Δύο ακόμα προβληματισμοί για το θέμα:
α) Το Τυπικό Ρήγα προβλέπει ότι εάν έχουμε κάλλυβα αγίου σε μεθόρτο περίοδο ψάλλουμε απολυτίκιο του αγίου, κοντάκιο του αγίου και απολυτίκιο της εορτής. Εάν όμως συμπέσει μνήμη αγίου με δεσποτική εορτή (π.χ. Ανάληψη) μπορούμε να τηρήσουμε την ίδια σειρά υπό το σκεπτικό ότι τα κόλλυβα γίνονται για τον άγιο και όχι για την εορτή (όμοια σειρά δηλ. με τα απολυτίκια του μικρού εσπερινού και του τέλους του όρθρου) ή θα πρέπει απαραιτήτως να προταθεί το απολυτίκιο της εορτής;
β) Γιατί ο Ρήγας ενώ προβλέπει την ψαλμωδία μεθεόρτου απολυτικίου στα κόλλυβα δεν προτάσσει το αναστάσιμο απολυτίκιο εάν η μνήμη του αγίου συμπέσει με Κυριακή;
Αυτό που διάβασες στο τυπικό του Ρηγα
(και ισχύει γιά όλες τις δεσποτικές και Θεομητορικές εορτές, το οποίο δεν το αναλύει φυσικά), είναι το εξής.
Αν κοιτάξεις στα μεθέορτα όλων των Δεσποτικών και Θεομητορικών εορτών, σαν "και νυν" έχουν πάντα της εορτής. Του αγίου Στεφάνου π. χ. στον εσπερινό εχει δόξα του αγίου, και νυν της εορτής. Στα απόστιχα δόξα του αγίου, και νυν της εορτής. Κάθισμα στην 3η ωδή
(το ίδιο θα συνέβαινε αν ειχε και καθίσματα ψαλτηρίου) εχει 1ο & 2ο του Αγιου και σαν "και νυν" εχει της εορτής.
Ολο αυτό συμβαίνει μέχρι την Απόδοση της Εορτής. Μετά επανερχόμαστε στο συνηθισμένο. Με το ίδιο ακριβώς σκεπτικό, γίνεται και στα κόλλυβα των αγίων, όπως γράφει ο Ρήγας στο τυπικό και το οποίο τηρούμε και εμείς στον Αθωνα.
Στα μεθέορτα των Θεομητορικών εορτών, μπορείς να πείς για "και νυν" το "τη πρεσβεία" μιάς και αναφέρεται στην Παναγία. Επειδή όμως στα μηναίο, στα θεομητορικά μεθέορτα, σαν "και νυν" έχει πάλι της εορτής
(και όχι κάποιο από τα συνηθισμένα θεοτοκία), γιά τον λόγο αυτό, και στα κόλλυβα λέμε σαν "και νυν" το απολυτίκιο της εκάστοτε εορτής της Παναγίας.
Αυτό δεν συμβαίνει στά προεόρτια
(δεν χρησιμοποιούμαι σαν "και νυν" το προεόρτιο) γιά τον λόγο ότι δεν εχει εορταστεί ακόμα η εορτή
(ασχέτως αν στο μηναίο έχει σαν θεοτοκία τα προεόρτια.). Ενω, αντιθέτως, μετά την εορτή, εξακολουθούμε να την εορτάζουμε γιά μερικές μέρες.
Τα κόλλυβα, βασικά, γίνονται γιά την Κοίμηση του εκάστοτε Αγίου
(γιαυτό δεν κάνουμε κόλλυβο στις Δεσποτικές εορτές, στους Αρχαγγέλους, στα Γενέθλια Θεοτόκου & Προδρόμου, του Ευαγγελισμού, των Εισοδίων κ.λ.π.. Αντιθέτως, κάνουμε κόλλυβο και στις ανακομιδές των λειψάνων των αγιων. Σε κάποια αγιορείτικα κελιά κάνουν κόλλυβο σε όλες τις Θεομητορικές εορτές, "χάριν ευλαβείας" -δεν εννοώ το κτητορικό μνημόσυνο). Συνεπώς δεν μπορείς να χρησιμοποιήσεις τις Κυριακές το Αναστάσιμο απολυτίκιο μιάς και οι Κυριακές ούτε κόλλυβο δικαιολογούν, ούτε εχουν απόδοση εορτής όπως οι υπόλοιπες δεσποτικές και θεομητορικές εορτές. Οπότε, τα απολυτίκια των Κυριακών, δεν υπολογίζονται στα κόλλυβα σαν "και νυν"!!!
(Αν και θεωρητικά, όλες οι εορτές έχουν απόδοση, απλώς γίνεται αυθημερόν - όπως και η εορτή του Ευαγγελισμού στην οποία εχουμε απόδοση εορτής αυθημερόν, λόγω της Μεγάλης Τεσσαρακοστής).
Και μιά διευκρίνηση γιά τα κόλλυβα του Αγ. Δημητρίου. Βρέθηκα σε κάποια ενορία κατα την εορτή του Αγίου Δημητρίου. Οταν ήρθε η ώρα της ευλογήσεως των κολλύβων, ξεκίνησε ο 1ος ψάλτης και είπε το απολυτίκιο του Αγ. Δημητρίου και ο αριστερός είπε
σαν "δόξα" το κοντάκιο του σεισμού και σαν "και νυν" το "τη πρεσβεία". Αυτό είναι λάθος για τον λόγο ότι ούτε δεσποτική εορτή είναι η ανάμνηση του σεισμού, ούτε τα κόλλυβα γίνονται "εις τιμήν και μνήμην" του σεισμού, αλλά του Αγ. Δημητρίου.