ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ
Παλαιό Μέλος
Ἡ συνέντευξις τοῦ Ἄρχοντος Πρωτοψάλτου τῆς Μεγάλης τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας, εἰς τὴν ἐκπομπὴ «Πρόσωπα καὶ Παράδοση».
Last edited:
Ἀκοῦστε περί «μικτῶν ἤχων» (μακάμια) καί «μικτῶν χρόνων».
Γιά τό «ὅ,τι εἶναι γραμμένο ψάλλουμε».
Γιά τήν ἔκδοση τόσων νέων Θεωρητικῶν...
Καί τήν ἔκπληξή του γιά διενεργούμενο στάς Ἀθήνας «Διαγωνισμό νέων συνθέσεων»...
... Όσοι δεν έχουμε τουλάχιστον οφφίκια.
Καί τήν ἔκπληξή του γιά διενεργούμενο στάς Ἀθήνας «Διαγωνισμό νέων συνθέσεων»...
Πόσοι από τους Πρωτοψάλτες της ΜΧΕ (δεν) μας άφησαν δικές τους (νέες) συνθέσεις;
...για τις οποίες τα κίνητρα ποικίλλουν:Πόσοι από τους Πρωτοψάλτες της ΜΧΕ (δεν) μας άφησαν δικές τους (νέες) συνθέσεις;
Η επιλογή κάποιου να συνθέτει ή να μη συνθέτει είναι καθαρά προσωπική και δεν μπορεί να καταδικάζεται γι' αυτό. Από τα έργα του κρίνεται.
Προφανώς ο άρχων στηλιτεύει την υπερπαραγωγή και την κατά παραγγελίαν σύνθεση, όπως και το ότι δεν αναλωνόμαστε στο να κατανοήσουμε σε βάθος τα κλασικά κείμενα παρά ψάχνουμε να διακριθούμε με ευτελείς συνήθως συνθέσεις (εξ' ου και το παράδειγμα με το σύγχρονο τραγούδι).
Δεν αντιλέγω. Γενικό συμπέρασμα βγάζει ο άρχων από τη συνήθη μορφή των καινοφανών συνθέσεων.Μα για να κριθεί κάποιος δεν θα πρέπει πρώτα να έχει δώσει δείγματα μουσικής γραφής;
Δημήτρη, σαν θιασώτης των Πατριαρχικών, θα έχεις ξανακούσει αυτή την άποψη. Τη διατυπώνει και ο αμιγώς πατριαρχικός κ. Παπαμανωλάκης στις συνεντεύξεις του στον κ. Δαμαρλάκη, όπου συμφωνεί ότι ό,τι μας χρειάζεται έχει ήδη γραφεί. Θα δεις, όμως, στα αρχεία του και συνθέσεις συγχρόνων του που τις θεωρεί πολύ καλές. Διακριτική χρήση νέων μελών γίνεται, όμως με φειδώ.Στην ίδια κατηγορία εμπίπτουν άραγε οι Μ. Χατζηαθανασίου (για την υπερπαραγωγή καινοτόμων συνθέσεων Θ. Λειτουργίας) και Γ. Ραιδεστηνός Β´ (για τα κατά παραγγελίαν Καλοκαιρινά ανοιξαντάρια), των οποίων συνθέσεις ψάλλει ο Άρχων;
Επίσης, τί σχέση έχουν ευτελείς συνθέσεις με τη σοβαρή πρωτοβουλία του Σχολείου Ψαλτικής και την αξιοπιστία της κριτικής επιτροπής, στην οποία συμμετέχουν, παρεπιμπτόντως, και τρεις οφφικιάλιοι της Μητρός Εκκλησίας;
Μα για να κριθεί κάποιος δεν θα πρέπει πρώτα να έχει δώσει δείγματα μουσικής γραφής;
Ιάκωβος ο Μεγαλοπρεπής (ο οποίος είχε και διδακτικά καθήκοντα, πέρα από τα ψαλτικά..άνευ μικροφώνου), οπότε και απεχώρησε...Ποιος από τους προκατόχους (όσοι έζησαν μεχρι αυτή την ηλικία) έψαλλε έτσι;;;
Ουδείς...
Πιστεύῳ πὼς πρέπει νὰ εἰπωθοῦν, γιὰ τὸν Ἄρχοντα Λεωνίδα Ἀστέρη, κάποια πράγματα, γιὰ λόγους δικαιοσύνης.
Ἀρχικὰ, θὰ πρέπει νὰ τονισθεῖ ὅτι κανεὶς, οὔτε κὶ ἐγῶ, δὲν ἀμφισβητεῖ τὸ μεγαλείο καὶ τὸ μουσικὸ ἀνάστημα τοῦ Ἰακώβου Ναυπλιώτου τοῦ Μεγαλοπρεποῦς.
Παράλληλα ὅμως, θὰ πρέπει νὰ ἀναγνωρίσωμε καὶ τὸ τεράστιο μουσικὸ ἀνάστημα τοῦ νῦν Ἄρχοντος Πρωτοψάλτου κ.Λεωνίδος Ἀστέρη.
Ὁ Ναυπλιώτης ἐκοιμήθει σὲ ἡλικία 78 ἐτῶν. Εἶχε σταματήσει νὰ ψάλει εἰς τὸ Πατριαρχείο ἀπὸ τὸ 1939, ὅταν ἦτο δηλαδὴ 74. Ὑπηρέτησε ὡς Πρωτοψάλτης ἐν τῷ Πατριαρχικῷ ναῷ 28 ἔτη. Συνολικὰ, ὑπηρέτησε 60 χρόνια.
Ὁ ἄρχοντας Ἀστέρης εἶναι 77 ἐτῶν σήμερα κὶ ἐξακολουθεῖ νὰ ψάλλει μὲ μοναδικὸ τρόπο καὶ κρυστάλλινη φωνητικὴ διαύγεια, ἀρχοντιὰ καὶ μεγαλοπρέπεια. Ἕνα εἶναι τὸ σίγουρο! Ἡ φωνὴ του, δὲν προδίδει τὴν ἡλικία του.
Ὁ νῦν Ἄρχων, ἀπὸ τὸ 1958 μέχρι τὸ 1984 ὑπηρέτησε ὡς Πρωτοψάλτης σὲ διάφορους ναοὺς τῆς Πόλεως. Μέχρι δηλαδὴ τὴ χρονιὰ ποὺ ἀνέλαβε πρωτοψάλτης στὸ Φανάρι. Φέτος, κλείνει εἰκοσιεννέα χρόνια(29) στὴν Πρωτοψαλτεία. Ξεπέρασε τὸν Ἰάκωβο σὲ αὐτὸ τὸ σημείο. Ἕνα προσωπικό «στοίχημα» ποὺ εἴχε βάλλει μὲ τὸν ἐαυτὸ του ὁ ἴδιος ὁ ἄρχων, ὅπως εἶπε καὶ στὴν ἐκπομπὴ ποὺ δημοσίευσα ἐχθὲς. Χωρὶς, λοιπὸν, νὰ ὑπολογίσωμε καὶ τὸ ὅτι ἔψαλλε ἀπὸ πάρα πολὺ μικρὰν ἠλικίαν, «ἐχρημάτισε κανονάρχος τόσο εἰς τὸν μακαριστόν πρωτοψάλτην Κωνσταντίνον Πρίγγον, ὅσο καὶ εἰς τὸν μακαριστόν τότε λαμπαδάριο Θρασύβουλον Στανίτσαν...(ἀλλὰ) καὶ πρὶν εἰσαχθεῖ εἰς τὸν Πατριαρχικὸν ναὸν, ἐχρημάτισε κανονάρχης σὲ ἄλλες ἐκκλησίες τῆς ἀρχιεπισκοπῆς, μὲ σοβαρούς καὶ ἐκκλησιαστικούς δασκάλους...»(Μιλτιάδης Παππάς), ἔχει στὸ ἐνεργητικὸ του 55 χρόνια ἐνεργοῦς παρουσίας εἰς τὰ πολίτικα ἀναλόγια. Ἐπίσης, θὰ ἦτο ἄστοχο νὰ μὴν τονίσουμε καὶ τὴν ἐξωεκκλησιαστικὴ, μουσικὴ ἰδιότητα τοῦ κ.Ἀστέρη ποὺ εἶναι αὐτὴ τοῦ τενόρου καὶ τοῦ πρωταγωνιστοῦ «τῆς Λυρικῆς Κωνσταντινουπόλεως ἀπὸ τὸ 1969 ἕως τῆς σήμερον*, ἑρμηνεύσας πάμπολλα ἔργα τοῦ γερμανικοῦ καὶ ἰταλικοῦ ῥεπερτορίου. Ἐμαθήτευσεν εἰς τὴν Μοζάρτιον Σχολήν τῆς πόλεως Σάλσμπουργκ εἰς μεγάλους διδασκάλους τοῦ ἄσματος (Σράϊρερ, Ντίσκαου). Ἐβραβεύθη εἰς διαγωνισμόν μὲ τὸ Βραβεῖον Κάρλ Ὂρφ μὲ τὴν προσωπικήν του συναυλία εἰς τὸν Ναὸν τοῦ Ἁγίου Βλασίου (Saint Blasius Kirche)». (ἐκ τοῦ βιογραφικοῦ του)
Ὅσοι γνωρίζουν ἀπὸ εὐρωπαϊκὴ μουσικὴ καὶ κυρίως ἀπὸ φωνητική, ξέρουν πολὺ καλά τί σημαίνει νὰ εἶσαι τενόρος, ποιὰ εἶναι τὰ ὅρια ἕνος τενόρου καὶ τὶ σωματικὲς καὶ ψυχικὲς «ταλαιπωρίες» ἕνας τενόρος πρέπει νὰ ὑποστεῖ γιὰ νὰ φτάσει στὸ ἐπιθυμητὸ ἀποτέλεσμα καὶ νὰ ἔχει τὴν ἀξίωση νὰ εἶναι φημισμένος γιὰ τὴν δουλειά του. (ἐνδεικτικὰ παραθέτω τὸ πολὺ σπουδαῖο ντοκυμαντέρ του BBC:«What makes a great tenor;»
Καὶ ὁ κ.Ἀστέρης, ὅπως καὶ ὁ Ἰάκωβος, εἶχε καὶ ἔχει διδασκαλικὰ καθήκοντα ἐδῶ καὶ χρόνια. Ὄχι μόνον βυζαντινῆς μουσικῆς ἀλλὰ καὶ εὐρωπαϊκῆς καὶ ὀρθοφωνίας.
Ἐπίσης, ὅπως ἐπεσήμανε εἰς τὴν συνέντευξιν του, οἱ συνθήκες, γιὰ τὸν σημερινὸ Πατριαρχικὸ Πρωτοψάλτη εἶναι δυσκολότερες καὶ οἱ ὑποχρεώσεις περισσότερες ἀπὸ αὐτὲς τῆς ἐποχῆς τοῦ Ναυπλιώτη («10 χρόνια δικὰ τους εἶναι 15 δικά μας»). «Οἱ τότε χοροστασίες τοῦ πατριάρχου ἐκτὸς πατριαρχικοὺ ναοὺ ἦτο 10 καὶ μάλιστα δὲν ἔψαλλαν οἱ πατριαρχικοὶ χοροὶ, ἀλλὰ οἱ ψάλτες τοῦ ἐκάστοτε ναοῦ. Ἐπὶ τῆς ἐποχῆς τοῦ νῦν πατριάρχου, ὑπερδεκαπλασιάστηκαν οἱ ἐξωτερικές χοροστασίες, σὲ αὐτές δε, ψάλλουν λόγῳ ἐλλείψεως ψαλτῶν οἱ πατριαρχικοὶ χοροὶ καὶ ἐάν προστεθοῦν καὶ τὰ ταξίδια τῆς Α.Θ.Π. στὸ ἐξωτερικό, ὅπου σὲ ἀρκετά ἐξ’αυτῶν συνόδεψε ὁ πρωτοψάλτης, ἀντιλαμβάνεται κανείς τὸ μέγεθος σὲ ποσότητα τῶν ψαλτικῶν ὠρῶν μὲ ὅλα τὰ συνεπάγοντα... έψαλλε συνολικά χρονικῶς περισσότερο, ἀπό ὅτι οἱ προκάτοχοί του μακαριστοὶ Πρίγγος καὶ Στανίτσας μαζί».(Μιλτιάδης Παππάς)
Ταπεινὴ μου ἄποψη, τὴν ὁποία καὶ καταθέτω, εἶναι ὅτι ὁ Λεωνίδας Ἀστέρης ἐξεπέρασε πάρα πολλοὺς ὁνομαστοὺς Ψάλτες εἰς τὸ θέμα τῆς φωνητικῆς ἀντοχῆς καὶ τῆς τέχνης.
«Ἐὰν ἀναλογισθεῖ κανεὶς ὄχι τὴν ἠλικία κατὰ τὴν ὁποία παραιτήθηκαν προκάτοχοι τοῦ Λ. Αστέρη, ἀλλά τὴν ἠλικία ἀπὸ τὴν ὁποίαν καὶ ἐντεύθεν ἐδυσκολεύοντο νὰ ἀνταποκριθοῦν ἀπὸ φωνητικῆς πλευρᾶς ἐπαρκῶς στὶς ὑποχρεώσεις τους, εἶτε μόνοι τους, εἶτε μὲ δομεστίκους, τότε γίνεται ἀντιληπτή δι’ ἄλλην μίαν φοράν, τὸ μέγεθος τῆς ἀξίας τοῦ Λ. Αστέρη». (ἐνθ.ἀν.)
Ἀς προσευχόμαστε, ὁ Κύριος Ἰησοὺς νὰ δίδει ἀκόμη ἔτη πολλὰ εἰς τὸν Ἄρχοντα κὺρ Λεωνίδα!
*Δὲν γνωρίζω ἐάν ὁ Ἄρχοντας τραγουδᾷ ἀκόμη στὴν Λυρικῆ τῆς Πόλεως. Ἐὰν τραγουδᾷ τότε μιλάμε γιὰ θητεία 44 ἐτῶν καὶ στὴν εὐρωπαϊκὴ μουσικὴ.
Περίεργο, εμένα μου άρεσε ιδιαίτερα! Δεν το άκουσα ως το τέλος, αλλά η αρχή είναι ιδιαίτερα μυσταγωγική. Μου άρεσε επίσης το ότι συνδυάζει και το ρυθμό στο χερουβικό αλλά και την έκφραση, πράγμα δύσκολο!Επιτρέψτε μου να θεωρήσω ατυχή την παράθεση του Χερουβικού, καθώς είναι μία από τις ελάχιστες ηχογραφήσεις του άρχοντα που είναι κουρασμένος φωνητικά, ίσως και λόγω της περιπέτειας της υγείας του.
Πάρα πολύ σημαντικά!
Εὐχαριστοῦμε τόν π. Εἰρηναῖο γι᾿ αὐτή τήν πρωτοβουλία καί τήν μετάβασή του στήν Πόλη.
Ἀκοῦστε περί «μικτῶν ἤχων» (μακάμια) καί «μικτῶν χρόνων».
Γιά τό «ὅ,τι εἶναι γραμμένο ψάλλουμε».
Γιά τήν ἔκδοση τόσων νέων Θεωρητικῶν...
Καί τήν ἔκπληξή του γιά διενεργούμενο στάς Ἀθήνας «Διαγωνισμό νέων συνθέσεων»...
Και φυσικά την άποψή μου για το ό,τι είναι γραμμένο να ψάλλουμε, τη γνωρίζουν όσοι έχουν συζητήσει μαζί μου!
Υπομονή...σε λίγο θα έχουν όλοι οφφίκιο και οι μη έχοντες θα είναι μειοψηφία...
Πόσοι από τους Πρωτοψάλτες της ΜΧΕ (δεν) μας άφησαν δικές τους (νέες) συνθέσεις;