«Τονικός ρυθμός» και ψαλμωδία

Dimitri

Δημήτρης Κουμπαρούλης, Administrator
Staff member
Το θέμα του «τονικού ρυθμού» έχει συζητηθεί ήδη σε άλλα θέματα αλλά πιστεύω οτι αξίζει να συγκεντρωθούν εδώ κάποιες σχετικές πληροφορίες.

Αρχίζω με μερικά ηχητικά παραδείγματα που είχαμε συγκεντρώσει με το Shota στο analogion.com εδώ.

Και μερικά ερωτήματα για διευκρίνηση:

Πώς ορίζεται ο τονικός ρυθμός;
Ποιά μέλη ψάλλονται σε τονικό ρυθμό;
Τί (ρυθμικά) μέτρα χρησιμοποιεί το τονικός ρυθμός (αν χρησιμοποιεί);
Πώς μετριέται ο τονικός ρυθμός (με τί κινήσεις);
Ποιά η σχέση του τονικού ρυθμού με τον «απλό χρόνο» του Άγγελου Βουδούρη;
Ποιά η σχέση του τονικού ρυθμού με το «μονό χρόνο» του Δημητρίου Νεραντζή;
Ποια η σχέση του τονικού ρυθμού και του «κατα χρόνον» και «κατά ρυθμόν» ψάλλειν του Βουδούρη;

Σχετικά θέματα

Πώς πρέπει να σημαίνεται ο ρυθμός στην Εκκλησιαστική μουσική;
Περί χρόνου και ρυθμού στα έργα του Αγγέλου Βουδούρη
Angelos Boudouris on Chronos And Rhythm
 

Dimitri

Δημήτρης Κουμπαρούλης, Administrator
Staff member
Αν και εδώ διαβάζουμε για τον Κ. Ψάχο οτι Εργάστηκε για την επιβολή του τονικού ρυθμού της βυζ. μουσικής (που πρώτος αυτός παρατήρησε)», στο βιβλίο Γεωργίου Δ. Καμαράδου-Βυζαντίου, Βιογραφία Νήλεως Καμαράδου, μουσικοδιδασκάλου. Αθήνα 1976 αναφέρεται οτι η ανακάλυψη και μελέτη του τονικού ρυθμού στην ψαλμωδία οφείλεται στο Νηλέα Καμαράδο από τον οποίο την πήρε ο Κ. Ψάχος κατά τη συνεργασία τους στα τέλη του 19ου και αρχές 20ου αι. Αναφέρεται οτι ο Νηλέας πρώτος εργάστηκε για την «επιβολή του τονικού ρυθμού» στη μουσική παιδεία της εποχής του.
 

Θεόδωρος Αιτωλός

Παλαιό Μέλος
Αν και εδώ διαβάζουμε για τον Κ. Ψάχο οτι Εργάστηκε για την επιβολή του τονικού ρυθμού της βυζ. μουσικής (που πρώτος αυτός παρατήρησε)», στο βιβλίο Γεωργίου Δ. Καμαράδου-Βυζαντίου, Βιογραφία Νήλεως Καμαράδου, μουσικοδιδασκάλου. Αθήνα 1976 αναφέρεται οτι η ανακάλυψη και μελέτη του τονικού ρυθμού στην ψαλμωδία οφείλεται στο Νηλέα Καμαράδο από τον οποίο την πήρε ο Κ. Ψάχος κατά τη συνεργασία τους στα τέλη του 19ου και αρχές 20ου αι. Αναφέρεται οτι ο Νηλέας πρώτος εργάστηκε για την «επιβολή του τονικού ρυθμού» στη μουσική παιδεία της εποχής του.


Ο Αγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός ητο οτελευταίος που έγραψε και σε Προσωδία και σε τονικά μέτρα. Οι ιαμβικοί κανόνες δε των Δεσποτικών εορτων (Χριστουγεννα, Θεοφάνια, Πεντηκοστή) απαγγέλλονται και με τους δύο τρόπους. Απο τότε και μετά η υμνολογία γράφεται σχεδόν παντα σε τονικούς
ρυθμούς και τα μέτρα είναι τονικά. Και φυσικά όλοι οι Υμνογράφοι το εγνώριζαν πριν τα ανακαλύψουν ο Κ.Ψάχος και οΝ. Καμαράδος
 

domesticus

Lupus non curat numerum ovium
Ο Αγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός ητο οτελευταίος που έγραψε και σε Προσωδία και σε τονικά μέτρα. Οι ιαμβικοί κανόνες δε των Δεσποτικών εορτων (Χριστουγεννα, Θεοφάνια, Πεντηκοστή) απαγγέλλονται και με τους δύο τρόπους. Απο τότε και μετά η υμνολογία γράφεται σχεδόν παντα σε τονικούς
ρυθμούς και τα μέτρα είναι τονικά. Και φυσικά όλοι οι Υμνογράφοι το εγνώριζαν πριν τα ανακαλύψουν ο Κ.Ψάχος και οΝ. Καμαράδος

Ὁ ἅγ. Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός στὸν 7ο-8ο αἰ. χρησιμοποιοῦσε προσωδία; Εἶστε σίγουρος;

Καὶ ποῦ τὴν εἶχε μάθει;

Ὁ μουσικὸς τόνος τῆς προσωδίας στὸ λόγο εἶχε ἤδη καταργηθεῖ πολὺ πρὶν τὴν ἐποχή του, ὁ δυναμικὸς ἔχει ἀπομείνει μόνο ὅπως καὶ σήμερα. Τὰ βραχέα καὶ τὰ μακρὰ, ἡ ὁξεία καὶ ἡ βαρεία φωνή, ἡ ὀξυβάρεια ἤ περισπωμένη φωνή, τὸ δασύ πνεύμα χάθηκαν μὲ τὴν ἐπικράτηση τῆς ἑλληνιστικῆς κοινῆς.
 

Θεόδωρος Αιτωλός

Παλαιό Μέλος

Ὁ ἅγ. Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός στὸν 7ο-8ο αἰ. χρησιμοποιοῦσε προσωδία; Εἶστε σίγουρος;

Καὶ ποῦ τὴν εἶχε μάθει;

Ὁ μουσικὸς τόνος τῆς προσωδίας στὸ λόγο εἶχε ἤδη καταργηθεῖ πολὺ πρὶν τὴν ἐποχή του, ὁ δυναμικὸς ἔχει ἀπομείνει μόνο ὅπως καὶ σήμερα. Τὰ βραχέα καὶ τὰ μακρὰ, ἡ ὁξεία καὶ ἡ βαρεία φωνή, ἡ ὀξυβάρεια ἤ περισπωμένη φωνή, τὸ δασύ πνεύμα χάθηκαν μὲ τὴν ἐπικράτηση τῆς ἑλληνιστικῆς κοινῆς.

Δείτε στην Υμνογραφία του Θ. Ξύδη. Ευχαριστώ
 
Top