Ψαλμοί των αίνων σε καθημερινή («σοι πρέπει ύμνος τω Θεώ» & «δόξα σοι τω δείξαντι το φως»)

pransot

Πράντζος Σωτήρης
Σε καθημερινή, όταν διαβάζουμε τους ψαλμούς των αίνων (148-150) λέμε τους δύο πρώτους στίχους με το "σοι πρέπει ύμνος τω Θεώ" όπως υποννοεί το εγκόλπιο του αναγνώστου του π. Κων/νου Παπαγιάννη; ή λέμε τους ψαλμούς όπως είναι στο ψαλτήρι (και στο ωρολόγιο).
Επίσης στη μικρή δοξολογία, πάλι στο ίδιο εγκόλπιο, υπάρχει, σε αντίθεση με το παλαιότερο, το "δόξα σοι τω δείξαντι το φως" στην αρχή. Γιατί; Ισχύει;
 

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος


Τὰ ἐφύμνια δὲν παραλείπονται διότι οἱ αἴνοι καὶ οἱ ὕμνοι δὲν νοεῖται ὅτι ἀναγινώσκονται.
Πρὸ τῆς μικρᾶς δοξολογίας, ἡ ὁποία ἐψάλλετο (Συμβολὴ τ. 11 σ. 18), ἔχουν ἀφεθεῖ, ἀντὶ ἑνός, δύο ἐφύμνια τῶν τελευταίων στίχων τῶν αἴνων (βλ. ὅπ. πρ. καὶ Π. Τρεμπέλα Μικρὸν Εὐχολόγιον ἔκδ. β' 1998 σ. 205), ἄσχετα μὲ τὸν ἑπόμενον ὕμνον. Ἀς λέγεται λοιπὸν πρὸ τῆς μικρᾶς δοξολογίας τὸ «ἕτερον» «Σοὶ δόξα πρέπει, Κύριε(...)».
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής

Περί τῶν δύο, ἐκ τῶν ὀκτώ, ἐφυμνίων τῶν στίχων τῶν αἴνων τοῦ ᾀσματικοῦ ὄρθρου πού ἔχουν διατηρηθεῖ καί στόν μοναχικό ἔχω γράψει ἐδῶ. Ἐπίσης πρβλ. καί Δ. Μπαλαγεώργου, Ἡ Ψαλτική Παράδοση..., σελ. 256.
Αὐτά τά δύο ἐφύμνια, ἤτοι τό Σοὶ πρέπει ὕμνος τῷ Θεῷ στούς δύο πρώτους στίχους καί τό Δόξα Σοι τῷ δείξαντι τὸ φῶς πρό τῆς δοξολογίας ἔχουν διατηρηθεῖ καί στόν καθημερινό ὄρθρο, τόν ἄνευ αἴνων (μόνον ἀνάγνωση τῶν ψαλμῶν τῶν αἴνων) καί ἄνευ μεγάλης δοξολογίας. Αὐτό φαίνεται σέ ὅλα τά παλαιά ἔντυπα καί ἰδιαίτερα στό Συλλειτουργικόν - 1862 (σελ. 23 καί 25) πού εἶναι ἔνα παλαιότατο Ἐγκόλπιον Ἀναγνώστου. Ὀρθῶς λοιπόν τά διετήρησε καί τό νέον Ἐγκόλπιον Ἀναγνώστου τῆς Ἀ.Δ..

Τώρα στά νεώτερα ἔντυπα Ὡρολόγια καθώς καί σέ ὅλες οἱ ἐκδόσεις «Μ. Τεσσαρακοστή» καί «Μ. Ἑβδομάς» τό Δόξα Σοι τῷ δείξαντι τὸ φῶς δέν ὑπάρχει, τό δέ Σοὶ πρέπει ὕμνος τῷ Θεῷ στούς δύο πρώτους στίχους ἄλλοτε ὑπάρχει καί ἄλλοτε ὄχι.
Ἄς τό διατηροῦμε, ὅπως ἔγραψε ὁ Μανόλης, ἄν καί ἰδιαίτερα τό Δόξα Σοι τῷ δείξαντι τὸ φῶς δέν ἔχει σχέση μέ τήν δοξολογία, τό δέ προηγούμενο [Δόξα... Καὶ νῦν...] Σοὶ δόξα πρέπει, Κύριε ὁ Θεὸς ἡμῶν... εἶναι τροπάριο κατακλεῖον τήν ψαλμῳδίαν τῶν αἴνων στόν ᾀσματικό ὄρθρο, ὅπου τό Δόξα Σοι τῷ δείξαντι τὸ φῶς προηγεῖτο τοῦ Σοὶ δόξα πρέπει... . Ὄντως στίς ἀκολουθίες τῆς Μ. Ἑβδομάδος δέν τό συνηθίζουμε.

Ἐγώ ἤθελα νά θέσω τό θέμα τοῦ προϋμνίου τῶν αἴνων, ἤτοι τοῦ Πᾶσα πνοὴ αἰνεσάτω τὸν Κύριον. Αὐτό δέν ἀπαντᾶται στόν ᾀσματικό ὄρθρο. Εἶναι καθαρά τοῦ μοναχικοῦ καί εἶναι τό τέλος τοῦ τελευταίου στίχου τοῦ τελευταίου ψαλμοῦ τῶν αἴνων Αἰνεῖτε αὐτὸν ἐν κυμβάλοις εὐήχοις, αἰνεῖτε αὐτὸν ἐν κυμβάλοις ἀλαλαγμοῦ. Πᾶσα πνοὴ αἰνεσάτω τὸν Κύριον., πού τίθεται καί στήν ἔναρξη, ὅταν προβλέπεται μόνον μεγάλη δοξολογία κατά σαφῆ ὁδηγία τῶν Ὥρολογίων (πρβλ. καί Δ. Μπαλαγεώργου, Ἡ Ψαλτική Παράδοση..., σελ. 257).


 
Top