Πολύ ενδιαφέρουσα δουλειά! Σχεδόν μοιράζομαι τον ενθουσιασμό τους για αυτό που κάνουν. Η επιστημονική έρευνα έχει πολλά καλά. Ένα, βασικό, είναι πως έχει μέθοδο κι έτσι επιτρέπει να ελέγχονται τα συμπεράσματά της. Αντιπαραθέσεις με βάση συναισθηματισμούς και αξιώματα που δεν βασίζονται σε στοιχεία δεν έχουν κανένα νόημα, όσο καλοπροαίρετα κι αν γίνονται. Αυτή η τελευταία πρόταση φαίνεται αρχικά να σημαδεύει τον Βαγγέλη, και δεν θα ήταν καινούργιο να αντιπαρατεθώ μαζί του. Γεγονός είναι πως και εδώ έχουμε αρκετές διαφορές στην προσέγγιση, αλλά τόσο η μακροσκελής συζήτηση στο FB - στενόχωρη για τον εντελώς λάθος τρόπο που έγινε, όσο και τα δυο βίντεο αφήνουν μια στιφάδα και για τους σεβαστούς ερευνητές. Είναι, βέβαια, ανθρώπινο να μην είναι κάποιος ψυχολογικά έτοιμος να δεχθεί πως ο κόπος χρόνων, ίσως, να έχει και προβληματικές πτυχές.
Η παρουσία του κου Ψαρουδάκη στο χορό δείχνει, προφανώς, πως οι ξένοι ερευνητές δεν αγνόησαν παντελώς τους Έλληνες συναδέλφους τους, άρα δεν αγνοούν την ελληνική επιστημονική σκέψη πάνω στο θέμα. Όμως το να λες πως ξαναζωντανεύεις την αρχαία μουσική είναι τολμηρό και πρέπει να είσαι έτοιμος να αντιμετωπίσεις κριτική. Κριτική, βέβαια, που θα πρέπει να γίνει ή στη βάση των συλλογισμών που οδηγούν στα συμπεράσματα ή στη μέθοδο. Είναι απαραίτητο, λοιπόν, αν θέλουμε να κάνουμε εποικοδομητική κριτική να γνωρίσουμε καλύτερα την έρευνα που οδήγησε στο αποτέλεσμα.
Προσωπικά, δεν έχω τα στοιχεία για να το κάνω, αλλά ήδη στο fb άρχισα να διακρίνω κάποια σκοτεινά σημεία. Η ερμηνεία χωρίων, ιδίως που αφορούν στην εκτέλεση, μοιάζει πολλές φορές οριακά στενή προς το βολικό και φαίνεται να υποστηρίζεται αρκετά δογματικά. Τα χωρία τα ξέρουν καλά, και οι γνώσεις τους πάνω στους αρχαίους είναι θαυμαστή, αλλά δεν φαίνονται έτοιμοι να αλλάξουν οπτική για κάποιες ερμηνείες για τις οποίες δεν θα έπρεπε να είναι τόσο σίγουροι. Μοιάζει λίγο με τον τρόπο που ερμήνευαν τους Βυζαντινούς οι πρωτοπόροι των MMΒ: στη σωστή κατεύθυνση αλλά με λάθος προκαταλήψεις που τους οδηγούσαν σε λάθος. Η νεώτερη έρευνα επωφελήθηκε από αυτούς και έχει να καυχιέται για πολλά (αλλά άλλο θέμα). Αυτό που ενδιαφέρει εδώ είναι μία αντιστοιχία. Η ερμηνεία των Ελλήνων Αρμονικών, ιδίως σε θέματα εκτέλεσης, δεν μπορεί να αγνοεί την μουσική νοοτροπία που διέπει τους εκτελεστές της. Ναι, η μουσική αλλάζει και άλλαξε, αλλά η νοοτροπία της προσέγγισης δεν βρίσκεται στις συγγραφές αλλά απορρέει από έναν μουσικό πολιτισμό που είναι ακόμα ζωντανός σε αυτό το γεωγραφικό χώρο. Αυτό δεν είναι κάτι που αποτελεί απλώς ιδεολόγημα, αλλά δεν είναι της παρούσης. Ακόμα και η ερασμιακή προφορά από έλληνες θα ακουγόταν εντελώς διαφορετικά. Αν προσθέσεις, χωρίς άλλες αλλαγές που θεωρώ απαραίτητες, και πιο ελληνοπρεπή τρόπο μουσικής εκφοράς θα έχεις ήδη ένα πολύ διαφορετικό άκουσμα.
Θα περίμενε κανείς πως η δυτική επιστήμη θα είχε πάρει τα μαθήματά της από προηγούμενα συμπεράσματα όπου προσπάθησε να αγνοήσει μια ζωντανή πνευματική κληρονομιά. Ίσως είναι θέμα ενθουσιασμού. Θα δείξει. Κλείνοντας τη μικρή μου παρέμβαση, θεωρώ θαυμάσιο ερευνητικό βήμα αυτό που έχει γίνει και απαραίτητη βάση για να φτάσουμε κάποτε σε κάτι καλύτερο.