Εἰσελεύσομαι...

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος


Τὸ πρὸ τῆς ἀγρυπνίας (καὶ τῆς λειτουργίας) «θυμίαμα ἐν σιγῇ» (Συμεὼν Θεσσαλονίκης + 1429 ἐκδ. P. G. τ. 155 στ. 624) εἶναι τιμητικὴ προετοιμασία τοῦ ναοῦ γιὰ τὴν ἔναρξη τῆς ὑμνωδίας τοῦ ἐνδόξου Θεοῦ σὲ ἀνάλογες συνθῆκες, τὸ δὲ πρόσφατο «Εἰσελεύσομαι...» εἶναι ἄκριτη προσθήκη-μιὰ ἀπὸ τὶς ἁγιορειτικὲς ἐπινοήσεις σὲ χρόνους λήθης καὶ παρακμῆς- ἀμάρτυρη στὰ τυπικά.
 

Firfiris

Κωστόπουλος Ευθύμιος
Τὸ πρὸ τῆς ἀγρυπνίας (καὶ τῆς λειτουργίας) «θυμίαμα ἐν σιγῇ» (Συμεὼν Θεσσαλονίκης + 1429 ἐκδ. P. G. τ. 155 στ. 624) εἶναι τιμητικὴ προετοιμασία τοῦ ναοῦ γιὰ τὴν ἔναρξη τῆς ὑμνωδίας τοῦ ἐνδόξου Θεοῦ σὲ ἀνάλογες συνθῆκες, τὸ δὲ πρόσφατο «Εἰσελεύσομαι...» εἶναι ἄκριτη προσθήκη-μιὰ ἀπὸ τὶς ἁγιορειτικὲς ἐπινοήσεις σὲ χρόνους λήθης καὶ παρακμῆς- ἀμάρτυρη στὰ τυπικά.

Σε όσες αγρυπνίες ἐχω παραστεί στην Ι.Μ.Οσίου Αρσενίου του Καππαδόκου στην Χαλκιδική (Βατοπέδι Χαλκιδικής) ουδέποτε εψάλη το εν λόγω, απλώς ο εκάστοτε ιερομόναχος θυμιά το καθολικό και στο τέλος εκφωνεί το "Κύριε ευλόγησον" για να πούμε το "Αμήν".

Επί τη ευκαιρία, βοήθειά μας σήμερα ο Όσιος Αρσένιος ο Καππαδόκης, μεγάλη η χάρη του!
 

Dimitri

Δημήτρης Κουμπαρούλης, Administrator
Staff member
Θυμάμαι το γερο-Δανιήλ να χτυπάει αυτό το "Αμήν" στο κάτω ΔΙ (ή και χαμηλότερα) εν σιγή των υπολοίπων. Ένα απλό "Αμήν" αλλά ολόκληρη ατμόσφαιρα.

Στο ένα από τα δύο ανδρικά μοναστήρια του Σύδνεϋ λένε (σχεδόν;) πάντοτε το Εισελεύσομαι (καταγραφή του Γ. Ρήγα). Στο άλλο ποτέ (ή σχεδόν ποτέ, δε θυμάμαι να το έχω ακούσει). Στον καθεδρικό ναό λέγεται συνήθως μια δυτικίζουσα σύντομη μελωδία του "Εισελεύσομαι" σε μινόρε, άγνωστης σε μένα προέλευσης.

Βοήθειά μας ο άγιος Αρσένιος.
 
Last edited:

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Δέν ξέρω ἄν εἶναι ἁγιορείτικη ἐπινόηση. Ἐγώ πάντως, πάντα τό θεωροῦσα «κοσμική» ἐπινόηση καί κάτι ἄσχετο, ὅπως θά ἐξηγήσω, καί δέν τό λέμε ποτέ.

Τό «Εἰσελεύσομαι εἰς τὸν οἶκον σου, προσκυνήσω πρὸς ναὸν ἅγιόν σου ἐν φόβῳ σου» εἶναι ἀπό τήν προσευχή τῶν λειτουργῶν -ἀκολουθία τοῦ «καιροῦ»- καί δέν ξέρω πῶς λέγεται ἀπό λαϊκούς ἤ τέλος πάντων, ἀπό μή λειτουργό ἱερέα. Εἶναι βέβαια ψαλμικός στίχος (ψαλμ. 5, 8), ἀλλά προβλέπεται γιά τήν ἀκολουθία τοῦ «καιροῦ», ἀκόμη πάλι τό λέει ὁ ἱερεύς στήν ἀκολουθία τοῦ σαραντισμοῦ-ἐκκλησιασμοῦ νέου βρέφους, ἐξ ὀνόματος τοῦ βρέφους ἐννοεῖται.

Ἐπίσης πάντα μέ παραξευνεύει τό «Κύριε, εὐλόγησον» καί ἡ ἀπάντηση σ᾿ αὐτό τοῦ «Ἀμήν», ἐπειδή γνωρίζω ὅτι τό «Κύριε, εὐλόγησον» εἶναι τό ὑπό τοῦ διακόνου ἐκφωνούμενο «Εὐλόγησον, δέσποτα» σέ ἄλλη διατύπωση, ὅπως βλέπουμε στήν λειτουργία τοῦ ἁγίου Μάρκου κυρίως, ἀλλά καί στήν τοῦ ἁγίου Ἰακώβου. Ἐδῶ βέβαια ὑπενοήθη Αὐτός Οὗτος ὁ Κύριος. Γιατί νά λέει ὁ ἱερεύς στόν ἑαυτό του «Εὐλόγησον, δέσποτα» εἶναι λίγο παράξενο...

Μοῦ ἔχουν πεῖ ἤ προτείνει νά ψάλλουν ἐπίσης ὡς πρόψαλμα τό «Πνεῦμα ἅγιον ἐπελεύσεται ἐπὶ σέ, καὶ δύναμις ὑψίστου ἐπισκιάσει σοι» πού πάλι εἶναι ἀπό τόν μυστικό διάλογο τοῦ ἱερέως - διακόνου πρό τῆς ἀναφορᾶς στίς βυζαντινές λειτουργίες, ἀλλά καί στίς ἀρχαῖες.

Στίς 20 Ὀκτωβρίου, πού εἶχε ὁ Ρ/Σ τῆς Ἐ.Ἑ. ἀναμετάδοση ἀπό τήν Κεφαλλονιά, ἡ χορωδία πρίν τήν ἔναρξη τῆς λειτουργίας ἔψαλλε ὅλο αὐτόν τό διάλογο μαζί μέ τό «Εὐλόγησον, δέσποτα», πού τό ξαναεῖπε ὁ διάκονος, ἤτοι:
«Πνεῦμα ἅγιον ἐπελεύσεται ἐπὶ σέ, καὶ δύναμις ὑψίστου ἐπισκιάσει σοι»
«Αὐτὸ τὸ Πνεῦμα συλλειτουργήσει ἡμῖν πάσας τὰς ἡμέρας τῆς ζωῆς ἡμῶν»
«Εὐλόγησον, δέσποτα».

Τό ὅτι τό «Εὐλόγησον, δέσποτα», λεγόταν καί ἀπό τόν ψάλτη, ἔχει ξαναγραφτεῖ νομίζω πάλι κάπου στό Ψαλτολόγιον.

Ἐπίσης τί τελικά λέει ὁ προπορευόμενος ἀναγνώστης/διάκονος/μοναχός στήν ἔναρξη τῆς ἀγρυπνίας; «Κέλευσον» ἤ «Κελεύσατε»; Στό προηγούμενο Ἱερατικό διάβασα ὅτι λέει καί τά δύο, σύν τό «Κέλευσον, Δέσποτα ἅγιε».
Τί συμβαίνει τελικά;

Ποιές οἱ πληροφορίες σας, γνῶμες, διαπιστώσεις καί ἐμπειρίες σας ἐπί ὅλων τῶν παραπάνω (ἐκτός τῶν ὅσων μέχρι τώρα διατυπώθηκαν);

 

dkalpakidis

Dimitrios Kalpakidis
π. Μάξιμος;19339 said:

Τό ὅτι τό «Εὐλόγησον, δέσποτα», λεγόταν καί ἀπό τόν ψάλτη, ἔχει ξαναγραφτεῖ νομίζω πάλι κάπου στό Ψαλτολόγιον.

Δεν ξέρω και δε θυμάμαι αν έχει ξαναγραφεί εδώ, έχει γραφεί πάντως μια σχετική απάντηση από εμένα σε άλλη ομάδα συζήτησης.

Έχει ενδιαφέρον ότι στις Ασματικές Ακολουθίες συναντάμε πάντως τέτοιες "εκφωνήσεις" από τον δομέστικο ή κάποιον άλλον του χορού.
 

Roumelis Ioannis

Παλαιό Μέλος



Ἐπίσης τί τελικά λέει ὁ προπορευόμενος ἀναγνώστης/διάκονος/μοναχός στήν ἔναρξη τῆς ἀγρυπνίας; «Κέλευσον» ἤ «Κελεύσατε»; Στό προηγούμενο Ἱερατικό διάβασα ὅτι λέει καί τά δύο, σύν τό «Κέλευσον, Δέσποτα ἅγιε».
Τί συμβαίνει τελικά;


Τα ορίζει πολύ σωστά όλα αυτά ο π. Δοσίθεος στην Διάταξη Αγρυπνίας που έχει εκδόσει η Ι.Μ. Τατάρνης. Εγώ προσωπικά έχω παρευρεθεί σε 2 Αγρυπνίες που τέλεσε ο π. Δοσίθεος και κατά την θυμίαση του Ναού δεν ψάλλαμε τίποτα. Μόλις τελέιωσε η θυμίαση και έφτασε ξανά ενώπιον της Ωραίς Πύλης εκφώνησε ο προπορευόμενος λαμπαδούχος απλά και μόνο το «Κέλευσον» και ο π. Δοσίθεος είπε το «Κύριε ευλόγησον» και ο λαμπαδούχος πάλιν το «Αμήν»(ίσως επειδή ως δόκιμος μοναχός και αναγνώστης εκτελεί και χρέη κανονάρχου στους δύο χορούς). Εν συνεχία εισήλθε στο Άγιν Βήμα όπου και εκφώνησε έμπροσθεν της Αγίας Τραπέζης το «Δόξα τη Αγία...» και άρχισε ο Προοιμιακός.
 

Hristakis

Παμπάλαιο φθορικό μέλος
Πάντως μαρτυρείται στην παράδοση των κολλυβάδων...πιθανόν να προήλθε από εκεί...
 
Last edited:

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος


Δὲν συναντῶ τὸ «Κέλευσον», μόνο τὸ «Κελεύσατε» (χφφ. Σινὰ 1094 ΤΑΣ ιβ' αἰ. ἔκδ. Dmitrievskij τ. 3 σ. 1, 1095 ΤΑΣ ιβ' αἰ. φ. 3v, 1096 ΤΑΣ ιβ' αἰ. ἔκδ. ὅπ. πρ. σ. 20, 1097 σιναϊτικὸ τυπικὸ τοῦ ἔτους 1214, ἔκδ. ὅπ. πρ. σ. 399, Βατοπεδίου 320 τραπεζουντιακὸ τυπικὸ τοῦ ἔτους 1346 ἔκδ. ὅπ. πρ. σ. 423, ἁγίου Φιλοθέου κοκκίνου Διάταξη ἱεροδιακονίας (1342-1347) ἔκδ. Εὐχολόγιον J. Goar σ. 2, ἔντυπα ΤΑΣ κεφ. β', χφ. πατριαρχείου Ἱεροσολύμων 311 ΤΑΣ ιf' αἰ. ἔκδ. Dmitrievskij τ. 3 σ. 347, χφφ. τυπικὰ Φιλοθέου (1813) ἔκδ. ὅπ. πρ. σ. 540, Ρωσσικοῦ (1841) ἔκδ. ὅπ. πρ. σ. 561, Γρηγορίου (1851) ἔκδ. ὅπ. πρ. σ. 663, Κωνσταμωνίτου (1853) ἔκδ. ὅπ. πρ. σ. 691).
 
Last edited:

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Ἐπανερχόμενος στό θέμα, ἤθελα νά ξεκαθαρίσω, ὅτι συμφωνῶ μέ τήν ἄποψη τοῦ θέσαντος τό θέμα, ἀλλά καί μέ τούς ὑπολοίπους πού κατέθεσαν τήν μαρτυρία τους γιά τήν μή ἀρχικῶς ὕπαρξη αὐτοῦ τοῦ προψάλματος Κύριε, εἰσελεύσομαι εἰς τὸν οἶκον σου, προσκυνήσω πρὸς ναὸν ἅγιόν σου ἐν φόβῳ σου, ἀλλά καί νά ὑπογραμμίσω, κάτι πού δέν θά διαφωνεῖ καί ὁ Μανόλης, ὅτι αὐτό τό πρόψαλμα εἶναι μιά πραγματικότητα ὡς ἔθος, πού δέν μποροῦμε νά τήν ἀμφισβητήσουμε, ἀσχέτως πῶς τό κρίνουμε. Ἄλλωστε πρόσεξα ὅτι καί τό (νέο) Ἐγκόλπιο Ἀναγνώστου καί Ψάλτου τό προβλέπει (σελ. 158). Δημόσια πρότεινα τήν σύνθεση τοῦ ἀγαπητοῦ Χριστάκι, ἀλλά καί προσωπικῶς τόν συνεχάρην καθώς καί τήν σύνθεση τοῦ Νικ. Ὀνουφρίου. Ὅπου αὐτό εἶναι ἔθος καλῶς νά γίνεται.

Ὅσο γιά τό Κελεύσατε, αὐτό εἶδα κι ἐγώ, καί στίς παραπομπές τοῦ Μανόλη, ἀλλά καί στόν π. Δοσίθεο, ὅπου κι ἐκεῖνος παραπέμπει σέ κάποιες κοινές μέ τόν Μανόλη πηγές, καί αὐτό τηροῦμε. Τό θέμα εἶναι ὅτι σύμφωνα μέ τόν π. Δοσίθεο ἐκφωνεῖται στήν ἀρχή τῆς θυμιάσεως, ὅπως κι ἐγώ τό ἔχω ἀκούσει στό Ἅγιον Ὄρος, ἀλλά σέ μᾶς ἐπικράτησε κατά τήν ἐπιστροφή, πρός τό τέλος τῆς θυμιάσεως τοῦ Ναοῦ.

Γιά τό Πνεῦμα ἅγιον ἐπελεύσεται ἐπὶ σέ..., μᾶλλον δέν ὑπάρχει καμμία μαρτυρία, ἴσως κι ἐγώ δέν θυμᾶμαι καλά, ἤ ἔχω παρασυρθεῖ ἀπό τήν κεφαλλονίτικη (προ)ἔναρξη τῆς θ. λειτουργίας ἤ νά τό ἄκουσα σέ κάποια ἀγρυπνία νεαρός μέ τόν μακαριστό πρώην Κεφαλληνίας Προκόπιο. Τό ὅτι μοῦ προτάθηκε ἀναιρεῖται.

Στέκομαι τέλος στό Ἀμήν μετά τό Κύριε εὐλόγησον, τό ὁποῖον δέν εἶδα γραμμένο πουθενά, σέ ὅσες πηγές προαναφέρθηκαν. Καί εἶναι φυσικό, ἀφοῦ, ὅπως ἐξήγησα, αὐτό εἶναι κατ᾿ ούσίαν διακονική παρακέλευση, πού ἰσοῦται μέ τό Δέσποτα εὐλόγησον Εὐλόγησον δέσποτα, ὅπως τό ξέρουμε. Τό ὅτι αὐτό ξεχάστηκε, καί ἀπό τήν μεταγενέστερη μή συμμετοχή διακόνου σ᾿ αὐτό τό σημεῖο, ἡ διακονική παρακέλευση λέγεται ἀπό τόν ἱερέα μέ τήν παρερμηνεία ὅτι αὐτό ἀναφέρεται στόν Θεό, προστέθηκε καί τό Ἀμήν ὡς ἐπισφράγισμα εὐχῆς, εἶναι φανερό.

Πάντως προσωπικῶς θά προτιμοῦσα ἀντί Εὐλόγησον δέσποτα, ὁ διάκονος νά μοῦ λέει Εὐλόγησον κύριε, ἀντικαθιστώντας μέ τό κύριε , ὅλα τά δέσποτα τά ἀπευθυνόμενα στόν ἱερέα ἤ ἀρχιερέα.

 

petrosgrc

Πέτρος Γαλάνης


Συναντῶ μόνο τὸ «Κελεύσατε» (χφφ. Σινὰ 1094 ΤΑΣ ιβ' αἰ. ἔκδ. Dmitrievskij τ. 3 σ. 1, 1095 ΤΑΣ ιβ' αἰ. φ. 3v, 1096 ΤΑΣ ιβ' αἰ. ἔκδ. ὅπ. πρ. σ. 20, 1097 σιναϊτικὸ τυπικὸ τοῦ ἔτους 1214, ἔκδ. ὅπ. πρ. σ. 399, Βατοπεδίου 320 τραπεζουντιακὸ τυπικὸ τοῦ ἔτους 1346 ἔκδ. ὅπ. πρ. σ. 423, ἁγίου Φιλοθέου κοκκίνου Διάταξη ἱεροδιακονίας (1342-1347) ἔκδ. Εὐχολόγιον J. Goar σ. 2, ἔντυπα ΤΑΣ κεφ. β', χφ. πατριαρχείου Ἱεροσολύμων 311 ΤΑΣ ιf' αἰ. ἔκδ. Dmitrievskij τ. 3 σ. 347, χφφ. τυπικὰ Φιλοθέου (1813) ἔκδ. ὅπ. πρ. σ. 540, Ρωσσικοῦ (1841) ἔκδ. ὅπ. πρ. σ. 561, Γρηγορίου (1851) ἔκδ. ὅπ. πρ. σ. 663, Κωνσταμωνίτου (1853) ἔκδ. ὅπ. πρ. σ. 691).

Καλές και χρυσές οι πηγές τις οποίες μας παραθέτεις, αλλά από μόνες τους δε λένε απολύτως τίποτα. Άλλωστε και ο φιλόλογος όταν κάνει μια εργασία, τις πηγές που αναφέρει εξηγεί γιατί τις αναφέρει. Δεν έχουν όλες οι πηγές την ίδια βαρύτητα όπως γνωρίζεις. Δεν είναι δυνατό να βγάζουμε συμπεράσματα μονάχα με ξερές πηγές. Ας πάρουμε παράδειγμα το μεγάλο βυζαντινολόγο H. Hunger και την Ιστορία της Βυζαντινής λογοτεχνίας. Βρίθει πηγών και βιβλιογραφίας. Αυτό όμως που συνέχει το εξαίσιο αυτό σύγγραμμα είναι η προσωπική σφραγίδα του ερευνητή που δίνεται μέσα από την ανάλυση που κάνει. Γι' αυτό ξεχωρίζει το έργο του (η πληρότητα των πηγών και της βιβλιογραφίας είναι προϋπόθεση βέβαια). Αυτά όλα τα λέω γιατί θεωρώ ότι η ολοκληρωτική ενασχόληση με το τυπικό ή με τη θεωρία της μουσική, μας κάνει να χάνουμε την ουσία της τέχνης. Τέλος πάντων δε χάλασε ο κόσμος αν θα πουν "εισελεύσομαι" στην αρχή της αγρυπνίας. Και ας μην ξεχνούμε ότι αυτό που γράφουν τα παλιά τυπικά είναι μια καταγραφή της παγιωμένης συνήθειας. Πάντως ίσως να έχεις και δίκιο.
 

antonism

Παλαιό Μέλος
Επί τη ευκαιρία, κ.ευθύμη παρευρεθεις στην αγρυπνία του Οσίου Αρσενίου το βράδυ της 9ης Νοεμβρίου? μήπως ηχογράφησες τίποτα?
 

Firfiris

Κωστόπουλος Ευθύμιος
Επί τη ευκαιρία, κ.ευθύμη παρευρεθεις στην αγρυπνία του Οσίου Αρσενίου το βράδυ της 9ης Νοεμβρίου? μήπως ηχογράφησες τίποτα?

Δυστυχώς όχι... :mad::(:mad::(
 
Top