[Σημείωμα συντονιστή] Η συζήτηση αυτή μεταφέρθηκε σε ξεχωριστό θέμα από εκεί που ξεκίνησε.
--------------------------------------------------------------------------------------------
Επειδή σε προηγούμενο μήνυμα αναφέρθηκε το εξής ‘...αναλάβατε εργολαβικά την προστασία της "παραδόσεως"; Ποιας, αλήθεια, "παραδόσεως"; Μία και μοναδική είναι αυτή;’ θα ήθελα να διατυπώσω τις παρακάτω σκέψεις με παραπομπές κυρίως από το έργο τού Άγγελου Βουδούρη, Ά Δομεστίχου του πατριαρχικό ναού επί Πρωτοψαλτίας Ιακώβου Ναυπλιώτου.
Ο Βουδούρης σε υπόμνημα του στον οικουμενικό πατριάρχη Φώτιο τον Β’, αναφέρει τα εξής: ‘Η εξ αγνοίας δυστυχώς της μουσικής (...) προκάλεσε συν τω χρόνω το γεγονός να νομίζεται κοινώς ότι υπάρχουσι πολλαί παρ΄ημών μουσικαί και πλείονα μουσικά συστήματα, ενώ πρόκειται περί μίας εκτελέσεως της εκκλ. μουσικής’.
Στη συνέχεια κάνοντας μία συνοπτική αλλά επιστημονικότατη καταγραφή της πορείας του εκκλησιαστικού μέλλους από τα πρώτα χριστιανικά χρόνια μέχρι τις ημέρες του επισημαίνει τα εξής:
‘Ο πατριαρχικός ναός ήτο ανέκαθεν η εστία εν η ακαταπαύστως και αδιασπάστως (...) μεταδίδετο εκάστοτε, κατά παράδοσιν αλληλοδιάδοχον , η μάθησης της μουσικής (...)’, και αφού τονίσει ότι κατά την πορεία του εκκλησιαστικού μέλους εις τους αιώνας, ‘ουσιώδεις αλλοιώσεις (...) δεν ήτο δυνατόν να επενεχθώσιν’, λέει ότι:
‘Εκ των πρωτοψαλτών δε εξηρτάτο η μουσική (...). Διότι ούτοι κατείχον την κλείδα προ πάντων της αναγνώσεως και εκτελέσεως της μουσικής, άνευ της γνώσεως της οποίας το εκκλ. μέλος δολοφονείται.’
Και αφού μας διαβεβαιώνει ότι και μετά την εξήγηση των τριών διδασκάλων οι πρωτοψάλται ήσαν οι φανατικότεροι φύλακες της μουσικής παρακαταθήκης καταλήγει ότι επί των ημερών του:
‘Οι πρωτοψάλται της Μεγάλης Εκκλησίας εξακολουθούσιν ανεπηρέαστοι εντελώς από την πάροδον των χρόνων να ψάλλωσι τους εκκλησιαστικούς ύμνους κατά το κληροδοτηθέν πατριαρχικόν ύφος’,
και ότι εις τον πατριαρχικόν ναόν, ‘διατηρείται ανόθευτος κατά το μάλλον η ήττον η εκτέλεσις του εκκλ. μουσικού μέλλους’.
Τι μας λέει ο Βουδούρης μέχρι εδώ; Ότι η εκκλησιαστική μουσική γνωρίζει μία μόνον εκτέλεσιν και ότι η μοναδική αυθεντική πηγή για να γνωρίσωμεν την εκτέλεσιν αυτήν είναι οι πρωτοψάλται της εποχής του, δηλαδή ο Ναυπλιώτης και όσοι εδιδάχθησαν από αυτόν.
Γνωρίζοντας από πρώτο χέρι, ότι η εκτέλεσις της μουσικής ήταν μία και μοναδική γράφει τα παρακάτω:
‘Ομοιόμορφος επίσης τρόπος της ψαλμωδίας όπως εν τω πατριαρχικώ ναό, υπήρχε και εις τους λοιπούς ναούς της Αρχιεπισκοπής Κωνσταντινουπόλεως, καθώς και των διαφόρων ναών των επαρχιών, καθώς μαθηταί των προτοψαλτων ήσαν πάντοτε οι ψάλται. Τούτο δε συνέβαινε γενικώς μέχρι του 1880 περίπου. Από της εποχής ταύτης είχον εκλίπει και οι τελευταίοι μαθηταί των εισηγητών του νέου συστήματος (...). Από του χρόνου τούτου χρονολογείται διαφορά τις και ανομοιότης μεταξύ ενίων ιεροψαλτών ως προς τον τρόπο εκτελέσεως της μουσικής. Έκτοτε δε όσον παρέχονται οι δεκάδες των ενιαυτών επί τοσούτον η διαφορότης του ψάλλειν μεταξύ των ψαλτών ευρύνεται’.
Τι μας λέει πάλι λοιπόν ο Βουδούρης; Ότι πριν το 1880 η εκτέλεσις της εκκλ. μουσικής είναι μία και μοναδική (και ίδια με αυτή στον πατριαρχικό ναό) τόσο στην Κωνσταντινούπολη, όσο και στας επαρχίας. Επί παραδείγματι, γνωρίζουμε ότι ο Παναγιώτης Χαλάτζογλου (+1748) εδιδάχθη την ψαλτική τέχνη στο ‘Αγιον Όρος και εν συνεχεία την μετακόμησε στην Κωνσταντινούπολη όπου προήχθη εις πρωτοψάλτην του πατριαρχικού ναού. Ο δε πολυγραφότατος διδάσκαλος Ιωάσαφ Διονυσιάτης (19ος αιώνας) υπήρξε μαθητής των πατριαρχικών διδασκάλων στην Κωνσταντινούπολη πριν μεταβεί εις το Όρος, όπως και άλλοι πολλοί.
Συμπέρασμα: H εκτέλεσις της εκκλησιαστικής μουσικής είναι μία και μοναδική στην Κωνσταντινούπολη, στο Άγιον Όρος και παντού πριν το 1880 και η μουσική αυτή διατηρείται ανόθευτη μέσα στον πατριαρχικόν ναόν μέχρι των ημερών του Βουδούρη.
συνεχίζεται....
--------------------------------------------------------------------------------------------
Επειδή σε προηγούμενο μήνυμα αναφέρθηκε το εξής ‘...αναλάβατε εργολαβικά την προστασία της "παραδόσεως"; Ποιας, αλήθεια, "παραδόσεως"; Μία και μοναδική είναι αυτή;’ θα ήθελα να διατυπώσω τις παρακάτω σκέψεις με παραπομπές κυρίως από το έργο τού Άγγελου Βουδούρη, Ά Δομεστίχου του πατριαρχικό ναού επί Πρωτοψαλτίας Ιακώβου Ναυπλιώτου.
Ο Βουδούρης σε υπόμνημα του στον οικουμενικό πατριάρχη Φώτιο τον Β’, αναφέρει τα εξής: ‘Η εξ αγνοίας δυστυχώς της μουσικής (...) προκάλεσε συν τω χρόνω το γεγονός να νομίζεται κοινώς ότι υπάρχουσι πολλαί παρ΄ημών μουσικαί και πλείονα μουσικά συστήματα, ενώ πρόκειται περί μίας εκτελέσεως της εκκλ. μουσικής’.
Στη συνέχεια κάνοντας μία συνοπτική αλλά επιστημονικότατη καταγραφή της πορείας του εκκλησιαστικού μέλλους από τα πρώτα χριστιανικά χρόνια μέχρι τις ημέρες του επισημαίνει τα εξής:
‘Ο πατριαρχικός ναός ήτο ανέκαθεν η εστία εν η ακαταπαύστως και αδιασπάστως (...) μεταδίδετο εκάστοτε, κατά παράδοσιν αλληλοδιάδοχον , η μάθησης της μουσικής (...)’, και αφού τονίσει ότι κατά την πορεία του εκκλησιαστικού μέλους εις τους αιώνας, ‘ουσιώδεις αλλοιώσεις (...) δεν ήτο δυνατόν να επενεχθώσιν’, λέει ότι:
‘Εκ των πρωτοψαλτών δε εξηρτάτο η μουσική (...). Διότι ούτοι κατείχον την κλείδα προ πάντων της αναγνώσεως και εκτελέσεως της μουσικής, άνευ της γνώσεως της οποίας το εκκλ. μέλος δολοφονείται.’
Και αφού μας διαβεβαιώνει ότι και μετά την εξήγηση των τριών διδασκάλων οι πρωτοψάλται ήσαν οι φανατικότεροι φύλακες της μουσικής παρακαταθήκης καταλήγει ότι επί των ημερών του:
‘Οι πρωτοψάλται της Μεγάλης Εκκλησίας εξακολουθούσιν ανεπηρέαστοι εντελώς από την πάροδον των χρόνων να ψάλλωσι τους εκκλησιαστικούς ύμνους κατά το κληροδοτηθέν πατριαρχικόν ύφος’,
και ότι εις τον πατριαρχικόν ναόν, ‘διατηρείται ανόθευτος κατά το μάλλον η ήττον η εκτέλεσις του εκκλ. μουσικού μέλλους’.
Τι μας λέει ο Βουδούρης μέχρι εδώ; Ότι η εκκλησιαστική μουσική γνωρίζει μία μόνον εκτέλεσιν και ότι η μοναδική αυθεντική πηγή για να γνωρίσωμεν την εκτέλεσιν αυτήν είναι οι πρωτοψάλται της εποχής του, δηλαδή ο Ναυπλιώτης και όσοι εδιδάχθησαν από αυτόν.
Γνωρίζοντας από πρώτο χέρι, ότι η εκτέλεσις της μουσικής ήταν μία και μοναδική γράφει τα παρακάτω:
‘Ομοιόμορφος επίσης τρόπος της ψαλμωδίας όπως εν τω πατριαρχικώ ναό, υπήρχε και εις τους λοιπούς ναούς της Αρχιεπισκοπής Κωνσταντινουπόλεως, καθώς και των διαφόρων ναών των επαρχιών, καθώς μαθηταί των προτοψαλτων ήσαν πάντοτε οι ψάλται. Τούτο δε συνέβαινε γενικώς μέχρι του 1880 περίπου. Από της εποχής ταύτης είχον εκλίπει και οι τελευταίοι μαθηταί των εισηγητών του νέου συστήματος (...). Από του χρόνου τούτου χρονολογείται διαφορά τις και ανομοιότης μεταξύ ενίων ιεροψαλτών ως προς τον τρόπο εκτελέσεως της μουσικής. Έκτοτε δε όσον παρέχονται οι δεκάδες των ενιαυτών επί τοσούτον η διαφορότης του ψάλλειν μεταξύ των ψαλτών ευρύνεται’.
Τι μας λέει πάλι λοιπόν ο Βουδούρης; Ότι πριν το 1880 η εκτέλεσις της εκκλ. μουσικής είναι μία και μοναδική (και ίδια με αυτή στον πατριαρχικό ναό) τόσο στην Κωνσταντινούπολη, όσο και στας επαρχίας. Επί παραδείγματι, γνωρίζουμε ότι ο Παναγιώτης Χαλάτζογλου (+1748) εδιδάχθη την ψαλτική τέχνη στο ‘Αγιον Όρος και εν συνεχεία την μετακόμησε στην Κωνσταντινούπολη όπου προήχθη εις πρωτοψάλτην του πατριαρχικού ναού. Ο δε πολυγραφότατος διδάσκαλος Ιωάσαφ Διονυσιάτης (19ος αιώνας) υπήρξε μαθητής των πατριαρχικών διδασκάλων στην Κωνσταντινούπολη πριν μεταβεί εις το Όρος, όπως και άλλοι πολλοί.
Συμπέρασμα: H εκτέλεσις της εκκλησιαστικής μουσικής είναι μία και μοναδική στην Κωνσταντινούπολη, στο Άγιον Όρος και παντού πριν το 1880 και η μουσική αυτή διατηρείται ανόθευτη μέσα στον πατριαρχικόν ναόν μέχρι των ημερών του Βουδούρη.
συνεχίζεται....