Σε αυτό το μήνυμα ο κ. Θεοδωράκης κάνει λόγο για τροπολόγια. Μήπως γνωρίζει κανείς περισσότερα για αυτό το (άγνωστο σε εμένα) λειτουργικό βιβλίο; Βλέπω σ΄ αυτήν την σελίδα κάτι ρωσσικά και μια αναφορά σε σιναιτικό χφ.
Ευχαριστώ εκ των προτέρων!
Υπό έκδοσιν από τον Δ. Σκρέκα, όπως διαφαίνεται από πρόσφατη ανακοίνωσή του στην Αθήνα. Βλ. περίληψη εδώ (σελ. 14).
Εἶναι χειρόγραφο μὲ παλαιὰ τροπάρια κάθε εἴδους, συνήθως ἐκτὸς κανόνων (αὐτοὶ ἀποτελούσαν τὸ μεταγενέστερο κανανάριο). Στὴν ἐποχὴ τοῦ Τροπολογίου οἱ κανόνες ἦταν λίγοι.
Ὅταν τὸ χφ. ὀνομάζεται ἁπλῶς «τροπολόγιον» καὶ ὄχι «τροπολόγιον τοῦ μηνὸς Σεπτεμβρίου» (π. χ.), δὲν μπορεῖ νὰ περιλάβει πολλοὺς κανόνες, λόγῳ ἔκτασής τους.
Ἡ ἐποχή του πρέπει νὰ ἦταν ἀπὸ τὴν ἐμφάνιση τῶν τροπαρίων τὸν ε' αἰ. μέχρι τὴν ἀναφορά του στὸ τυπικὸ τῆς Εὐεργέτιδος τὸν ιβ' αἰ. (σσ. 365, 367 καὶ 369).
«τὰ δύο κανονάρια στίχοι 14200
τροπολόγιον νέον στίχοι 1200
τροπολόγιον παιαιόν στίχοι 8000
τῶν γ’ μεγάλων ἑορτῶν τὰς ιβ’
ἀναγνώσεις στίχοι 2000
τὰ νέα κανονάρια ....»
(Λόγοι ἁγίων πατέρων ἤγουν ἐκλογὴ χρήσεων, δι’ ὧν τὴν
ὅλην τῆς ἀποστολικῆς ἐκκλησίας δόξαν σαφῶς διδασκόμεθα,
τό τε τῆς θεολογίας φημὶ κήρυγμα καὶ τῆς θείας οἰκονομίας
τὸν λόγον καὶ τῶν ἄλλων ὀρθῶν τῆς ἐκκλησίας δογμάτων τὴν ἀκρίβειαν (ζ’-η’) αἰ. ἔκδ. F. Diekamp, Doctrina patrum de incarnatione verbi. Münster: Aschendorff, 1907 σ. 242.)
Βιβλιογραφία Τροπολογίου:
Π. Τρεμπέλα Ἐκλογὴ Ἑλληνικῆς ὀρθοδόξου ὑμνογραφίας ἔκδ. δ’ 2007 σσ. 31-34.
Ἀ. Ἀλυγιζάκη Ὀκταηχία 1985 σσ. 165-171.
A. Wade The oldest Iadgari (τροπολόγιον) The Jerusalem Tropologion, V-VIII c. στὸ Orientalia Christiana Periodica 50 (1984) σσ. 451-456.
Ὁ Wade ταυτίζει τὸ Ἱεροσολυμιτικό – Γεωργιανὸ κανονάριο ε’-η’ αἰ. (ἐκδεδομένο, ἄνευ κανόνων) μὲ τὸ παλαιότερο Ἱεροσολυμιτικὸ τροπολόγιο. Ὁ ἐῤῥανιστὴς τῆς Doctrina Patrum ζ’-η’ αἰ. διαχωρίζει τὸ παλαιὸ ἀπὸ τὸ νέο ἐπαυξημένο τροπολόγιο. Ἄρα τὸ τροπολόγιο προϋπῆρχε τῶν κανόνων (τέλη ζ’ αἰ.) περιέχοντας τροπάρια (ε’ αἰ. (Π. Τρεμπέλα Ἐκλογὴ Ἑλληνικῆς ὀρθοδόξου ὑμνογραφίας ἔκδ. δ’ 2007 σ. 168)).
Τὸ ἄρθρο τοῦ Wabe δὲν ἔχει ὑποσημειώσεις.
Ἡ μελέτη τῆς A. Nikiforova, "The Tropologion Sin.Gr. NE/MΓ 56-5 of the Ninth Century: New Source for Byzantine Hymnography", Scripta & e-Scripta, 12 (2013) εἶναι προσπελάσιμη ἐδῶ: https://www.academia.edu/5931009/Tr...linary_Studies._T._12._Sofia_2013._P._157-185
Τὸ ἄρθρο τοῦ Wabe δὲν ἔχει ὑποσημειώσεις.
Το συγκεκριμένο τροπολόγιο βρίθει κανόνων και στιχηρών... δεν είδα όμως καθόλου κοντάκια. Είναι αυτό αναμενόμενο λόγω της χρονολόγησης (9ος αιώνας);
Επίσης βρήκα ενδιαφέρουσα την χρήση ορισμένων τροπαρίων μετά το Ευαγγέλιο της λειτουργίας (εἰς τὴν σύναξιν).