Εγώ πάντως δεν καταλαβαίνω γιατί εδώ θα πρέπει όλοι να μιλούν ως εκτελεστές και δη δεινοί. Απαγορεύεται δηλαδή κάποιος να εκφέρει άποψη ως ακροατής; Και στο κάτω-κάτω γιατί θα πρέπει η ψαλτική δεινότητα και η θεωρητική κατάρτιση να είναι οπωσδήποτε μεγέθη ανάλογα. Αποκλείεται δηλαδή κάποιος με μεγάλο ταλέντο να μην ξέρει από τη θεωρία της μουσικής και το αντίθετο; Κάθε άποψη η οποία είναι τεκμηριωμένη και μπορεί να σταθεί για μένα είναι ευπρόσδεκτη όποια κι αν είναι η ιδιότητα του καθενός.
Αγαπητέ Πέτρο, με όλη την εκτίμηση και τη συμπάθεια που τρέφω για σένα από την παρουσία σου στο φόρουμ, θέλω να σου
επιστήσω την προσοχή σε κάτι, που όπως είδα κι από μηνύματά σου σε άλλο θέμα, βλέπω οτι δεν το λαμβάνεις υπ' όψιν σου. Και πολλλοί άλλοι βέβαια.
Πρόκειται γι αυτή το χιλιοειπωμένο
Ψαλτική Τέχνη και Ψαλτική Τέχνη (για τους παλαιότερους συχνότερα Τέχνη του Δαμασκηνού). Αν θέλουμε να συγκρίνουμε με κάτι τα ψαλτικά, αυτό δε θα είναι ούτε η Ορθοδοξία και οι Αιρέσεις, ούτε οι άλλες Επιστήμες. Και ούτε είναι ικανό κριτήριο με το αν έχει ή δεν έχει τάλαντο κάποιος. Είναι όμως αναγκαίο.
Σε όλες τις Τέχνες οι απαραίτητες προϋποθέσεις για να είναι
πραγματικά Μεγάλος κάποιος είναι τρεις: Το τάλαντο, η γνώση και η δουλειά.
Το
τάλαντο είναι θείο δώρο ή το έχεις ή όχι. Σε οποιαδήποτε περίπτωση όμως
καλλιεργείται και
πολλαπλασιάζεται.
Η
γνώση στην Τέχνη αποκτιέται με τη μαθητεία. Και ειδικά για μια παραδοσιακή Τέχνη όπως είναι η Ψαλτική, αυτή θα πρέπει να είναι μακρά σε διάρκεια, να γίνει
δίπλα σε παραδοσιακό δάσκαλο (=φορέα παράδοσης) και η εξέλιξη του μαθητή να περνά από όλα τα στάδια: μάθημα, αναλόγιο ως παρατηρητής, κατόπιν ως Ισοκράτης, ως βοηθός και λίγο - λίγο υπεύθυνος του Αριστερού και κατόπιν του Δεξιού Αναλογίου. Αν λείπει το τάλαντο, πολλές φορές ο βοηθός ποτέ δεν προχωρά στα επόμενα στάδια ή αν το κάνει, αυτό γίνεται "κατ' οικονομίαν".
Η
δουλειά συνεχίζει την πορεία, και
φέρνει την γνώση στην Πράξη: είναι η μελέτη, η εξάσκηση και οι "κιλοψαλτώρες" (όπως έλεγε ένα σύγχρονος άγιος ιερέας, φιλαγιορείτης και μέγας Τυπικάρης ο αείμνηστος π. Διονύσιος Σιωνίδης). Έχει μεγαλύτερη σημασία, αφού υπάρχουν οι δύο πρώτες προϋποθέσεις, και εδώ υπάγεται και ο τομέας της Μουσικολογικής έρευνας στα περί την Ψαλτικήν. Η οποία έρευνα, και σύμφωνα με τον Κλαύδιο Πτολεμαίο, που είναι ο αρχαίος μας πρόγονος της Τέχνης του Δαμασκηνού,
πρέπει να υποστηρίζει και να εξηγεί την Τέχνη αυτή, και όχι να της υποδεικνύει και να την κατευθύνει. Το
"...είναι γενικό χαρακτηριστικό των αισθήσεων να διερευνούν το κατά προσέγγιση και να υιοθετούν το ακριβές, του δε λόγου να υιοθετεί ότι είναι κατά προσέγγιση και να διερευνά το ακριβές…" που γράφει στα
Αρμονικά του, αυτό μας υπογραμμίζει λίγο-πολύ.
Κι ενώ στις άλλες Τέχνες (που είναι κι αυτές βέβαια
και Επιστήμες όπως η Μουσική) , αυτά θεωρούνται αυταπόδεικτα (ποιός θα υποστήριζε πως ο Φειδίας ή ο Ικτίνος, ή ο Αρτέμιος και ο Ισίδωρος, ή ο Μ. Πανσέληνος, ή ο Θ. ο Κρής ή ο Γκρέκο, ή ο Βαν Γκόγκ είναι ημιμαθείς ή ελλιπείς στην Τέχνη τους
, σε μας
από τον Σ. Καρά και μετά, έχουμε το φαινόμενο "μεγάλοι" καλλιτέχνες να υποτιμούνται ή και να αποδοκιμάζονται, όχι από κριτικούς (γιατί αυτοί πάντα το έκαναν κι αυτό: τον Μότσαρτ στα μισά του έργα τον αποδοκίμασαν), αλλά από "νάνους" καλλιτέχνες. Κι αν αυτό δεν γινόταν ευθέως - γιατί άντε να πείσεις τώρα τον ψαλτικό κόσμο οτι Ναυπλιώτης ή ο Στανίτσας ή ο Νικολαϊδης είναι ...άσχετοι - γινόταν όμως με πλάγιες και δόλιες μεθόδους. "Δεν ξέρουν αυτοί", "ψάλλουν καλά μόνο γιατί έχουν φωνή", "εγώ και με "επιφοίτηση" ξέρω πως είναι τα αυθεντικά", "γνωρίζω κι από χειρονομία, κατέχω και την παλαιά σημειογραφία" και πάει λέγοντας. Αλλιώνω και τα παραδεδομένα διαστήματα με "
" επιχειρήματα, κάνω και έλξεις μισής γραμμής (όταν κι αυτός ο μείζονας τόνος που ψάλλω ακούγεται "
") και άλλα γλαφυρά. Βγάζω και μαθητές, που λίγο πολύ είναι απογοήτευμένοι με τις δυνατότητές τους στην ψαλτική (τους δίνω όμως τεράστιες δυνατότητες στο να
σκάψουν το χώμα κάτω από τα πόδια των Μεγάλων, με "μουσικολογικές" έρευνες που θα βγάλουν λάθος
ότι μας δίδαξε η παράδοση, των οποίων αυτοί (οι Μεγάλοι) είναι φορείς, κι αυτούς τους ίδιους λίγο ημιμαθείς, λίγο γραφικούς, όχι και τόσο κουλτουριάρηδες (εδώ πάνε και οι παρατηρήσεις του Dimitris) και ικανοποιώ το αβάσταχτο "σύμπλεγμά" μου, που με έκανε ο Θεός κακόφωνο και τόσο εγωιστή, που δίπλα σε δάσκαλο δεν μπόρεσα να καθήσω.
Όπως έλεγε και ο π. Νικόδημος Αγιοπαυλίτης "
Πας κακόφωνος, φιλόμουσος" όμως, και προκειμένου να αποδείξουν τις απίστευτες θεωρίες Καρά οι μαθητές του, ακολουθούν το δόγμα του διδασκάλου: Αυθαιρετώ στα συμπεράσματα των μελετών μου, καταλαβαίνω ό,τι θέλω και όπως το θέλω, ώστε
μαζί με κάποια σωστά και ωραία που βρίσκω, βάζω και αρκετά
αυθαίρετα προκειμένου οι Μεγάλοι Καλλιτέχνες να βγουν αμαθείς και άχρηστοι, κι ο δάσκαλός μας σωστός ακόμα και στα
προφανή λάθη του.
Και έτσι λοιπόν, αγαπητέ Πέτρο, αναλογιζόμενος όλα αυτά, ίσως να καταλαβαίνεις γιατί ο Στανίτσας νιώθει τέτοια αγανάκτηση, όταν μιλάει για τον άνθρωπο αυτό. Ίσως να καταλαβαίνεις πως όσο ωμά και να μιλάει,
ωμότητες σαν αυτές που υφίσταται, δεν διαπράττει...
Ευχαριστώ.
Υ.Γ. Δεν ξέρω ποιός υπονοείς ότι κάνει πως κοιμάται, σίγουρα όμως οι Απάτσι δεν εννοούσαν με τη ρήση τους αυτή, την Παράδοση, έτσι;