Εις την πρόκυψιν του βασιλέως

Hristakis

Παμπάλαιο φθορικό μέλος
Στα χειρόγραφα του διδασκάλου Χουρμουζίου διαβάζω "Εις την πρόκυψιν του βασιλέως". Γνωρίζει κανείς κάτι περισσότερο γι αυτήν την τάξη?
Το κείμενο έχει ως εξής: "Ο Χριστός εγεννήθη ο στέψας σε βασιλέα".
 

Hristakis

Παμπάλαιο φθορικό μέλος
Ορίστε και σε ήχο...
 

Attachments

  • 13 Πρόκυψις ''ο Χριστός εγεννήθη''.mp3
    7.4 MB · Views: 65

Firfiris

Κωστόπουλος Ευθύμιος
Στα χειρόγραφα του διδασκάλου Χουρμουζίου διαβάζω "Εις την πρόκυψιν του βασιλέως". Γνωρίζει κανείς κάτι περισσότερο γι αυτήν την τάξη?
Το κείμενο έχει ως εξής: "Ο Χριστός εγεννήθη ο στέψας σε βασιλέα".

Δώσε κώδικα. Πού ακριβώς το βλέπεις;
 

Firfiris

Κωστόπουλος Ευθύμιος
π. Μάξιμος;22259 said:

Στο εν λόγω σύνδεσμο αναφέρεται:

Στον κώδικα Μονής Ιβήρων αρ. 973, αναφαίρεται:
«και αναβιβάζεται ο αυτοκράτωρ άναξ εν τη προσκύψει αυτού»· ο δε πρωτοψάλτης και οι μετ’ αυτού δομέστικοι μετά της φήμης ψάλλουσι «ο Χριστός εγεννήθη ο στέψας σε Βασιλέα»· και ευθείς το πολυχρόνιον προς τον Βασιλέα, Ήχος Δ΄.

Ο κώδικας της Ιβήρων αναφέρει ότι αυτό λέγεται τρις ή και πολλάκις και ευθύς το πολυχρόνιον, στο φύλλο 358v του κώδικα.

Επίσης αναφέρει ότι εν τη εσπέρα της εορτής (τελειωθείσης της προκύψεως) ψάλλεται το πολυχρόνιον σε ήχο α΄ του Κορώνη "Πολυχρόνιον ποιήσαι ο Θεός... την αγίαν βασιλείαν σας."
 
Last edited:

Γιώργος Μ.

Γιώργος Μπάτζιος
Ειδικότερα, ήταν μια επίσημη εορταστική τελετή κατά την οποία τραβιόταν ένα παραπέτασμα, πίσω από το οποίο ο αυτοκράτορας (και η οικογένειά του) εμφανιζόταν στο λαό συνήθως πάνω σε μια υπερυψωμένη επιφάνεια, εξ ου και η λέξη πρόκυψις (<αρχ. πρόκυψις=έξοδος, εμφάνιση) και εντάσεται σε μια σειρα τελετών που είχαν σκοπό να τονίσουν το μεγαλείο του αυτοκράτορα. Υπάρχουν και σχετικά κείμενα της βυζαντινής εποχής που αναφέρονται σ' αυτό (το πρωιμότερο του 10ου αιώνα) που θα σας παραθέσω αργότερα στη μέρα (;), όταν θα βρω χρόνο.
 

Firfiris

Κωστόπουλος Ευθύμιος
Δώσε κώδικα. Πού ακριβώς το βλέπεις;

Άσε, το βρήκα.

Είναι στον κώδικα ΕΒΕ-ΜΠΤ 729 (Γ΄ τόμος Μαθηματαρίου), στο φύλλο 366v "Εις την πρόσκυψιν του βασιλέως, ήχος δ΄ Ο Χριστος εγεννηθη"

Μετά ακολουθούν τα πολυχρόνια που έχω αναφέρει παλαιότερα εδώ

Να σημειωθεί ότι στον Γ΄τόμο του Μαθηματαρίου (ΕΒΕ-ΜΠΤ 729) υπάρχει και το εξής:

367r Είτα το πολυχρόνιον - Ξένου του Κορώνη και πρωτοψάλτου - ήχος α΄- πολυχρόνιον ποιήσαι

369v Το αυτό συνοπτικότερον - συντομιθέν παρά του Χρυσ'αφου - ήχος α΄- πολυχρόνιον ποιήσαι
 

Hristakis

Παμπάλαιο φθορικό μέλος
Δώσε κώδικα. Πού ακριβώς το βλέπεις;
Δεν γνωρίζω ακριβώς από ποιον κώδικα προέρχεται...το έχω σε φωτοτυπία από ανθολογία του παλαιού στιχηραρίου άρα από τον κώδικες 707, 708, 709.
 

Firfiris

Κωστόπουλος Ευθύμιος
...άρα από τον κώδικες 707, 708, 709.

Σίγουρα; Αν είναι από το παλαιό Στιχηράριο μάλλον είναι από τον 708 που περιέχει τον Δεκέμβριο.
 

Γιώργος Μ.

Γιώργος Μπάτζιος
Το παλαιότερο κείμενο που περιγράφει την τελετή πρέπει να είναι ένα κείμενο του 10ου αιώνα που μιλάει για τα οφφίκια και τις τελετές της Βυζαντινής αυλής (Περί οφφικίων) και που αποδίδεται (εσφαλμένα, κατά τον Θησαυρό της Ελληνικής, TLG) στον ιστορικό Γεώργιο Κωδινό. Επισυνάπτω ένα εκτενές σχετικό απόσπασμα, όπου φαίνεται ότι η τελετή γινόταν παραμονή τω Χριστουγέννων και ότι η ονομασία προήλθε από την επιφάνεια στην οποία στεκόταν ο βασιλεύς.
 

Γιώργος Μ.

Γιώργος Μπάτζιος
Ζητω συγνώμη, δεν μπορώ να κάνω επισύναψη σήμερα για κάποιο λόγο. Αν κάποιος ενδιαφέρεται ας διαβάσει επό δω:


[ψευδο] ΚΩΔΙΝΟΣ
Περί οφφικίων
189 1Δ1 1 Περὶ τῆς τῶν δεσποτικῶν ἑορτῶν τάξεως καὶ τῶν κατ΄ αὐτὰς τελουμένων ἐθίμων.

Τῇ κδ τοῦ Δεκεβρίου͵ καθ΄ ἥν ἐστιν ἡ τῶν Χριστουγέννων παρα μονή͵ τοῦ βασιλέως εἰς τὸν ὄρθρον μὴ ἐξελθόντος κατὰ τὴν ἐξ ἔθους αὐτῷ συνήθειαν͵ ἀλλ΄ ἐν τῷ ἑαυτοῦ κελλίῳ εὑρισκομένου͵ φέρουσι μετὰ τὴν ἀπόλυσιν οἱ κανονάρχαι καὶ ἱστῶσιν εἰκονοστάσιον͵ εἰς ὃ κρέμανται ἅγιαι εἰκόνες τῆς τε γεννήσεως τοῦ Χριστοῦ καὶ ἕτεραι τρεῖς ἢ καὶ τέσσαρες. Ἔμπροσθεν δὲ τούτου ἀναλόγιον͵ ἐφ΄ οὗ ἐπίκει ται ἅγιον εὐαγγέλιον. Καὶ οἱ μὲν ἱερεῖς ἵστανται πλησίον τῶν ἁγίων εἰκόνων μετὰ τῶν ἱερατικῶν στο λῶν͵ οἱ δ΄ ἀναγνῶσται μέσον τοῦ τρικλίνου κατὰ πρόσωπον τοῦ 190 βασιλέως μετὰ τῶν ἱματίων καὶ ἐπιρριπταρίων αὐτῶν φοροῦντες καὶ καμίσια ἐπάνω τῶν ἱματίων͵ ὁ μέντοι πρωτοψάλτης καὶ ὁ δομέστικος λευκά͵ ὁ λαμπαδάριος δὲ κρατῶν τὸ χρυσοῦν διβάμπου λον͵ ὁ μαΐστωρ καὶ πάντες οἱ ψάλται πορφυρᾶ͵ οἱ κανονάρχαι δὲ μετὰ ἱματίων μόνων καὶ ἀσκε πεῖς. Καὶ μετὰ ταῦτα ὁ πρωτοβεσ τιαρίτης τε͵ ὁ μέγας ἑταιρειάρχης͵ ὁ πριμμικήριος τῆς αὐλῆς͵ οἱ ἑταιρειάρχαι͵ καὶ ὅσοι φέρουσι δικανίκια καὶ ὑπηρετοῦσιν͵ εἰσά γουσι τοὺς ἄρχοντας εἰς τὴν τοῦ βασιλέως παράστασιν ὥστε τοῦτον πληρωθῆναι τὸν οἶκον. Καὶ μετὰ τοῦτο ἐξέρχεται ὁ βασιλεὺς τοῦ κελλίου αὐτοῦ͵ τοῦ μεγάλου δομεσ τίκου εἰς τὴν θύραν ἱσταμένου καὶ τὴν τοῦ βασιλέως φέροντος σπάθην. Ἅμα οὖν τῷ τὸν βασιλέα φανῆναι οἱ ψάλται αὐτίκα ψάλλουσι τὸ 191 πολυχρόνιον. Ψαλλόντων δὲ τού των ὁ βασιλεὺς ἀπέρχεται καὶ ἀσπάζεται τὰς ἁγίας εἰκόνας. Εἶθ΄ ὑποστρέψας ἵσταται πλησίον τοῦ θρόνου αὐτοῦ͵ τοῦ μὲν μεγάλου δομεστίκου κατὰ τὸ ἀριστερὸν μέρος ἱσταμένου τοῦ βασιλέως μετὰ τῆς σπάθης͵ ὡς εἴρηται͵ τοῦ δὲ λαμπαδαρίου κάτωθεν τοῦ μεγάλου δομεστίκου τὸ διβάμπου λον μεθ΄ ἡμμένης λαμπάδος φέρον τος͵ ἧς δὴ λαμπάδος τὰ μὲν ἄκρα εἰσὶ διὰ κινναβάρεως βεβαμμένα͵ τὸ δὲ μέσον διὰ πεταλίου κεχρυσω μένον ἔχοντος σταυροὺς ἐντὸς κύκλων κοκκίνους. Τῆς οὖν τῶν ὡρῶν ἐνάρξεως γενομένης φέρει αὐτίκα παιδόπουλον τοῦ βεστια ρίου τὸ τοῦ βασιλέως δικανίκιον͵ ὅπερ λαβὼν ὁ μέγας πριμμικήριος φέρων δίδωσι τῷ βασιλεῖ. Ἰστέον δὲ ὅτι εἰς μὲν τὰς καθ΄ ἑκάστην γινομένας παραστάσεις ὁ βασιλεὺς λέγει ὅτι τὸ δικανίκιόν μου͵ καὶ φέρει τοῦτο τοῦ βεστια ρίου παιδόπουλον͵ καθὰ εἴρηται· ἐπὶ δὲ τῶν ἑορτῶν͵ ὅταν παράστασις γένηται͵ μετὰ τὸ τὸν βασιλέα εἰς τὸν θρόνον αὐτοῦ σταθῆναι͵ καὶ 192 χωρὶς τοῦ εἰπεῖν αὐτὸν ὅτι τὸ δικανίκιόν μου͵ λέγει ὁ μέγας πριμμικήριος παιδόπουλον͵ καὶ φέρει τοῦτο. Ὁ δὲ περὶ τούτου λόγος οὗτός ἐστιν͵ ὅτι εἰς τὰς καθ΄ ἡμέραν τῶν ὄρθρων παραστάσεις καὶ τῶν ἑσπερινῶν͵ μετὰ τὸ τοὺς ἐντίμους τῶν ἀρχόντων εἰς τὴν παράστασιν εἰσελθεῖν͵ λέγει ὁ βασιλεὺς ὅτι τὸ δικανίκιόν μου͵ σημεῖον ὂν τοῦτο τοῦ καὶ τὸν παρακάτω λαὸν εἰσελθεῖν. Κατὰ δὲ τὰς μεγάλας τῶν ἑορτῶν πάντες ἄρχοντές τε καὶ οἱ λοιποὶ εἰσέρχον ται͵ καὶ οὐκ ἔστι χρεία διὰ τοῦτο τὸν βασιλέα ζητῆσαι τὸ δικανίκιον αὐτοῦ· τόδε γὰρ εἰδὼς ὁ μέγας πριμμικήριος λέγει ἀνερωτήτως͵ καὶ φέρουσιν αὐτό. Ψάλλονται οὖν αἱ ὧραι͵ ἥ τε πρώτη͵ ἡ τριθέκτη καὶ ἡ ἐννάτη͵ μετὰ τῶν τροπαρίων. Εἰς μέντοι τὸ τελευταῖον τῆς ἐννάτης ὥρας τροπάριον λέγει ὁ πρωτοψάλτης τὸ· δόξα͵ καὶ ψάλλεται εἶτα καὶ τὸ· καὶ νῦν καὶ ἀεί. Καὶ οὐ ψάλλεται ἐκ δευτέρου μὲν τὸ τρο 193 πάριον͵ ἀναγινώσκεται δὲ ὑπὸ τοῦ κανονάρχου͵ ὃς καὶ μετὰ τὸ ἀνα γνῶναι λέγει οὕτω· πολυχρό νιον ποιήσαι ὁ θεὸς τὴν ἁγίαν βασιλείαν σας εἰς πολλὰ ἔτη͵ πολυχρόνιον ποιήσαι ὁ θεὸς τὴν κραταιὰν καὶ ἁγίαν βασιλείαν σας εἰς πολλὰ ἔτη͵ καὶ πάλιν ἐκ τρίτου͵ πολυχρόνιον ποιήσαι ὁ θεὸς τὴν θεοπρόβλητον͵ θεόστεπ τον καὶ θεοφρούρητον κραταιὰν καὶ ἁγίαν βασιλείαν σας εἰς πολλὰ ἔτη· εἶτα ἐπευφημίζει ἡ παράσ τασις λέγουσα πολυχρόνιον ποιήσαι ὁ θεὸς τὴν ἁγίαν βασιλείαν σας εἰς πολλὰ ἔτη· καὶ ψάλλεται τὸ τροπάριον αὖθις͵ ἐπεὶ τὸ καὶ νῦν καὶ ἀεὶ προερρέθη. Τοὺς μὲν οὖν ψαλμοὺς τῶν ὡρῶν ἀναγινώσ 194 κει ὁ ἀρχιδιάκονος͵ τὴν προφητείαν καὶ τὸν ἀπόστολον ὁ πρωταποσ τολάριος͵ τῶν δὲ εὐαγγελίων τὸ μὲν πρῶτον ὁ πρωτοπαπᾶς͵ τὰ δέ γε λοιπὰ ἱερεῖς ἕτεροι. Μετὰ δὲ τὴν ἀπόλυσιν τῶν ὡρῶν τοῦ βασι λέως ἀπελθόντος αὖθις καὶ τὰς ἁγίας εἰκόνας ἀσπασαμένου͵ καὶ μετὰ τοῦτο εἰς τὸ κελλίον αὐτοῦ εἰσελθόντος͵ λύεται ἡ παράστασις μέχρις ἂν ἡ τῆς λειτουργίας προσή κουσα ἔλθῃ ὥρα͵ καὶ τότε συμψάλ λεται καὶ ὁ ἑσπερινὸς ὕμνος. Γίνεται μέντοι τοῦτο οὕτως͵ εἴπερ τύχοι οὖσα ἡ ἑορτὴ ἐν ἄλλῃ τῆς ἑβδομάδος ἡμέρᾳ· εἰ δ΄ ἐν Σαβ βάτῳ ἢ Κυριακῇ͵ τῶν ὡρῶν καὶ τῶν τροπαρίων ψαλλομένων πάρ εστι μὲν ὁ βασιλεύς͵ οὐ μὴν δὲ καὶ εἰς τὴν λειτουργίαν͵ ἀλλ΄ ἰδίᾳ ψάλλεται αὐτή. Ἡ δέ γε αἰτία τοῦ μὴ παρεῖναι τὸν βασιλέα καὶ εἰς τὴν λειτουργίαν ἐστὶν ὅτι τὰς μὲν ἄλλας πέντε ἡμέρας ψάλλεται πρῶτον ὁ ἑσπερινὸς ὕμνος καὶ μετ΄ αὐτὸν ἡ λειτουργία͵ εἰ δὲ ἐν Σαββάτῳ τύχοι ἢ Κυριακῇ͵ εἰς τρίτην ὥραν τῆς ἡμέρας γίνεται ἡ λειτουργία. Διά τοι τοῦτο καὶ 195 οὐδὲν σώζει ψάλλεσθαι τὴν τοιαύ την ὅλην ἀκολουθίαν τῶν τε ὡρῶν καὶ τῶν τροπαρίων͵ διὰ τὸ πλείσ την εἶναι͵ καὶ ἐξ ἀνάγκης ψάλλεται μὲν πρῶτον ἡ λειτουργία ἰδίως͵ κατὰ τὸν τεταγμένον καιρόν͵ καὶ ἄνευ τῆς τοῦ βασιλέως ἐπιδημίας͵ κατὰ δὲ τὴν τοῦ ἑσπερινοῦ ὥραν ὁ βασιλεὺς ἔρχεται εἰς τὴν ἐκκλη σίαν. Τῶν οὖν τροπαρίων ψαλλομένων ὁ μὲν βασιλεὺς φορεῖ σκιάδιον καὶ τὴν καθημερινὴν στολὴν αὐτοῦ͵ καὶ οἱ ἄρχοντες δὲ ὡσαύτως· κατὰ δὲ τὸν ἑσπερινὸν καὶ τὴν λειτουργίαν ἀλλάσσει ῥοῦχον μαρ γαριταρέϊνον. Φορεῖ δ΄ ἐπὶ κεφαλῆς τὸ δοκοῦν αὐτῷ φόρεμα͵ ἤως ἢ κρινωνίαν ἢ τετράφυλλον ἤ τι ἕτερον ὅμοιον τούτοις· οἱ δὲ ἄρχοντες σκαράνικα͵ φακεώλια͵ καββάδια καὶ ἐπιλούρικα͵ ἕκαστος κατὰ τὴν τάξιν αὐτοῦ. Ψαλλομένης οὖν τῆς λειτουρ γίας͵ ἢ μόνον τοῦ ἑσπερινοῦ͵ εἰ ἐν σαββάτῳ ἢ κυριακῇ τύχοι͵ ὡς εἴρηται͵ οἱ προρρηθέντες ἄρχοντες͵ οἱ καὶ τῆς παραστάσεως ὑπηρέται͵ τὰ βασιλικὰ φέροντες φλάμουλα τῆς προκύψεως ἱστῶσι καταντι κρύ. Ἃ δὴ καὶ εἰσὶ ταῦτα τὸ μὲν 196 ἓν ἀρχιστράτηγος͵ τὸ ἕτερον εἰκό νας ἔχον πολλὰς θείων ἱεραρχῶν ὀκτάγλωσσον͵ ὅπερ καλεῖται ὀκτα πόδιον. Ἄλλο σταυρὸς ἔχον εἰκόνας τῶν ἁγίων τεσσάρων μεγάλων μαρτύρων͵ Δημητρίου͵ Προκοπίου καὶ Θεοδώρων͵ ἕτερον ἔχον τὸν ἅγιον Γεώργιον ἔφιππον͵ ἄλλο δρακόντειον͵ καὶ ἕτερον δὲ τὴν τοῦ βασιλέως ἔχον στήλην ἔφιπ πον. Ἃ δὴ πάντα εἰσὶν ἕκαστον ἀνὰ δύο͵ ἤτοι ὁμοῦ δώδεκα. Ἔμπ ροσθεν δὲ τῶν τοιούτων φλαμούλων προΐσταται ὁ σκουτέριος βασ τάζων τὸ διβέλλιον͵ ὃ δὴ ἔνι μόνον ἕν͵ καὶ τὸ σκουτάριον τὸ βασιλικόν. ῏Ην μὲν οὖν πάλαι συνήθεια͵ ὅτι ἡ τοῦ βασιλέως σύνταξις ἦσαν ἑξακισχίλιοι͵ ἤτοι καθ΄ ἓν ἕκαστον φλάμουλον πεντα κόσιοι. Νῦν δὲ τὰ μὲν τοιαῦτα φλάμουλα φέρουσι καὶ ἱστῶσι καταντικρύ͵ ὡς εἴρηται͵ τῆς προ κύψεως· ἐκτὸς δὲ ὁπόταν στρα τεύει ὁ βασιλεύς͵ κατ΄ ἀναλογίαν τῆς ποσότητος τῆς αὐτοῦ συντά ξεως ἔχει καὶ φλάμουλα ἓν τυχὸν ἢ καὶ δύο. Ὄπισθεν δὲ τῶν τοιούτων βασιλικῶν φλαμούλων ἵστανται τὰ τῶν δεσποτῶν καὶ τῶν ἀρχόντων͵ οὐ μὴν καὶ κατὰ τάξιν· τούτων δ΄ αὖ ὄπισθεν τὰ τῶν δημάρχων. 197 Μετὰ δὲ τὴν ἀπόλυσιν τῶν προρρηθέντων ὕμνων πάντες ψάλ ται τε καὶ οἱ ἀναγνῶσται πολυ χρονίζουσι τὸν βασιλέα εἰσερχό μενον ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ προσκυνῆσαι καὶ ἀντίδωρον λήψεσθαι. Εἶτα ἀνέρχεται ὁ βασιλεὺς ἐπὶ τῆς προκύψεως͵ καὶ αὐτίκα ἔρχεται ὁ βασιλικὸς ἅπας κλῆρος μετὰ τῶν προρρηθέντων ἐνδυμάτων αὐτῶν͵ καὶ ἵστανται ἔμπροσθεν τῶν φλα μούλων. Μεταξὺ δὲ τούτων δή͵ τῶν τοῦ κλήρου καὶ αὐτῶν δὴ τῶν φλαμούλων͵ ἵστανται πάντες οἱ λεγόμενοι παιγνιῶται͵ ἤτοι σαλ πιγκταί͵ βυκινάτορες͵ ἀνακαρισταὶ καὶ σουρουλισταί· οὗτοι καὶ μόνοι͵ ἀπὸ γὰρ τῶν λεπτῶν ὀργάνων οὐδὲ ἓν παραγίνεται. Εἶτα ἔρχονται καὶ οἱ ἄρχοντες ὡσαύτως μετὰ τῶν φορεμάτων αὐτῶν͵ καὶ ἵστανται ἕκαστοι κατὰ τὴν τάξιν αὐτῶν͵ καθὰ καὶ ἐν τῷ τρικλίνῳ. Ὁμοίως καὶ οἱ Βάραγγοι͵ καὶ ἵστανται καὶ οὗτοι ἐν τῇ αὐλῇ πλησίον τῶν τῆς προκύψεως κιονίων͵ φέροντες τοὺς πελέκεις αὐτῶν ἐπὶ τῶν καρπο χείρων αὐτῶν· τοῦ βασιλέως δ΄ ἄνωθεν ἀπὸ τῆς προκύψεως φανέντος αἴρουσιν αὐτοὺς πάντες͵ ὡς ἔθος͵ ἐπὶ τῶν ὤμων αὐτῶν. 198 Ἀνερχομένου οὖν τοῦ βασιλέως͵ ὡς δεδήλωται͵ εἰς τὴν πρόκυψιν συνανέρχονται καὶ οἱ δεσπόται· ἔτι τε ὁ λαμπαδάριος μετὰ τοῦ διβαμπούλου καὶ τῆς λαμπάδος καὶ ὁ πρωτοβεστιάριος. Καὶ ἐπειδὴ κρέμανται βηλόθυρα εἰς τὴν πρό κυψιν τὴν τοῦ βασιλέως καλύπ τοντα θεωρίαν͵ ὁ πρωτοβεστιάριος πιλατίκια κρατῶν ἀπῃωρημένα γε ὄντα κατὰ τὴν δεξιὰν χεῖρα αὐτοῦ͵ περὶ ὧν μετ΄ ὀλίγον ῥηθήσεται͵ ἐκβαλὼν αὐτὰ ἀπὸ τοῦ βηλοθύρου δείκνυσι πρὸς τὸν λαόν͵ δηλῶν διὰ τούτου ὅτι ἀνῆλθεν ὁ βασιλεὺς εἰς τὴν πρόκυψιν. Ὄντος οὖν ἐν τῇ προκύψει τοῦ βασιλέως καὶ τὸ ἑαυτοῦ στέμμα ἤ τι τῶν ἄλλων αὐτοῦ φορεμάτων φορέσειν μέλλον τος͵ ὁ πρωτοβεστιάριος λαμβάνων αὐτὸ ἀπὸ τῶν τοῦ ῥουχαρείου ὑπηρετῶν δίδωσι τῷ βασιλεῖ. Οὐ μόνον δὲ κατὰ τὸν τοιοῦτον τῶν ἑορτῶν καιρόν͵ ἀλλὰ καὶ ἀεὶ οὕτω ποιεῖ. Ἔχει δὲ καὶ τοῦτο ἴδιον καὶ ἐξαίρετον͵ ὅτι ἐάν τι ζωΰφιον ἴδῃ ἢ πηλὸν ἢ ἄλλο τι περὶ τὸ ῥοῦχον τοῦ βασιλέως͵ τὸ σκιάδιον αὐτοῦ ἐκβαλών͵ τὴν χεῖρα ἐκτείνας ἐπαίρει ἢ καθαίρει τοῦτο ἀνερωτή τως͵ μηδενὸς τῶν ἄλλων ἁπάντων 199 ἀρχόντων ἄδειαν ἔχοντος τοῦτο ποιῆσαι͵ εἰ μὴ τούτου καὶ μόνου. Δεῖ δὲ γινώσκειν ὅτι ὅπερ καλεῖται νῦν στέμμα ὠνομάζετο πάλαι διάδημα. Τοῦτο δὲ ἦν βλάτιον μετὰ λίθων καὶ μαργάρων͵ κατὰ τὸ τοῦ βασιλέως μέτωπον κείμενον μέν͵ δεδεμένον δ΄ ὄπισθεν περὶ τὸν ἐγκέφαλον͵ διὸ καὶ ἐκα λεῖτο διάδημα· ὅπερ ἐκ τοῦ κατὰ μικρὸν ἀμειφθὲν ἐγένετο οἷον ὁρᾶ ται τὴν σήμερον͵ καὶ ὀνομάζεται στέμμα. Ὃ δὲ νῦν καλεῖται διά δημα͵ ἐλέγετο πάλαι ζώνη στρα τιωτικὴ δηλοῦσα τιμήν· ὅθεν καὶ οἱ τύραννοι πρῶτον ἀφῄρουν τῆς ζώνης καὶ τοῦ στρεπτοῦ τοὺς τῶν μαρτύρων ἐντίμους τὸν Χριστὸν ὁμολογοῦντας͵ ἔπειτα παρεδίδουν τούτους βασανισταῖς· (στρεπτὸν δέ ἐστιν ἐληλαμένος χρυσός͵ ἐκ τριῶν πεπλεγμένος καθάπερ σχοι 200 νίων͵ ὅπερ ἐφόρουν ἐπὶ τραχήλου). Ὅτε γοῦν ὁ βασιλεὺς τὸ στέμμα φορεῖ͵ ἕτερόν τι ἔνδυμα οὐ φορεῖ εἰ μὴ τὸν σάκκον καὶ τὸ διάδημα· καὶ ὁτὲ μὲν ταῦτα͵ ὁτὲ δὲ ἐπιλού ρικον καὶ φακεωλίδα φορεῖ͵ ἄλλοτε καββάδιον καὶ φυαλίν· ἐπὶ δὲ κεφαλῆς φορέματα διάφορα͵ ποτὲ μὲν τὸ ὀνομαζόμενον τροπαιουχίαν͵ ποτὲ δὲ Ἰουστινιάνειον͵ ἐν ἄλλοις δὲ ὑπέρτερον͵ ὧν τὰ σχήματα ἑκάστων οὐκ ἔστι νῦν κατὰ μέρος λέγειν. Ἀπὸ μὲν οὖν τῶν τοιούτων φορεμάτων καὶ ἐνδυμάτων φορεῖ ὁ βασιλεὺς οἷα ἂν βούλοιτο͵ τὸν δέ γε σταυρὸν ἐν δεξιᾷ φέρει ἀεί͵ 201 ἐν δὲ τῇ ἀριστερᾷ βλάτιον κώδικι ἐοικός͵ δεδεμένον μετὰ μανδυλίου· ὃ βλάτιον ἔχει χῶμα ἐντός͵ καὶ καλεῖται ἀκακία. Καὶ τὸν μὲν σταυρὸν ὁ βασιλεὺς φέρων δι΄ αὐτοῦ δείκνυσι τὴν εἰς Χριστὸν ἑαυτοῦ πίστιν͵ διὰ τοῦ στέμματος τὴν τιμήν͵ διὰ τῆς ζώνης͵ ἣ νῦν͵ ὡς εἴρηται͵ καλεῖται διάδημα͵ τὸ στρατιώτην εἶναι αὐτόν͵ διὰ τοῦ σάκκου μέλανος ὄντος τὸ τῆς βασι λείας κρύφιον͵ διὰ τοῦ χώματος͵ ὅπερ καλεῖται ἀκακία͵ ὡς εἴπομεν͵ 202 τὸ τὸν βασιλέα ταπεινὸν εἶναι ὡς θνητὸν καὶ μὴ διὰ τὸ τῆς βασιλείας…
 

dimskrekas

Δημήτρης Σκρέκας
Κι έλεγα, δε θα παραθέσει κανείς το απόσπασμα του ψευδοΚωδινού; Να που βρέθηκε... ευχαριστίες.

δ.
 
Top