Ασματικά Δοξολογίας Τιμίου Σταυρού

Firfiris

Κωστόπουλος Ευθύμιος
Με αφορμή την ερώτηση του Δημήτρη Σκρέκα

Θα μπορούσε κάποιος να μας πληροφορήσει για το από πότε συναντάται η σύνδεση ήχου δ΄ ( δοξολογία Άγια- Ασματικόν Σταυρού, Χερουβικό, συνήθως Κοινωνικόν δ') και εορτών σχετιζόμενων με τον Σταυρό ( 14ης Σεπτεμβρίου, Γ΄Νηστειών και 1ης Αυγούστου); Υποδηλώνει κάτι μια τέτοια σύνδεση; Είναι λάθος να μην ψαλεί η Δοξολογία σε δ' ήχο μια τέτοια ημέρα, και μάλιστα ως Άγια; Γιατί; Τί ενδείξεις μας παρέχει η χειρόγραφη παράδοση;

Ευχαριστώ,
Δημήτρης

Και μια πρώτη αναλυτική παράθεσή μου βάση των μεταγραφών του Χουρμουζίου στον κώδικα ΕΒΕ-ΜΠΤ 704,

Ως παλαιόν χαρακτηρίζεται από τον Χουρμούζιο χαρτοφύλακα ἀσματικὸν τοῦ Τιμίου Σταυροῦ σε ήχο πλάγιο του τετάρτου (πλ δ΄).
Βλέπε ΕΒΕ-ΜΠΤ 704.

Στον ίδιο επίσης ήχο (πλ δ΄) υπάρχει του Γεωργίου Λαλούτζου (περίπου 1600 μ.Χ.) στα φύλλα 259r-260r του ΕΒΕ-ΜΠΤ 704.

Τέλος, υπάρχει και άλλο ασματικό του Τιμίου Σταυρού σε ήχο τρίτο (γ΄) μελοποιηθέν υπό του Μανουήλ του μεγάλου ρήτορος (Κορίνθιος, α΄ μισό 16ου αιώνος) στα φύλλα 256r-257r του ΕΒΕ-ΜΠΤ 704.

Τα τρία (3) προαναφερθέντα ασματικά χαρακτηρίζονται ως Ασματικά του Τιμίου Σταυρού από τον Χουρμούζιο και παρατίθενται στο οικείο μέρος του κώδικα.

Ο Χουρμούζιος παραθέτει επίσης άλλα τρία (3) σε ήχο Άγια (δ΄Δι), 2 του Μανουήλ Χρυσάφη και 1 του Γενναδίου (μάλλον Γεννάδιος μοναχός εξ Αγχιάλου, αρχές 17ου αιώνος).

Αυτά παραθέτει ο Χουρμούζιος ως Ασματικά του Τιμίου Σταυρού στον κώδικα ΕΒΕ-ΜΠΤ 704.

συνεχίζω την παράθεση πληροφοριών για τους ήχους στους οποίους ψαλλόταν το εν λόγω ασματικό μέσα από την χειρόγραφή μας παράδοση.

Στον κώδικα της Ι.Μ.Δοχειαρίου υπ αρ 386 (Δοχειαρίου 386, Γ.Θ.Στάθη "Τα Χειρόγραφα Βυζαντινής Μουσικής") ο οποίος έχει συγγραφεί περί τα μέσα του ΙΖ΄ αιώνος,
υπάρχει ασματικόν του Τιμίου Σταυρού εις ήχον πλάγιον του δευτέρου (πλ β΄) στο φύλλο 65r του κώδικα, μετά
από άλλο ασματικό σε πλ δ΄ (όχι του Σταυρού αλλά γενικό, "Τρισάγιον ψαλλόμενον εἰς τὰς μεγάλας δοξολογίας,
ὡραῖον, ἦχος πλ. δ' Ἅγιος ὁ Θεὸς") και πριν την αρχή της Θεἰας Λειτουργίας.​

65r Τρισάγιον εἰς τὰς ἑορτὰς τοῦ Σταυροῦ, ἦχος πλ. β' Ἅγιος ὁ Θεὸς

Έχουμε δηλαδή για την ώρα εκτός από ήχο τέταρτο τους ήχους:

-τρίτο (γ΄)
-πλάγιο του δευτέρου (πλ β΄)
-πλάγιο του τετάρτου (πλ δ΄).
 
Last edited:

Firfiris

Κωστόπουλος Ευθύμιος
Στον κώδικα της Ι.Μ.Δοχειαρίου υπ αρ 386 (Δοχειαρίου 386) ο οποίος έχει συγγραφεί περί τα μέσα του ΙΖ΄ αιώνος,

υπάρχει ασματικόν του Τιμίου Σταυρού εις ήχον πλάγιον του δευτέρου (πλ β΄) στο φύλλο 65r του κώδικα...​

Ασματικόν του Σταυρού σε πλάγιο του δευτέρου (πλ β΄), ανώνυμο, υπάρχει επίσης στο χειρόγραφο της Μονής Ταξιαρχών στο Αίγιο υπ αρ. 2, χρονολογημένο το 1682 (γραφέας Άνθιμος ιερομόναχος εκ Θεσσαλίας), στο φύλλο 74r. Το χειρόγραφο είναι Ανθολογία (εσπερινού, όρθρου, Λειτουργίας κ.α.)
 
Top