Katerina Chatzopoulou
Νέο μέλος
«Άγιος ο Θεός-Δύναμις» Φεραχνάκ-Ήχος Βαρύς φθορικός
Του αειμνήστου Άρχοντος Πρωτοψάλτου του Πατριαρχείου της Κωνσταντινουπόλεως Θρασυβούλου Στανίτσα
Τι ήχος είναι το Φεραχνάκ:
Προς καλυτέραν αντίληψιν του παρόντος από τους αναγνώστες οι οποίοι είναι βέβαια σοβαροί γνώστες της Βυζαντινής Μουσικής, γράφω ολίγα περί του ήχου εις τον οποίον εμελοποιήθη και ψάλλεται το «Άγιος ο Θεός» του αειμνήστου Άρχοντος Πρωτοψάλτου Θρασυβούλου Στανίτσα. Ο Δάσκαλος Άρχων Στανίτσας το ονόμαζε «Φεραχνάκ». Φεραχνάκ στην ελληνική γλώσσα σημαίνει «Πανηγυρικός». Στη μουσική σημαίνει «Βαρύς φθορικός». Με τον αείμνηστον Άρχοντα Πρωτοψάλτην, εις τον οποίον διατελέσαμεν ως δομέστικος, συμψάλαμεν πολλάκις το ανωτέρω «Άγιος ο Θεός» εις ήχον βαρύν φθορικόν (Φεραχνάκ).
Το Φεραχνάκ παράγεται εκ του βαρέως διατονικού ήχου (ΖΩ). Αρχίζει το ψαλλόμενο μάθημα από τον ΔΙ (Νεβά). Κατά την ανάβαση θέτομε την φθορά του πλαγίου τετάρτου του ΝΗ στον ΔΙ. Κατερχόμεθα δε από τον ΔΙ διατονικά και καταλήγομε στον ΖΩ. Αν θελήσωμεν να ανατρέξωμεν εις το όνομα Φεραχνάκ που του έδωσε ο μελοποιός Θρασύβουλος Στανίτσας, τότε θα διαπιστώσωμε ότι δεν υπάγεται στους κυρίους ήχους, όπως είναι ο τέταρτος ή ο πλάγιος του τετάρτου, αλλά ούτε και στους ημιτονικούς, οι οποίοι παράγονται από τους κυρίους. Υπάγεται στους παραγόμενους καταχρηστικούς ήχους.
Τι ήχος δεν είναι:
Είναι γνωστό ότι ο κάθε ήχος προσδιορίζεται από τη βάση, το γένος, τους δεσπόζοντες φθόγγους, τις καταλήξεις και ιδιαίτερα την τελική κατάληξη. Το Φεραχνάκ δεν είναι τέταρτος ήχος. Διότι ο τέταρτος ήχος μεταχειρίζεται την διατονική κλίμακα κατά το Διαπασών Σύστημα, έχει όμως δεσπόζοντες φθόγγους και στα τρία είδη, ειρμολογικό, στιχηραρικό, παπαδικό -τους ΔΙ, ΠΑ, ΒΟΥ. Οι δε καταλήξεις του τετάρτου ήχου, ατελείς και τελικές επί το πλείστον είναι ο ΔΙ και ο ΒΟΥ. Δεν είναι πλάγιος του τετάρτου, διότι ο πλάγιος του τετάρτου έχει βάση τον ΝΗ. Δεσπόζοντες φθόγγοι στιχηραρικώς και ειρμολογικώς είναι ο ΝΗ, ΒΟΥ, ΔΙ. Καταλήγει ατελώς μεν εις τον ΔΙ και ΒΟΥ, εντελώς δε και τελικώς εις τον ΝΗ και εις τον ΒΟΥ πολλάκις.
Πλην των ανωτέρω ο τέταρτος ήχος (άγια) διαφέρει από τον πλάγιο του τετάρτου, ως προς τα διαστήματα όταν τίθεται η φθορά του του ΝΗ επί του ΔΙ και ως προς τις έλξεις που δέχονται οι μουσικοί φθόγγοι των δύο ήχων. Συνεπώς το Φεραχνάκ δεν είναι ούτε τέταρτος, ούτε πλάγιος του τετάρτου.
Το «Άγιος ο Θεός» του αειμνήστου Άρχοντος Πρωτοψάλτου Στανίτσα ψάλλεται σε ήχο βαρύ φθορικό. Ο ήχος αυτός αρχίζει από τον ΔΙ με τη φθορά του πλαγίου του τετάρτου επί του ΔΙ. Η τελική του κατάληξη είναι ο κάτω διατονικός ΖΩ.
ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Ν. ΧΑΤΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πρωτοψάλτης-Δικηγόρος
16ης Ταξιαρχίας 52
Καβάλα 65403
Τηλ. 2510-838-533
Του αειμνήστου Άρχοντος Πρωτοψάλτου του Πατριαρχείου της Κωνσταντινουπόλεως Θρασυβούλου Στανίτσα
Τι ήχος είναι το Φεραχνάκ:
Προς καλυτέραν αντίληψιν του παρόντος από τους αναγνώστες οι οποίοι είναι βέβαια σοβαροί γνώστες της Βυζαντινής Μουσικής, γράφω ολίγα περί του ήχου εις τον οποίον εμελοποιήθη και ψάλλεται το «Άγιος ο Θεός» του αειμνήστου Άρχοντος Πρωτοψάλτου Θρασυβούλου Στανίτσα. Ο Δάσκαλος Άρχων Στανίτσας το ονόμαζε «Φεραχνάκ». Φεραχνάκ στην ελληνική γλώσσα σημαίνει «Πανηγυρικός». Στη μουσική σημαίνει «Βαρύς φθορικός». Με τον αείμνηστον Άρχοντα Πρωτοψάλτην, εις τον οποίον διατελέσαμεν ως δομέστικος, συμψάλαμεν πολλάκις το ανωτέρω «Άγιος ο Θεός» εις ήχον βαρύν φθορικόν (Φεραχνάκ).
Το Φεραχνάκ παράγεται εκ του βαρέως διατονικού ήχου (ΖΩ). Αρχίζει το ψαλλόμενο μάθημα από τον ΔΙ (Νεβά). Κατά την ανάβαση θέτομε την φθορά του πλαγίου τετάρτου του ΝΗ στον ΔΙ. Κατερχόμεθα δε από τον ΔΙ διατονικά και καταλήγομε στον ΖΩ. Αν θελήσωμεν να ανατρέξωμεν εις το όνομα Φεραχνάκ που του έδωσε ο μελοποιός Θρασύβουλος Στανίτσας, τότε θα διαπιστώσωμε ότι δεν υπάγεται στους κυρίους ήχους, όπως είναι ο τέταρτος ή ο πλάγιος του τετάρτου, αλλά ούτε και στους ημιτονικούς, οι οποίοι παράγονται από τους κυρίους. Υπάγεται στους παραγόμενους καταχρηστικούς ήχους.
Τι ήχος δεν είναι:
Είναι γνωστό ότι ο κάθε ήχος προσδιορίζεται από τη βάση, το γένος, τους δεσπόζοντες φθόγγους, τις καταλήξεις και ιδιαίτερα την τελική κατάληξη. Το Φεραχνάκ δεν είναι τέταρτος ήχος. Διότι ο τέταρτος ήχος μεταχειρίζεται την διατονική κλίμακα κατά το Διαπασών Σύστημα, έχει όμως δεσπόζοντες φθόγγους και στα τρία είδη, ειρμολογικό, στιχηραρικό, παπαδικό -τους ΔΙ, ΠΑ, ΒΟΥ. Οι δε καταλήξεις του τετάρτου ήχου, ατελείς και τελικές επί το πλείστον είναι ο ΔΙ και ο ΒΟΥ. Δεν είναι πλάγιος του τετάρτου, διότι ο πλάγιος του τετάρτου έχει βάση τον ΝΗ. Δεσπόζοντες φθόγγοι στιχηραρικώς και ειρμολογικώς είναι ο ΝΗ, ΒΟΥ, ΔΙ. Καταλήγει ατελώς μεν εις τον ΔΙ και ΒΟΥ, εντελώς δε και τελικώς εις τον ΝΗ και εις τον ΒΟΥ πολλάκις.
Πλην των ανωτέρω ο τέταρτος ήχος (άγια) διαφέρει από τον πλάγιο του τετάρτου, ως προς τα διαστήματα όταν τίθεται η φθορά του του ΝΗ επί του ΔΙ και ως προς τις έλξεις που δέχονται οι μουσικοί φθόγγοι των δύο ήχων. Συνεπώς το Φεραχνάκ δεν είναι ούτε τέταρτος, ούτε πλάγιος του τετάρτου.
Το «Άγιος ο Θεός» του αειμνήστου Άρχοντος Πρωτοψάλτου Στανίτσα ψάλλεται σε ήχο βαρύ φθορικό. Ο ήχος αυτός αρχίζει από τον ΔΙ με τη φθορά του πλαγίου του τετάρτου επί του ΔΙ. Η τελική του κατάληξη είναι ο κάτω διατονικός ΖΩ.
ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Ν. ΧΑΤΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πρωτοψάλτης-Δικηγόρος
16ης Ταξιαρχίας 52
Καβάλα 65403
Τηλ. 2510-838-533