Αφορμή της παρέμβασης είναι ακριβώς και μόνο αυτή η λίγο ελιτίστικη φράση που την επαναλάβατε άλλη μια φορά εσείς.
Σε τι ποσοστό αναφέρεται και σε τι βαθμό περιλαμβάνει ψάλτες που θεωρούνται καλοί και τους ακούμε σε ηχογραφήσεις και τους έχουμε και δασκάλους;
Και ποιοί είναι αυτοί οι λίγοι που ξεχωρίζουν; Μπορούμε να τους ακούσουμε κι αυτούς;
Το αν είναι ή αν φαίνεται ελιτίστικη αυτή η φράση, δεν ξέρω. Θα σας ρωτήσω όμως ευθέως αν είναι ψευδής.
Για μένα, το ζήτημα του μικροφώνου είναι ίσως το βασικό κριτήριο. Δεν εννοώ ότι πρέπει να καταργήσουμε τα μικρόφωνα. Εννοώ ότι ένας άνθρωπος που ασχολείται επαγγελματικά με την μουσική αυτή ΚΑΝΟΝΙΚΑ δεν θα πρέπει να
εξαρτάται απ' το μικρόφωνο.
Και ο λόγος είναι ότι αυτή η μουσική γράφτηκε για να εκτελείται χωρίς μικρόφωνο. Αυτό σημαίνει ότι κάποτε ψάλανε Πέτρο, Δανιήλ, Γρηγόριο, Κωνσταντίνο, Βιολάκη κλπ. κλπ. κλπ. ΧΩΡΙΣ μικρόφωνο. Και ψάλανε! Δεν κλάταραν την Μ. Τετάρτη π.χ. Επιμένω σε αυτό το σημείο διότι υπάρχουν άλλα είδη τα οποία γράφτηκαν και γράφονται έχοντας ως ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΗ την εκτέλεση με μικροφωνικές εγκαταστάσεις π.χ. ροκ (ηλεκτρική κιθάρα κ.λπ.). Εκεί, λοιπόν, το ίδιο το είδος
εξαρτάται (τεχνικά αλλά και αισθητικά) απ' τον ηλεκτρονικό ήχο.
Βλέπετε ότι χρησιμοποιώ τη λέξη εξάρτηση και στις δύο περιπτώσεις.
Η αλήθεια είναι, λοιπόν, πως έχουμε μία φωνητική μουσική που είναι προορισμένη να εκτελείται σε μεγάλους κλειστούς χώρους (και σε μικρούς βέβαια, αλλά σίγουρα και σε μεγάλους) με πολυπληθές κοινό, με εναλλαγή χορού και σολίστ (κυριαρχούντος όμως του σολίστ ή και μη υπάρχοντος καν χορού), a capella, με φυσικό ήχο. Λοιπόν; "Τί οὖν ἐροῦμεν πρὸς ταῦτα;" Δεν είναι πασιφανές ότι το μόνο ανάλογο που έχουμε είναι η όπερα; Η οποία βέβαια διαφέρει ριζικά σε δύο σημεία: α) έχει και ορχήστρα και μάλιστα μπροστά από τις φωνές β) οι φωνητικές απαιτήσεις της είναι δυσθεώρητες.
Πρέπει λοιπόν να καταλάβουμε ότι η εισαγωγή τού μικροφώνου ΑΛΛΑΞΕ και την ίδια την ψαλτική. Διότι όλα αυτά που μπορούν να ακουστούν με το μικρόφωνο και μάλιστα λεπτομερώς, πολύ απλά δεν ακούγονταν ή τουλάχιστον σε καμία περίπτωση έτσι. Αυτό θα μπορούσε να είναι και θετικό. Αλλά το καταφανέστατα αρνητικό είναι ότι οδηγηθήκαμε σε ένα ήχο ο οποίος έχει απωλέσει όλες τις φυσικές του ιδιότητες άρα και όλα τα φυσικά του πλεονεκτήματα· κυρίως αναφέρομαι στους αρμονικούς, που εκεί είναι όλη η ιστορία, και στον "συντονισμό" που δημιουργούν ο οποίος μετά γίνεται φορέας τού λόγου.
Εάν δεν μπορείς να παραγάγεις με το σώμα σου τους κατάλληλους αρμονικούς δεν ξέρεις να χειρίζεσαι το όργανο. Εννοείται ότι αυτό σε ένα βαθμό μπορεί να επιτυγχάνεται ακούσια, σε άλλους λιγότερο σε άλλους περισσότερο.
Τώρα, φυσικά και υπήρχαν μεγάλοι ψάλτες (εννοώ πραγματικά μεγάλοι) οι οποίοι έψαλαν με μικρόφωνα. Δεν είναι το ζήτημα να μηδενίσουμε. Το ζήτημα είναι να καταλάβουμε τι ρόλο παίζει το κάθε τι. Και μπορώ να πω ότι στην Πόλη (και στο Πατριαρχείο και γενικά) τα μικρόφωνα χρησιμοποιούνται με τέτοια φειδώ που διασώζουν την φυσικότητα του ήχου στον μέγιστο βαθμό. Αυτό είναι πολύ σημαντικό και δίνει και ένα μέτρο σύγκρισης. Είχα ακούσει προ μερικών ετών τον Σαρρή δεξιά και έναν Ελλαδίτη αριστερά στο Μπαλουκλί: η μέρα και η νύχτα. Ο Ελλαδίτης γκάριζε γιατί δεν ήξερε πώς να ακουστεί. Να η εξάρτηση, να η υποδούλωση στον τεχνητό ήχο.
Ίσως αυτοί οι λίγοι που ξεχωρίζουν δεν βγαίνουν να το διαλαλήσουν... Άλλωστε για σκεφτείτε: έχουμε αρκετό εγωισμό να πούμε στους άλλους συναδέλφους ότι ξέρουμε καλύτερα τη θεωρία, τα διαστήματα, την παράδοση... Αλλά να πούμε ότι έχουμε καλύτερη φωνή! Αυτό ούτε ο ψαλτικός εγωισμός δεν το δέχεται!
Θα παραθέσω ένα οπτικοαουστικό παράδειγμα αυτών που λέω. Προς Θεού, δεν έχω τίποτα με τον κ. Χαλδαιάκη ούτε τον ψέγω γι' αυτό που κάνει! Είναι άλλωστε αυτό που κάνουν όλοι! Έτυχε απλώς να μου έρθει αυτό το βίντεο στο μυαλό.