Κι επίσης, βάσει της κοινής λογικής, αναγνώσματα τα της Κυριακής μετά τα Χριστούγεννα.
π. Μάξιμος
Γενικός Συντονιστής
Καλῶς δέν ἐψάλη ἀνήμερα, φέτος 25/12/2023.
Ἀλλά δέν εἶναι αὐτός ὁ λόγος πού στήν ἀπόδοση ψάλλεται "Μεγάλυνον ψυχή μου... Μυστήριον ξένον".
Ποία εἶναι αὐτή ἡ "κοινή λογική" ;;
Ὑπάρχει σαφής τυπική διάταξη ἀναγνωσμάτων τῆς θ. λειτουργίας γιά τήν Κυριακή 31/12.
Τά τῆς Κυριακῆς πρό τῶν Φώτων (μέ προκείμενον καί ἀλληλουιάριον τά τῶν Χριστουγέννων διά τήν ἀπόδοσιν).
π. Μάξιμε την ευχή σας, χρόνια πολλά και καλή χρονιά.
Γράψατε παραπάνω:,
Μπορείτε να αναλύσετε το λόγο που στην απόδοση ψάλλεται το α΄ τροπάριο του α΄ κανόνα. Αναρωτιέμαι, γιατί στο ΣΤ (παράγραφός 605 και 607) ορίζεται το του β΄ κανόνα. Η ίδια λογική διατηρείται και στην απόδοση των Φώτων (παρ. 668). Το ΤΜΕ για τα Χριστούγεννα και τα Φώτα αναφέρει, γενικά, ότι και την πρώτη μέρα της εορτής, αλλά για περίπτωση απόδοσης σε Κυριακή ορίζει σαφώς το του ιαμβικού. Αντίστοιχα, για την απόδοση της Πεντηκοστής στο ΣΤ δεν υπάρχει αναφορά αλλά το ΤΜΕ ορίζει σαφώς το του β΄ κανόνα.
Εν τούτοις σε όλες τις άλλες εορτές με δύο κανόνες στις αποδόσεις πάντα προτιμάται το ίδιο με την κύρια ημέρα (είτε του α΄: Εισόδια, Μεταμόρφωση, Κοίμηση, Ανάληψη είτε του β΄: στο Γενέσιο)
Από τα παραπάνω καταλήγω (κάπως αυθαίρετα) στο συμπέρασμα πως όταν υπάρχει ιαμβικός κανόνας προτιμάται (ο ειρμός της θ΄ του) από το ΤΜΕ και ΣΤ αντί του πεζού για τις αποδόσεις, ενώ όταν δεν υπάρχει ιαμβικός επιλέγεται ότι και την κύρια ημέρα.
Συνοψίζοντας θα ήθελα να αναπτύξετε γιατί συμβαίνει αυτό (στο ΤΜΕ και το ΣΤ) και γιατί θα ήταν προτιμότερο να λέτε το α΄ του πεζού κανόνα. Ίσως και γιατί ενώ το σύνηθες είναι να επιλέγεται το του α΄ κανόνα (τις κύριες ημέρες), στο Γενέσιο επιλέγεται το του β΄.
Ευχαριστώ για το χρόνο σας.
Γράψατε παραπάνω:,
Μπορείτε να αναλύσετε το λόγο που στην απόδοση ψάλλεται το α΄ τροπάριο του α΄ κανόνα. Αναρωτιέμαι, γιατί στο ΣΤ (παράγραφός 605 και 607) ορίζεται το του β΄ κανόνα. Η ίδια λογική διατηρείται και στην απόδοση των Φώτων (παρ. 668). Το ΤΜΕ για τα Χριστούγεννα και τα Φώτα αναφέρει, γενικά, ότι και την πρώτη μέρα της εορτής, αλλά για περίπτωση απόδοσης σε Κυριακή ορίζει σαφώς το του ιαμβικού. Αντίστοιχα, για την απόδοση της Πεντηκοστής στο ΣΤ δεν υπάρχει αναφορά αλλά το ΤΜΕ ορίζει σαφώς το του β΄ κανόνα.
Εν τούτοις σε όλες τις άλλες εορτές με δύο κανόνες στις αποδόσεις πάντα προτιμάται το ίδιο με την κύρια ημέρα (είτε του α΄: Εισόδια, Μεταμόρφωση, Κοίμηση, Ανάληψη είτε του β΄: στο Γενέσιο)
Από τα παραπάνω καταλήγω (κάπως αυθαίρετα) στο συμπέρασμα πως όταν υπάρχει ιαμβικός κανόνας προτιμάται (ο ειρμός της θ΄ του) από το ΤΜΕ και ΣΤ αντί του πεζού για τις αποδόσεις, ενώ όταν δεν υπάρχει ιαμβικός επιλέγεται ότι και την κύρια ημέρα.
Συνοψίζοντας θα ήθελα να αναπτύξετε γιατί συμβαίνει αυτό (στο ΤΜΕ και το ΣΤ) και γιατί θα ήταν προτιμότερο να λέτε το α΄ του πεζού κανόνα. Ίσως και γιατί ενώ το σύνηθες είναι να επιλέγεται το του α΄ κανόνα (τις κύριες ημέρες), στο Γενέσιο επιλέγεται το του β΄.
Ευχαριστώ για το χρόνο σας.
π. Μάξιμος
Γενικός Συντονιστής
Κατ᾿ ἀρχάς τό ΣΤ ἀντιγράφει τό ΤΜΕ σέ αὐτή τήν περίπτωση, θεωρῶ, χωρίς ἰδιαίτερο ψάξιμο, πού χαρακτήριζε τόν μακαριστό, ὅπως κάνει σέ ἄλλες περιπτώσεις.
Ἔδωσα παραπομπές πρίν, πού δέν συνηγοροῦν στό συμπέρασμά σας:
Προσέξατε καί μία ὑποσημείωση γιά τήν ἐρχόμενη Κυριακή 14/1/2024 στά Δίπτυχα 2024: