27. Ἀμφισβήτηση τῆς ἱστορικότητας τοῦ προσώπου τοῦ Ἁγίου Φανουρίου, Ἀρχιμ. Ἰωάννου Γ. Γαζέτα.

[π. Μάξιμος]

Στό τεῦχος "Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2019" τοῦ Περιοδικοῦ ΕΦΗΜΕΡΙΟΣ (σελ. 44-46), δημοσιεύθηκε ἕνα ἐνδιαφέρον ἄρθρο τοῦ Ἀρχιμ. Ἰωάννου Γ. Γαζέτα, Ἐφημ. Ἱ. Ν. Ἁγ. Δώδεκα Ἀποστόλων Βριλησσίων - Ψυχοθεραπευτοῦ, μέ τίτλο «Ἀμφισβήτηση τῆς ἱστορικότητας τοῦ προσώπου τοῦ Ἁγίου Φανουρίου» (ἐπισυνάπτεται).
Πραγματικά μέ κατέπληξε, διότι κι ἐγώ (ὅπως πολλοί) πολλά δέν τά ἐγνώριζα, μάλιστα τήν ἀρχαιότητα θά λέγαμε τοῦ μάρτυρος (ιδ΄ αἰ.), πού ἡ προσωνυμία «Νεοφανής» μᾶς κάνει νά τόν θεωροῦμε κάπως πρόσφατον.
Ἀξίζει νά τό διαβάσετε καί νά θαυμάσετε τήν ἐξονυχιστική ἔρευνα τοῦ συντάκτου καί τήν ἀνατροπή τῶν ὅσων ἀμφισβητήσεων, πού λίγο πολύ πάρα πολλοί ἐνδεχομένως παρασυρθήκαμε, ὅταν ἐγράφοντο καί ἐλέγοντο ἀπό (δῆθεν) ἐπιστήμονες.

Ἐκ τοῦ ἄρθρου αὐτοῦ παραπέμπω στό Νέον Λειμωνάριον καί ἀναρτῶ τήν ἀκολουθία τοῦ Ἁγίου Φανουρίου ἀπό τίς ἐκδόσεις 1819 καί 1873.
Ἐπίσης παραπέμπω στή διδακτορική διατριβή γιά τόν Μαλαξό καί ἀναρτῶ τήν σελ. ἀναφορᾶς τῶν ὑμνογραφημάτων στόν Ἅγιο ἀπό τή Μαρκιανή Βιβλιοθήκη.
Ἀναρτῶ ἐπίσης φωτο ἀπό Ἁγιολόγιον Εὐστρατιάδου, σελ. 457, γιά τό τροπάριο ἀπό τόν μουσικό Λαυριωτικό χφ κώδικα Λ164.

 

[domesticus]

Μὲ τρεῖς σελίδες γενικολόγου κειμένου ἀπὸ μὴ εἰδικὸ συγγραφέα ἀναιροῦνται μελέτες ἐπιστημονικὲς ἐγκρίτων καὶ δοκιμασμένων ἐπιστημόνων;

Εἰδικὰ ὅταν οἱ τελευταῖοι ὑποστηρίζουν τὴ θέση τους μὲ δεδομένα ἀρχαιολογικὰ καὶ φιλολογικά, χωρὶς νὰ ἐκφέρουν ἀξιωματικὲς θέσεις, ἀλλὰ τὰ λογικὰ συμπεράσματα παραγωγικῆς ἐπιστημονικῆς σκέψης;

Καλὴ ἡ πρόθεση τοῦ πατρὸς Ἰωάννου Γ. Γαζέτα , ἀλλὰ μέχρις ἐκεῖ, ὁ καθεὶς ἐφ' ᾧ ἐτάχθη καὶ στὴν ἐπιστήμη του.

Γιὰ λόγους σύγκρισης καὶ ἐπιμόρφωσης παραθέτω τὰ ἐπιστημονικὰ ἄρθρα γιὰ τὸ θέμα, ποὺ μποροῦν νὰ κριθοῦν ἀπὸ τὸν καθένα μας μελετῶντας προσεκτικὰ τὶς ἀπτὲς καὶ ποικίλες ἀποδείξεις ποὺ περιέχουν. Ὑπάρχουν βέβαια καὶ ἄλλες παρόμοιες μελέτες, ποὺ γιὰ λόγους χώρου δὲν ἀνεβάζω ἀλλὰ μπορῶ νὰ ἐνημερώσω περαιτέρω ὅποιον διαθέτει ἐρευνητικὸ πνεύμα.

Maria Vassilaki, Saint Phanourios: Cult and Iconography, ΔXAE 10 (1980-1981).
Η. Κόλλιας, Ἅγιος Φανούριος: ἕνας μεταλλαγμένος ἅγιος, Χάρις Χαίρε, Μελέτες στη Μνήμη της Χάρης Κάντζια, A. Γιαννικουρή (επιμ.), τόμ. Β, Αθήνα 2004.
M. Vassilaki, St Phanourios: cult and iconography, The Painter Angelos and Icon-Painting in Venetian Crete, Aldershot 2009

 

[Γιώργος Μ.]

Ευχαριστούμε, δομέστικε, για τις παραθέσεις, νομίζω όμως ότι βεβιασμένα χαρακτηρίζεις το κείμενο γενικόλογο. Δεν είναι καθόλου γενικόλογο.

 

[π. Μάξιμος]

Μή μᾶς φέρνεις κάτι πού ἀντιπετωπίζει ὁ πατήρ! Εἶναι ἐπιστημονικό αὐτό;
(Ποῦ ἡ Ἐγκύκλιος τῆς Συνόδου; )
Ἀπό "ἀμφισβητήσεις" (ἐπιστημονικές) μήν ἀναφέρω, γιατί φοβᾶμαι μή σκανδαλιστοῦν οἱ "ἀδύναμοι".
Ἐδῶ ἀμφισβητοῦνται τά ἱερά καί τά ὅσια τῆς Πατρίδος καί τοῦ Ἔθνους ἐπιστημονικῶς!
Ἐμεῖς ἀκολουθοῦμε τά ἐκκλησιαστικά κείμενα καί τήν ἐκκλησιαστική παράδοση.

Ἄλλωστε, ἡ ἀνάρτησή μου —καί στό ὐποφόρουμ πού τοποθέτησα— σκοπόν εἶχε νά δείξει τήν παλαιότητα ὑμνογραφίας γιά τόν Ἅγιο Φανούριο (κάτι πού δέν ἤξερα) σέ χφφ κώδικες καί μάλιστα μουσικούς!

ΥΓ. Τίς ὑποσημ. τοῦ πατρός ἀνέδειξα μέ ἐπισυνάψεις, σχετικές μέ τή θεματολογία τοῦ φόρουμ (κάτι πού ἀναιρεῖ τό γενικόλογον ἑνός ἄρθρου).

 

[Ανδρέας Καλογιάννης]

Γιὰ λόγους σύγκρισης καὶ ἐπιμόρφωσης παραθέτω τὰ ἐπιστημονικὰ ἄρθρα γιὰ τὸ θέμα, ποὺ μποροῦν νὰ κριθοῦν ἀπὸ τὸν καθένα μας μελετῶντας προσεκτικὰ τὶς ἀπτὲς καὶ ποικίλες ἀποδείξεις ποὺ περιέχουν. Ὑπάρχουν βέβαια καὶ ἄλλες παρόμοιες μελέτες, ποὺ γιὰ λόγους χώρου δὲν ἀνεβάζω ἀλλὰ μπορῶ νὰ ἐνημερώσω περαιτέρω ὅποιον διαθέτει ἐρευνητικὸ πνεύμα.

Επιτρέψτε μου μόνο μια παρατήρηση.
Αμφότεροι οι συγγραφείς στα άρθρα τους που επισυνάφθηκαν μιλούν για λατρεία προς τον άγιο.
Ως ορθόδοξος χριστιανός είχα την εντύπωση πως δεν λατρεύουμε αγίους. Τους τιμούμε ως πρωταθλητές της πίστης και ως παραδείγματα προς μίμηση. Η λατρεία όμως ανήκει και αποδίδεται μόνον στον άγιο τριαδικό Θεό μας.

 

[domesticus]

Ευχαριστούμε, δομέστικε, για τις παραθέσεις, νομίζω όμως ότι βεβιασμένα χαρακτηρίζεις το κείμενο γενικόλογο. Δεν είναι καθόλου γενικόλογο.

Σὲ σχέση μὲ τὰ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΑ ἐπιστημονικὰ ἄρθρα ποὺ παρέθεσα ΕΙΝΑΙ γενικόλογο. Σύγκρινε μόνο τὶς παραπομπὲς καὶ ἀμέσως γίνεται κατανοητὸ τὸ χάσμα μεταξύ τους. Μὴ γελιόμαστε ...

 

[domesticus]

Μή μᾶς φέρνεις κάτι πού ἀντιπετωπίζει ὁ πατήρ! Εἶναι ἐπιστημονικό αὐτό;
(Ποῦ ἡ Ἐγκύκλιος τῆς Συνόδου; )
Ἀπό "ἀμφισβητήσεις" (ἐπιστημονικές) μήν ἀναφέρω, γιατί φοβᾶμαι μή σκανδαλιστοῦν οἱ "ἀδύναμοι".
Ἐδῶ ἀμφισβητοῦνται τά ἱερά καί τά ὅσια τῆς Πατρίδος καί τοῦ Ἔθνους ἐπιστημονικῶς!
Ἐμεῖς ἀκολουθοῦμε τά ἐκκλησιαστικά κείμενα καί τήν ἐκκλησιαστική παράδοση.

Ἄλλωστε, ἡ ἀνάρτησή μου —καί στό ὐποφόρουμ πού τοποθέτησα— σκοπόν εἶχε νά δείξει τήν παλαιότητα ὑμνογραφίας γιά τόν Ἅγιο Φανούριο (κάτι πού δέν ἤξερα) σέ χφφ κώδικες καί μάλιστα μουσικούς!

ΥΓ. Τίς ὑποσημ. τοῦ πατρός ἀνέδειξα μέ ἐπισυνάψεις, σχετικές μέ τή θεματολογία τοῦ φόρουμ (κάτι πού ἀναιρεῖ τό γενικόλογον ἑνός ἄρθρου).

Ἄν κάποια μελέτη ἔχει κάποια ἀδυναμία, καλῶς ἐπισημαίνεται καὶ διορθώνεται κι ἔτσι προχωρᾶ ἡ ἐπιστήμη.

Τὸ τὶ ἐπιθυμοῦμε καμιὰ φορὰ ἀπέχει ἀπὸ τὴν πραγματικότητα. Τί νὰ κάνουμε;

Τὸ τὶ ἀκολουθεῖ ὁ καθεὶς εἶναι δικαίωμά του. Βέβαια στὴν περίπτωση μας οἱ ἐπιστήμονες δὲν ἀπορρίπτουν τὸν ἅγιο καὶ τὴν σημασία του, ἁπλὰ ἐπισημαίνουν πὼς πρόκειται γιὰ ἄλλον ἅγιο, χωρὶς νὰ ἀναιροὺν τὴν ἀξία τῶν θαυμάτων καὶ τῶν σημείων. Ἐπομένως ἐκκλησιαστικῶς ΔΕΝ ὑπάρχει πρόβλημα.

Οἱ ὑποσημειώσεις τοῦ πατρός εἶναι ὁλίγιστες μπροστὰ στὸν ἀποδεικτικὸ πλοῦτο τῶν ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΩΝ ἄρθρων ποὺ παρέθεσα. Ἄς τὸ ἀφήσουμε ὅμως καὶ ὁ καθένας στὴν ἐπιστήμη του.

Ὅσο γιὰ τὰ ἱερὰ καὶ τὰ ὅσια τοῦ ἔθνους μας, πρώτα οἱ ἐκπρόσωποι τοῦ ἱεροῦ τὰ ἔχουν ἀμφισβητήσει μὲ κορυφαῖο παράδειγμα τὸ ρεζιλίκι μὲ τὸ Ἅγιον Φῶς ἀπὸ τοὺς ἴδιους τοὺς ἁγιοταφίτες πρὶν λίγους μῆνες, χωρὶς ν' ἀνοίξει ρουθοῦνι γιὰ τὰ τέρατα ποὺ ξεστόμισαν ὁρισμένοι ρασοφόροι. Κι ἄς μὴν ἀναφερθῶ στὴν εἰκονολατρεία τῶν ἀντιγραμμένων ἀντιγράφων εἰκόνων ποὺ περιφέρονται δεξιὰ καὶ ἀριστερὰ ἤ στὶς βόλτες τῶν λειψάνων ἀπὸ δῶ κι ἀπὸ κεῖ.

 

[π. Μάξιμος]

Τό χόντρυνες ... καί ξέφυγες ...

 

[leon1]

Λοιπόν αυτή η μπουρδολογία που παρατηρείται εδώ δεν έχει όρια, είσαστε αγαπητοί ποίο έξυπνοι από τους πατέρες της Εκκλησίας που έχουν αγιοκατατάξει τον Άγιο Φανούριο?Το Άγιο Φως είναι θαύμα υπάρχουν ιερουργοί που είναι υπάλληλοι. Μπράβο Δομέστιχε!!!ποίος είναι Γαζέτας που κάνανε ψυχοθεραπευτές ιερείς που δεν πιστεύουν!!! Τι θα γίνει αγαπητοί συντονιστές με το χάλι που παρατηρείται?θα το επιτρέψετε ακόμα?ΕΛΕΟΣ!!!!Όταν βλέπετε βλασφημίες να κλειδώνετε θέματα αμέσως!!!

 

[domesticus]

Λοιπόν αυτή η μπουρδολογία που παρατηρείται εδώ δεν έχει όρια, είσαστε αγαπητοί ποίο έξυπνοι από τους πατέρες της Εκκλησίας που έχουν αγιοκατατάξει τον Άγιο Φανούριο?Το Άγιο Φως είναι θαύμα υπάρχουν ιερουργοί που είναι υπάλληλοι. Μπράβο Δομέστιχε!!!ποίος είναι Γαζέτας που κάνανε ψυχοθεραπευτές ιερείς που δεν πιστεύουν!!! Τι θα γίνει αγαπητοί συντονιστές με το χάλι που παρατηρείται?θα το επιτρέψετε ακόμα?ΕΛΕΟΣ!!!!Όταν βλέπετε βλασφημίες να κλειδώνετε θέματα αμέσως!!!

Βλασφημίες; Ποιὲς βλαφημίες;

Οὕτε ἐγὼ οὕτε καὶ ΟΛΑ τὰ παραπάνω ἄρθρα ποὺ συζητοῦμε περιέχουν βλασφημίες. Εἴτε τιμοῦμε τὸν ἅγιο Φανούριο εἴτε τιμοῦμε κάποιον ἄλλο ἅγιο μὲ τὴν τὴν ἴδια προσωνυμία, δὲν σημαίνει κάτι. Ὅ ἅγιος ἔχει κάνει θαύματα, ἔχει δώσει σημεία καὶ βεβαίως τὰ ἀποδεχόμαστε καὶ ζητοῦμε τὴν πρεσβεία του καὶ ψάλλουμε χαρμόσυνα τὴν ἀκολουθία του.
Ποιὸ εἶναι τὸ πρόβλημα δὲν καταλαβαίνω.

Γιὰ παράδειγμα ὁ ἅγιος Νικήτας ὁ Γότθος (15/9) μαρτύρησε στὰ 379 σὲ ππροχωρημένη ἡλικία κι ὅμως στὶς εἰκόνες πολὺ συχνὰ τὸν παρουσιάζουν ὡς νεαρὸ στρατιωτικὸ καὶ μάλιστα ὁπλισμένο. Αὐτὸ δὲν ἰσχύει μὲ βάση τὸν βίο του, ἀλλὰ κάποιοι ἱστορικοὶ λόγοι στὴ μέση βυζαντινὴ περίοδο διαμόρφωσαν διαφορετικὰ τὴν εἰκονογραφία του (εἶναι μεγάλο τοθέμα καὶ ὄχι τοῦ παρόντος).

Δὲν σημαίνει κάτι ἰδιαίτερο. Τὸ ἐπισημαίνουμε, τὸ προσπερνοῦμε καὶ μένουμε στὰ θαύματα καὶ τὴν πίστη τοῦ ἁγίου καὶ προσπαθοῦμε νὰ μιμηθοῦμε τὸ θαυμαστὸ παράδειγμά του. Ἁπλὰ καὶ ὄμορφα.

 

[MTheodorakis]

Ἀκολουθία τοῦ ἁγίου ποίημα Νείλου ἐπισκόπου Ῥόδου (1355-1369) ὑπάρχει στὸ χφ. Σινὰ 636 μηναῖο Αὐγούστου ιε' αἰ. φφ. 201v-209r.

 

[MTheodorakis]

Ἀκολουθία τοῦ ἁγίου ποίημα Νείλου ἐπισκόπου Ῥόδου (1355-1369) ὑπάρχει στὸ χφ. Σινὰ 636 μηναῖο Αὐγούστου ιε' αἰ. φφ. 201v-209r.

Τὸ χειρόγραφο Σινὰ 636.

Στὰ τροπάρια τοῦ κανόνα ἀναγράφεται μόνο ἡ ἀρχή.

https://www.nli.org.il/en/manuscripts/NNL_ALEPH003891754/NLI#$FL50091259