«Αι Υπακοαί» π. Κωνσταντίνου Παπαγιάννη

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
ΑΙ ΥΠΑΚΟΑΙ ΤΩΝ ΚΥΡΙΑΚΩΝ ΚΑΙ ΕΟΡΤΩΝ

Μετά ἀπό συζήτηση πού ἔγινε στήν ἑνότητα τοῦ Τυπικοῦ μέ θέμα ἡ ψαλμῳδία τῆς Ὑπακοῆς, ἀναζητήθηκε ἡ ὕπαρξη Μουσικοῦ βιβλίου τό ὁποῖον νά περιέχει μελοποιημένες τίς Ὑπακοές τῶν ἑορτῶν, πού λέγονται ἀντί Μεσῳδίων Καθισμάτων κατ᾿ αὐτές. Ἀπεκαλύφθη τότε ὑπό τοῦ κ. Μαρκέλλου Πιράρ τό μουσικόν πόνημα τό ἐπιγραφόμενον:

ΑΙ ΥΠΑΚΟΑΙ
ΤΩΝ ΚΥΡΙΑΚΩΝ ΚΑΙ ΕΟΡΤΩΝ

τονισθεῖσαι
ὑπό
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗ
ΠΡΩΤΟΠΡΕΣΒΥΤΕΡΟΥ

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 1980
(ΑΜΒΟΥΡΓΟ 1995)​

Σέ ταξίδι μου στή Θεσσαλονίκη κατά τάς ἀρχάς Ἰουλίου συναντήθηκα μέ τόν πολυσέβαστόν μοι καί ἀγαπητόν αἰδεσιμολογιώτατον πρωτοπρεσβύτερον π. Κωνσταντῖνον Παπαγιάννην, ὁ ὁποῖός μοι ἐνεχείρησεν τό πόνημά του, μέ τήν παράλληλον σχετικήν ἄδειάν του, ὅπως ἀναρτήσω τά μουσικά κείμενα εἰς τό ΨΑΛΤΟΛΟΓΙΟΝ χάριν τῶν μελῶν αὐτοῦ.

Σήμερον ἀναρτῶ μόνον τήν Ὑπακοήν τῆς ἑορτῆς τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου, ἐν ὄψει τῆς ἑορτῆς τῆς Παναγίας, μέ τήν ὑπόσχεσιν, ὅτι περί τό τέλος Αὐγούστου - ἀρχάς Σεπτεμβρίου θά ἀναρτήσω καί τάς ἄλλας, ἐπειδή ἔχομεν Ὑπακοήν τήν Η΄ Σεπτεμβρίου, καί διά νά ἔχωμεν καί τάς ὑπολοίπους διά τήν Κυριακήν τῶν Προπατόρων, τήν Κυριακήν πρό τῆς Χριστοῦ Γεννήσεως, τῶν Χριστουγέννων, τῶν Θεοφανείων, τῶν Βαΐων, τοῦ Πάσχα, τοῦ Θωμᾶ καί τοῦ ἁγίου Ἀποστόλου Παύλου.

Τότε θά ἀναρτήσω καί τάς Ὑπακοάς τῶν Κυριακῶν, ἐπειδή φαίνεται —καί εὐχῆς ἔργον εἶναι— νά ἀρχίζει νά ἐπανέρχεται ἡ ψαλμῳδία των ἐν τοῖς ὄρθροις τῶν Κυριακῶν. Αἱ ἀναστάσιμαι Ὑπακοαί ὑπάρχουν βέβαια σέ διάφορα παλαιά Ἀναστασιματάρια.

Τό σημαντικόν τό ὁποῖον βλέπω εἶναι ὅτι ὁ π. Κωνσταντῖνος δι᾿ ἀστερίσκου ( * ) ξεχωρίζει τό τελευταῖον κομμάτι (ἀκροτελεύτιον), τό ὁποῖον ἐπαναλαμβάνετο πολλάκις ἀπό στίχου (στιχολογία τῆς Ὑπακοῆς) ὅπως ἐπαναλαμβάνεται σήμερον σέ κλιτόν ὅταν αὐτή ἀναγινώσκεται.
Ἄν καί ἔχει γραφεῖ ὅτι τήν ἀναστάσιμον Ὑπακοήν τήν ψάλλει ὁ ἀριστερός, νομίζω, ὅτι —γιά νά μή δημιουργοῦνται προβλήματα μουσικῆς βάσεως, ἐπειδή ὁ δεξιός θά ἀρχίσει τούς Ἀναβαθμούς— πρέπει νά τήν ψάλλει ὁ δεξιός, ὁ δέ ἀριστερός νά ἐπαναλαμβάνει τό ἀκροτελεύτιον καί νά ἀρχίζει τούς Ἀναβαθμούς ὁ δεξιός. Ὁ δεξιός ψάλλει καί τήν Ὑπακοήν τῶν ἑορτῶν, ὅπως ἀκριβῶς κατάρχεται καί τῶν Μεσῳδίων Καθισμάτων.

Ἡ Ὑπακοή τῆς ἑορτῆς τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου
 

Attachments

  • theotokos.pdf
    364.2 KB · Views: 460

Emmanouil Giannopoulos

Emmanouil Giannopoulos
π. Μάξιμος;12800 said:
ΑΙ ΥΠΑΚΟΑΙ ΤΩΝ ΚΥΡΙΑΚΩΝ ΚΑΙ ΕΟΡΤΩΝ.........

.......καί τῶν Μεσῳδίων Καθισμάτων.

Το μικρό αυτό βιβλιαράκι το χρησιμοποιούμε εδώ και πολλά χρόνια στους Αγίους Αποστόλους. Οι αναστάσιμες υπακοές, αλλά και οι άλλες, όσες υπάρχουν, βρίσκονται μελοποιημένες στα παλαιότατα μουσικά χειρόγραφα, αλλά και σε κώδικες του 18ου αιώνα. Επίσης στα πρώτα μουσικά βιβλία (όπως σημειώσατε), τουλάχιστον οι αναστάσιμες. Ο π. Κων/νος έχει ενσωματώσει το περιεχόμενο αυτού του μικρού βιβλιαρίου στὴν τρίτομη Μουσική Παρακλητική του, στο Μουσικόν Πεντηκοστάριον και στὰ εξ εννέα τόμων αποτελούμενα Μουσικά Μηναία.
Ίσως θα ήταν καλύτερα πάτερ να το βάλετε ολόκληρο μία φορά, αφού πρόκειται για αυτοτελές φυλλάδιο.
Ε.Γ.
 
Last edited:

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Κύριε Καθηγητά μου,
Χαίρω πάρα πολύ πού ἐπικοινωνοῦμε ἔστω μέσω τοῦ forum. Μοῦ ἔχει πεῖ πολλά γιά σᾶς ὁ π. Κωνσταντῖνος καί ἔχω διαβάσει κι ἐγώ πολλά γιά σᾶς καί ἐδῶ στό Ψαλτολόγιον καί στήν προσωπικήν σας ἱστοσελίδα. Αὐτό τό καλοκαίρι προμηθεύθηκα τό βιβλίο σας Η ΨΑΛΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗ τό ὁποῖον ἐμελέτησα. Ἔχω παρουσιάσει ἐδῶ στό forum (παλαιότερον ἐντός μηνύματός μου τῆς 15-6-08 μέ θέμα «Εμμ. Γιαννόπουλου: Άρθρο περί του μελωδικού χωρισμού των φράσεων των ύμνων», ἀλλά καί σήμερα στό εἰδικό θέμα πού ἔχει ἀνοίξει ὁ κ. Μάρκελλος «π.Κωνσταντίνος», πού πρέπει νά μετονομασθεῖ «Βιβλιογραφία π. Κωνσταντίνου Παπαγιάννη») καί τήν σελίδα πού ἔχετε κατασκευάσει/ἐπιμεληθεῖ σχετικῶς μέ τήν βιβλιογραφία τοῦ π. Κωνσταντίνου.

Εὐχαριστοῦμε πολύ γιά τίς πληροφορίες σας σχετικά μέ τίς μελοποιημένες ὑπακοές τῶν ἑορτῶν σέ παλαιότατα μουσικά χειρόγραφα, ἀλλά καί σέ κώδικες τοῦ 18ου αἰῶνος. Προστίθενται στό ἀντίστοιχο θέμα τοῦ Τυπικοῦ πού παρέπεμψα ἀνωτέρω. Δυστυχῶς τότε πού τά συζητούσαμε δέν εἴχατε εἰσέλθει εἰσέτι στό Ψαλτολόγιον γιά νά μᾶς «φωτίσετε». Ὁ γνωστός σας καί καλός σας φίλος (ἀπ᾿ ὅ,τι διαπιστώνω μέσω τοῦ forum) κ. Μάρκελλος τότε μᾶς «φώτισε» ἀποκαλύπτοντάς μας τό ἐν λόγω μουσικόν βιβλίον τοῦ πολυσεβάστου μοι π. Κ. Παπαγιάννη.

Τό ὅτι θά ἀναρτήσω ὅλο μαζί αὐτό τό μουσικό ἔργο περί τό τέλος Αὐγούστου - ἀρχάς Σεπτεμβρίου τό ἔγραψα. Ἀνήρτησα μόνον τήν Ὑπακοήν τῆς Παναγίας γιά τεχνικούς καί ἄλλους λόγους. Ὑπολόγιζα νά τό κάνω αὐτό πρό τῶν Χριστουγέννων, ἀλλά μόλις διεπίστωσα ὅτι ἔχουμε Ὑπακοήν τῆς Παναγίας τήν ἀνήρτησα σέ μιά σελίδα πρός εὐκολίαν τῶν ἐνδιαφερομένων.
Ὅσοι, βέβαια, εἶναι εὐτυχεῖς νά ἔχουν τήν τρίτομη Μουσική Παρακλητική του, τό Μουσικόν Πεντηκοστάριον καί τά ἐξ ἐννέα τόμων ἀποτελούμενα Μουσικά Μηναῖα, περισπούσαστα ἔργα τοῦ π. Κων. Παπαγιάννη, δέν ἀντιμετωπίζουν πρόβλημα, καθόσον ἔχουν καί τάς ὑπακοάς ἐνώπιόν των «ᾄδοντες καὶ ψάλλοντες τῇ καρδίᾳ αὐτῶν τῷ Κυρίῳ» (Ἐφεσ. ε΄ 19).

Ἀγαπητέ κ. Γιαννόπουλε
καί πάλιν σᾶς εὐχαριστῶ πολύ
π. Μάξιμος
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Σέ συνέχεια τοῦ #1 μηνύματός μου ἀναρτῶ ὁλόκληρον τήν ἐργασίαν τοῦ αἰδεσιμιλογιωτάτου πατρός Κωνσταντίνου Παπαγιάννη

«ΑΙ ΥΠΑΚΟΑΙ ΤΩΝ ΚΥΡΙΑΚΩΝ ΚΑΙ ΕΟΡΤΩΝ,
τονισθεῖσαι ὑπό ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗ ΠΡΩΤΟΠΡΕΣΒΥΤΕΡΟΥ,
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 1980, (ΑΜΒΟΥΡΓΟ 1995)»​

μετά τῆς σημαντικωτάτης Εἰσαγωγῆς, πού μᾶς ἐνδιαφέρει πολύ καί ἔχει συζητηθεῖ καί στά θέματα Τυπικοῦ, ὅπως παραπέμπω στό #1 μήνυμα.
 

Attachments

  • Ypakoai.pdf
    439.5 KB · Views: 1,095

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Σᾶς ὑπενθυμίζω τίς μελοποιημένες Ὑπακοές ὑπό π. Κων. Παπαγιάννη γιά τίς δύο ἑπόμενες Κυριακές, τά Χριστούγεννα καί τά Θεοφάνεια, αἱ ὁποῖαι κεῖνται ἀντί Μεσῳδίου Καθίσματος καί καλόν εἶναι νά ψάλλωνται μέ τήν ἐπανάληψιν πάλιν ὑπό τοῦ ἀριστεροῦ τοῦ ἀκροτελευτίου, ὅπως τό ἔχει σημειώσει ὁ π. Κωνσταντῖνος.
Ἐδῶ ἔχει ἀναρτηθεῖ μέ τήν ἄδεια τοῦ συγγραφέως ὑπ᾿ ἐμοῦ ὁλόκληρον τό βιβλίον μετά τῆς σημαντικωτάτης εἰσαγωγῆς καί τῶν λοιπῶν, ὅπως διαβάζετε παραπάνω.
Τό θέμα τῆς ψαλμῳδήσεως τῆς Ὑπακοῆς ἔχει συζητηθεῖ καί στήν ἑνότητα τοῦ Τυπικοῦ, ἐδῶ.


 

Roumelis Ioannis

Παλαιό Μέλος

Σήμερα ψάλλοντας ὁ χορός τήν Ὑπακοή ἀπό τό μέλος τοῦ μακαριστοῦ π. Κων. Παπαγιάννη καί παρακολουθώντας ἐγώ ἀπό τοῦ βήματος τά λειτουργικά κείμενα, διεπίστωσα ὅτι ὁ μακαριστός ἔχει ἄλλο ἀκροτελεύτιο. Τό βλέπετε πουθενά ἀλλοῦ;




Στο Μουσικόν Μηνολόγιον του Σεπτεμβρίου του π. Κων. Παπαγιάννη το ακροτελεύτιο έχει ως εν τω μηναίω (επισυνάπτω). Ίσως πρόκειται περί σφάλματος εξ αντιγραφής. Δεν συναντώ τέτοια κατάληξη σε όσες πηγές υπάρχουν στο "Ψ". Η υπακοή απουσιάζει παντελώς από χφ. Μηναία Μονής Λειμώνος (Ms Lesbiacus Leimonos 10, 94), Πανθέκτη τ. α΄ 1817, Ανθολόγιο 1776, Μηνολόγιο τ. β΄ 1852.
 

Attachments

  • Ypakoh_Genes_Theotok_Papagian.jpg
    Ypakoh_Genes_Theotok_Papagian.jpg
    200.9 KB · Views: 37
Last edited by a moderator:
Οφείλω να εξηγήσω: το λάθος (διότι περί λάθους πρόκειται) είναι στο "ψηφιακό/σκαναρισμένο" αρχείο με το μέλος των Υπακοών υπό Κ. Παπαγιάννη (ενώ το ορθό προφανώς είναι, όπως επσημάνθηκε, στο Μηναίο και στο (χειρόγραφο) Μουσ. Μηνολόγιο. Το λάθος λοιπόν οφείλεται στον υιό (τον γράφοντα) που το 1995 έφτιαξε στον Atari του μια πρωτόγονη γραμματοσειρά για βυζαντινή μουσική και είχε την ιδέα να δωρήσει στον πατέρα "τα σα εκ των σων", εξ ού και η ένδειξη (εν παρενθέσει) "Αμβούργο 1995".
Για την ιστορία να προσθέσω ότι η γραμματοσειρά δεν είναι πια διαθέσιμη, αφού και εκείνος ο Ατάρι ... "είπε το ποίημα". Αλλά δεν την κλαίμε, βέβαια, αφού είχε πολλά μειονεκτήματα. Απλώς, ίσως, διεκδικεί κάποιες δάφνες καινοτομίας...:)
 
Top