Σχολή Βυζαντινής Μουσικής στην Μόσχα

Εξ αβλεψίας μου δεν το είδα αυτό το θέμα νωρίτερα. Νομίζω θα μπορούσα να συμπληρώσω κάτι. Κατ' ουσίαν εδώ πρόκειται για τη Σχολή μας που ιδρύθηκε το 2004 στη Μόσχα (κατ΄αρχάς υπό τον εκδοτικό οίκο "Άγιον Όρος", αλλά ύστερα το έκλεισε το πατρωνάρισμά του). Ο καθηγητής μας, ο οποίος κατάρτισε και το Πρόγραμμα για τη Σχολή μας είναι Κωνσταντίνος Φωτόπουλος από την Αθήνα.

Ο πρώτος σκοπός μας είναι να ψάλλουμε στις εκκλησσιαστικές ακολουθίες ως χορωδία - τώρα η ανδρική μας χορωδία ψάλλει συστηματικά στον Ιερό Ναό του Αγίου Νικολάου λεγόμενο "στο Μπολβάνοφκα" (Ρωσσικά "να Μπολβάνοφκε") στη Μόσχα. Έχουμε ψάλει στις ακολουθίες και σε πολλούς ναούς και μονές στην πόλη μας, αλλά και σε άλλες πόλεις.

Υπάρχουν οι ανδρικές και γυναικείες ομάδες των μαθητών, σπουδάζουμε δύο-τρεις φορές την εβδομάδα.

Η σημαντική δραστηριότητά μας είναι η προσαρμογή του βυζαντινού μέλους για τη Σλαβονική γλώσσα. Το έργο αυτό άρχησε και συνεχίζει ο καθηγητής μας, που διαμόρφωσε και το σύστημα για την εκτέλεσή του. Κατά το σύστημα αυτό και οι μερικοί απ' εμάς συνθετούν το μέλος κυρίως σύντομο στιχηραρικό, μετά το ειρμολογικό, και (λίγο ακόμη γιατί είναι ο πιο δύσκολο και απαιτεί καιρό) παπαδικό.

Μετέχουμε και σε διαφορετικές εκδηλώσεις, τόσο στη Ρωσία, όσο και στό εξωτερικό. Πέρυσι μετείχαμε στο Φεστιβάλ Βυζαντινών Χορωδιών στο Βουκουρέστι. Υπάρχει ένα βίντεο απ'εκεί εδώ (Κύριε εκέκραξα β' ήχου).

Το 2007 ηχογραφήσαμε και ένα CD, απο το οποίο επισυνάπτω κάποια track. Αυτά είναι το Κοινωνικό "Ο ποιών τους αγγέλους" πλ α', "Αλλότριον των μητέρων" πλ δ' και Κράτημα σε πλ α'.

Vladimir said:

Η σημαντική δραστηριότητά μας είναι η προσαρμογή του βυζαντινού μέλους για τη Σλαβονική γλώσσα. Το έργο αυτό άρχησε και συνεχίζει ο καθηγητής μας, που διαμόρφωσε και το σύστημα για την εκτέλεσή του.

Click to expand...

θα γράψω αναλυτικότερα κάποια στιγμή ακριβώς για την εργασία του Κώστα Φωτόπουλου, την οποία εφαρμόζουμε κ στη σχολή μας στην Αθήνα. Δε χρησιμοποιούν τη δική σας πάτερ.
Ευλογείτε...

frephraim said:

Ὅταν προσαρμόζετε μέλη στὰ Σλαβονικά, μήπως χρησιμοποιεῖτε τὴ δική μου συλλογὴ θέσεων στό: http://www.stanthonysmonastery.org/music/Formula.html;

Click to expand...

Πάτερ, ευλογείτε.

Όχι, δεν την χρησιμοποιούμε. Το έγραψα και πριν σε αυτή συζήτηση στα αγγλικά. Έχουμε τις δικές μας συλλογές βασιμένες στα κείμενα (σχεδόν) μόνο των δυο Πέτρων - Λαμπαδαρίου και Βυζαντίου.

Vladimir said:

Όχι, δεν την χρησιμοποιούμε. Το έγραψα και πριν σε αυτή συζήτηση στα αγγλικά.

Click to expand...

Εὐχαριστῶ γιὰ τὴν ὑπενθύμιση. Ξέχασα ὅτι ἤδη μὲ ἀπαντήσατε ἤδη.

O Πέτρος Λαμπαδάριος είχε γράψει αναστασιματάριο στη σλαβονική.

Πού να βρίσκεται όμως!

Περιμένουμε με ενδιαφέρον τις ανακοινώσεις του αγαπητού Κ. Φωτόπουλου για τον τρόπο εργασίας του.

Στις δικές μου εργασίες για χρήση των Βουλγάρων αδελφών δέχτηκα "αξιωματικά" τις μελωδικές θέσεις των παλαιών ψαλτών της Βουλγαρίας και τον τρόπο προφοράς της σλαβονικής που έχουν εν χρήσει και εργάστηκα πάνω σε αυτές τις γραμμές, δεν έκανα κάτι πρωτότυπο-για αυτό και κατέστην δημοφιλής! :wink:

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει ο τρόπος μελοποίησης των προσομοίων τα οποία δεν μετεφράσθησαν "μετρικώς" στη σλαβονική και των οποίων η μελοποίηση πολλές φορές "πληγώνει" το συντακτικό (πχ στο Βουλγαρικό ειρμολόγιο το αυτόμελο "Θείας πίστεως" είναι τονισμένο "Θείας*πίστεως ομολογία" λόγω του πολυσυλλάβου της λέξης "θείας" και των μικρών συλλαβών των άλλων λέξεων. )

Επίσης θα είχε ενδιαφέρον να μας πει ο Βλαδίμηρος για τον τρόπο που δέχεται το εκκλησίασμα την ψαλτική σε μια χώρα με πλούσια πολυφωνική παράδοση. Στις Βαλκανικές χώρες η χρήση της ψαλτικής είναι μια επιστροφή στην παράδοση-στη Ρωσία είναι κάτι όντως ρηξικέλευθο.

Panagiotis said:

(...) Επίσης θα είχε ενδιαφέρον να μας πει ο Βλαδίμηρος για τον τρόπο που δέχεται το εκκλησίασμα την ψαλτική σε μια χώρα με πλούσια πολυφωνική παράδοση. Στις Βαλκανικές χώρες η χρήση της ψαλτικής είναι μια επιστροφή στην παράδοση-στη Ρωσία είναι κάτι όντως ρηξικέλευθο.

Click to expand...

Θὰ ἤθελα νὰ καταθέσω μιὰ μικρὴ ἀλλ' ἐνδεικτικὴ ἐμπειρία, τὴν ὁποία ἔζησα ἐδῶ καὶ πολλὰ χρόνια σὲ μιὰ ρωσσικὴ ἐνορία στὶς Βρυξέλλες (ζοῦσαν ἀκόμη τότε οἱ ἐμιγκρέδες). Ἕνα σάββατο βράδυ τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, ἔψαλα στὸν Ὄρθρο τὸν πολυέλεο ''Ἐπὶ τὸν ποταμὸν Βαβυλῶνος'', ἐκτελῶντας τὴν μελωδία ὡς ψάλλεται στὴ Ρωσσία στοὺς ναοὺς τῶν Σταροβιέρυ (οἱ Σταροβιέρυ δηλ. "Παλαιοπιστοί", ποτὲ δὲν ἀποδέχθηκαν τὶς μεταρρυθμίσεις τοῦ Νίκωνος οὔτε καὶ -ἕως σήμερα!- τὸ πεντάγραμμο καὶ τὴν πολυφωνία). Στὸ τέλος τῆς ἀκολουθίας, ἄκουσα τὸ ἑξῆς σχόλιο: ''γιατί μᾶς ἔψαλες γρηγοριανά;''. Δύο γεροντάκια ὅμως, οἱ ὁποῖοι πήγαιναν κάθε χρόνο στὸ Ἅγιον Ὄρος, εἶπαν ''ὄχι γρηγοριανά, ἡ μελωδία ποὺ ἀκούσαμε σήμερα μοιάζει μὲ τὸ ψάλσιμο στὰ ἑλληνικὰ μοναστήρια τοῦ ἁγίου Ὄρους'' ...

Panagiotis said:

Επίσης θα είχε ενδιαφέρον να μας πει ο Βλαδίμηρος για τον τρόπο που δέχεται το εκκλησίασμα την ψαλτική σε μια χώρα με πλούσια πολυφωνική παράδοση. Στις Βαλκανικές χώρες η χρήση της ψαλτικής είναι μια επιστροφή στην παράδοση-στη Ρωσία είναι κάτι όντως ρηξικέλευθο.

Click to expand...

Ναι, δυστυχώς η κατάσταση δεν είναι απλή με τη μονωδία εδώ. Κρίμα είναι ότι πολλοί άνθροποι θεωρούν ήδη την πολυφωνία σαν παράδοση, αν και αυτή έχει μόνο 300 χρόνια της ιστορίας εδώ. Το κλίμα άρχησε να αλλάζει τα τελευταία χρόνια, αλλά δεν το πάει γρήγορα. Τώρα έχουμε νομίζω 3 (αν δεν κάνω λάθος) ενορίες στη Μόσχα που συστηματικά ψάλλουν βυζαντινό, και γενικά στη Ρωσία και Ουκρανία υπάρχουν λίγοι ναοί και μονές που το ψάλλουν, αλλά είναι όντως ολιγάριθμοι.

Νομίζω πως μια μεγάλη αιτία γι΄αυτό είναι και το, ότι σχεδόν όλη η κοσμική μουσική εδώ είναι δυτική, και η ανατολική είναι σχεδον άγνωστη. Γιαυτό όταν ακούγεται η ψαλτηκή πρώτη φορά υπό κάποιον (και δυστυχώς αυτό συμβαίνει αρκετά συχνά ακόμη), το αντιλαμβάνεται συχνά σαν κάτι παράξενο.

Το ίδιο όμως συμβαίνει και με το 'ζνάμεννογιε' ψάλσιμο, αν και υπάρχουν περισσότεροι τόποι που μπορείς να το ακούσεις. Αλλά έχουν τα παρόμοια προβλήματα - οι περισσότεροι από τον λάο μας σχεδόν ξέχασαν τις ρίζες των.

Δεν φαίνεται πολύ αισιόδοξο , αλλά έτσι είναι τώρα. Αληθεύει και το, ότι αυξάνει το ενδιαφέρον για μονωδία, ιδία μέσα στους μοναχούς και σε θρισκευτική νεολαία. Πρέπει να δουλεύουμε, και μετά θα δούμε τι θα δώσει ο Θεός.