V_Zacharis
Παλαιό Μέλος
Πάντα το είχα απορία.
Γιατί τα ιδιόμελα των αίνων των Χριστουγέννων (Ευφραίνεσθε Δίκαιοι…) όπως και αυτά της Πεντηκοστής (Παράδοξα σήμερον…) είναι μελοποιημένα σε Λέγετο, αφού ως γνωστόν τα ιδιόμελα του Τετάρτου μελοποιούνται όχι στον Λέγετο, αλλά στον Τέταρτο εκ του Πα (Άγια στιχηραρικό). Για να είναι όμως καταγεγραμμένα έτσι στις πρώτες εκδόσεις (όπως στη "Συλλογή Ιδιομέλων" του Μανουήλ-έκδοση Χουρμουζίου, αλλά και στην Κυψέλη), πάει να πει ότι έτσι λεγόντουσαν εκείνο τον καιρό.
View attachment ''Συλλογή ιδιομέλων'' Μανουήλ (Χ.Χαρτοφύλακος) Κωνσταντινούπολις 1831.pdf
Όμως...
Ειδικότερα για τα ιδιόμελα της Πεντηκοστής ο Γ.Ραιδεστινός έχει στο Πεντηκοστάριό (Κων/πολις 1886) του, εκτός από τα γνωστά σε λέγετο (τα οποία και προτάσει) και κάποια ιδιόμελα του Πέτρου Λαμπαδαρίου (όπως γράφει ο ίδιος) μελοποιημένα σε Άγια του στιχηραρίου, τα οποία όπως λέει εξήγησε ο ίδιος.
Αυτό μου κίνησε το ενδιαφέρον, αφού ως γνωστόν ο Πέτρος δεν έγραψε πλήρες στιχηράριο, αλλά μόνο δοξαστάριο. Και ενώ κατα κύριο λόγο δεν παραθέτει ιδιόμελα εορτών (εκτός από κάποιες εξαιρέσεις όπως στις ώρες Χριστουγέννων-Θεοφανείων και Μ.Παρασκευής), στην Πεντηκοστή όντως παραθέτει (σε χειρόγραφο της παλαιάς) και τα ιδιόμελα των αίνων. Και όντως είναι μελοποιημένα σε Άγια του στιχηραρίου και όχι σε Λέγετο.Βέβαια στο χειρόγραφο που τα είδα εγώ (είναι δοξαστάριο του Λαμπαδαρίου) λέει ότι είναι " κυρ-Πέτρου Βύζαντος" και όχι του Λαμπαδαρίου. Δεν ξέρω τίνος τελικά είναι, το θέμα είναι όμως ότι υπάρχουν μελοποιημένα σε Άγια του στιχηραρίου.
Αυτό φυσικά στην παλαιά γραφή, διότι στην νέα δεν τα έχω εντοπίσει (εκτός από τον Ραιδεστινό) σε έντυπο. Σε χειρόγραφα της νέας δεν έχω δει και πολλά οπότε δεν έχω καλή εικόνα, σε όσα όμως έχω δει δεν υπάρχουν.
Στην έντυπη έκδοση του Εφεσίου (Βουκουρέστι 1820) δεν υπάρχουν. Ούτε στην έκδοση-εξήγηση του Βιολάκη (Κων/πολις 1899). Στην έκδοση-εξήγηση του Κηλτζανίδου όμως εκτός του ότι δεν υπάρχουν, έχει τα του Λεγέτου.
Από τον Πέτρο (τον Λαμπαδάριο ή τον Βυζάντιο-κοντά είναι άλλωστε) μέχρι και τον Μανουήλ πόσο μπορεί άραγε ν' άλλαξε η παράδοση της ψαλμωδήσεως αυτών των ιδιομέλων;
Και όσο κοίταξα σε άλλα δοξαστάρια που έχουν τα ιδιόμελα αυτά (π.χ. Νικολάου Σμύρνης, Αλ.Βυζαντίου, Π.Φιλανθίδου, Κυψέλη, κ.τ.λ) δεν τα βρήκα πουθενά μελοποιημένα σε Άγια του στιχηραρίου (σε Λέγετο τα είχαν), ούτε αυτά (της Πεντηκοστής) ούτε και των Χριστουγέννων.
Δεν ξέρω τι μπορεί να συμβαίνει ή πότε άλλαξε (αν άλλαξε κιόλας...) η μελοποίηση αυτών των ιδιομέλων. Είναι πάντως ένα θέμα που μου κέντριζε από παλαιά το ενδιαφέρον.
Ήθελα να προλάβω να γράψω τα παραπάνω μέχρι τα Χριστούγεννα, αλλά δεν... Οπότε είπα να μην περιμένω την Πεντηκοστή για να τα στείλω!
Υ.Γ.
Βρήκα και κάτι άλλο άσχετο με το παρόν θέμα, απλά ψάχνοντας για τα ιδιόμελα των αίνων των Χριστουγέννων έπεσα σε αυτό.
Γιατί τα ιδιόμελα των αίνων των Χριστουγέννων (Ευφραίνεσθε Δίκαιοι…) όπως και αυτά της Πεντηκοστής (Παράδοξα σήμερον…) είναι μελοποιημένα σε Λέγετο, αφού ως γνωστόν τα ιδιόμελα του Τετάρτου μελοποιούνται όχι στον Λέγετο, αλλά στον Τέταρτο εκ του Πα (Άγια στιχηραρικό). Για να είναι όμως καταγεγραμμένα έτσι στις πρώτες εκδόσεις (όπως στη "Συλλογή Ιδιομέλων" του Μανουήλ-έκδοση Χουρμουζίου, αλλά και στην Κυψέλη), πάει να πει ότι έτσι λεγόντουσαν εκείνο τον καιρό.
View attachment ''Συλλογή ιδιομέλων'' Μανουήλ (Χ.Χαρτοφύλακος) Κωνσταντινούπολις 1831.pdf
Όμως...
Ειδικότερα για τα ιδιόμελα της Πεντηκοστής ο Γ.Ραιδεστινός έχει στο Πεντηκοστάριό (Κων/πολις 1886) του, εκτός από τα γνωστά σε λέγετο (τα οποία και προτάσει) και κάποια ιδιόμελα του Πέτρου Λαμπαδαρίου (όπως γράφει ο ίδιος) μελοποιημένα σε Άγια του στιχηραρίου, τα οποία όπως λέει εξήγησε ο ίδιος.
Αυτό μου κίνησε το ενδιαφέρον, αφού ως γνωστόν ο Πέτρος δεν έγραψε πλήρες στιχηράριο, αλλά μόνο δοξαστάριο. Και ενώ κατα κύριο λόγο δεν παραθέτει ιδιόμελα εορτών (εκτός από κάποιες εξαιρέσεις όπως στις ώρες Χριστουγέννων-Θεοφανείων και Μ.Παρασκευής), στην Πεντηκοστή όντως παραθέτει (σε χειρόγραφο της παλαιάς) και τα ιδιόμελα των αίνων. Και όντως είναι μελοποιημένα σε Άγια του στιχηραρίου και όχι σε Λέγετο.Βέβαια στο χειρόγραφο που τα είδα εγώ (είναι δοξαστάριο του Λαμπαδαρίου) λέει ότι είναι " κυρ-Πέτρου Βύζαντος" και όχι του Λαμπαδαρίου. Δεν ξέρω τίνος τελικά είναι, το θέμα είναι όμως ότι υπάρχουν μελοποιημένα σε Άγια του στιχηραρίου.
Αυτό φυσικά στην παλαιά γραφή, διότι στην νέα δεν τα έχω εντοπίσει (εκτός από τον Ραιδεστινό) σε έντυπο. Σε χειρόγραφα της νέας δεν έχω δει και πολλά οπότε δεν έχω καλή εικόνα, σε όσα όμως έχω δει δεν υπάρχουν.
Στην έντυπη έκδοση του Εφεσίου (Βουκουρέστι 1820) δεν υπάρχουν. Ούτε στην έκδοση-εξήγηση του Βιολάκη (Κων/πολις 1899). Στην έκδοση-εξήγηση του Κηλτζανίδου όμως εκτός του ότι δεν υπάρχουν, έχει τα του Λεγέτου.
Από τον Πέτρο (τον Λαμπαδάριο ή τον Βυζάντιο-κοντά είναι άλλωστε) μέχρι και τον Μανουήλ πόσο μπορεί άραγε ν' άλλαξε η παράδοση της ψαλμωδήσεως αυτών των ιδιομέλων;
Και όσο κοίταξα σε άλλα δοξαστάρια που έχουν τα ιδιόμελα αυτά (π.χ. Νικολάου Σμύρνης, Αλ.Βυζαντίου, Π.Φιλανθίδου, Κυψέλη, κ.τ.λ) δεν τα βρήκα πουθενά μελοποιημένα σε Άγια του στιχηραρίου (σε Λέγετο τα είχαν), ούτε αυτά (της Πεντηκοστής) ούτε και των Χριστουγέννων.
Δεν ξέρω τι μπορεί να συμβαίνει ή πότε άλλαξε (αν άλλαξε κιόλας...) η μελοποίηση αυτών των ιδιομέλων. Είναι πάντως ένα θέμα που μου κέντριζε από παλαιά το ενδιαφέρον.
Ήθελα να προλάβω να γράψω τα παραπάνω μέχρι τα Χριστούγεννα, αλλά δεν... Οπότε είπα να μην περιμένω την Πεντηκοστή για να τα στείλω!
Υ.Γ.
Βρήκα και κάτι άλλο άσχετο με το παρόν θέμα, απλά ψάχνοντας για τα ιδιόμελα των αίνων των Χριστουγέννων έπεσα σε αυτό.
