Κατήντησε βαρετό και γραφικό η επίθεση εναντίον ενός μεγάλου διδασκάλου,και μάλιστα μεγαλύτερη μετά τον θάνατό του.
Δεν υπάρχει κανενός είδους επίθεση απέναντι σε έναν άνθρωπο που, αν μη τι άλλο, μελέτησε όσο λίγοι τη μουσική μας. Υπάρχει όμως κατά πρώτον κριτική στα πολλά σφάλματα που έχει το έργο του, σε ό,τι αφορά στη θεωρία. Και βέβαια -το μέγιστο όλων- η αλλοίωση του παραδοσιακού εκκλησιαστικού ύφους στην πράξη με τις εκτελέσεις του με τις τραβηγμένες από τα μαλλιά έλξεις, τα διπλά ισοκρατήματα κλπ., στοιχεία εντελώς εκτός παράδοσης. Να μην επαναλαμβανόμαστε, γιατί... "εμνήσθημεν ημερών αρχαίων": είναι πραγματικά σα να γράφουμε τα πρώτα μας μηνύματα στο forum αυτό, όπως πετυχημένα είπε κάποιος, και κανένας πιστεύω κανείς δεν θέλει να δει τον κύκλο αυτόν να επαναλαμβάνεται, έλεος...
Και το αστειότερο... πάρα πολύ ψάλτες εκτελούν τα κλασικά κείμενα σαν να είναι εμπλουτισμένα με σημάδια της παλαιάς παρασημαντικής.Αυθαιρεσία..???!!!
Αν και επαναλαμβανόμαστε για χιλιοστή φορά, να τα ξαναγράψουμε για τα καινούργια μέλη - μαθητές της γνωστής σχολής: αυτά που ονομάζετε εσείς "σημάδια της παλαιάς παρασημαντικής" δεν είχαν καθόλου την ενέργεια που νομίζετε στην παλαιά παρασημαντική. Αρμοδιότερος όλων φυσικά για το θέμα είναι ο Γιάννης ο Αρβανίτης, από τον οποίο μπορείτε να ζητήσετε να σας το επιβεβαιώσει. Όχι ότι είναι η πρώτη φορά που κάποιος ονοματίζει μια φωνητική ενέργεια με κάποια ονομασία που σήμαινε άλλο πράγμα στο παρελθόν, ούτε θεωρώ αυτό καθαυτό κατακριτέο, αλλά η διαφορά είναι πως οι παλαιοί γνώριζαν ότι άλλη σημασία είχε ένα σημάδι παλιά κι άλλη στην εποχή τους, ενώ οι μαθητές της γνωστής σχολής σήμερα νομίζουν ότι αν κάνουν κάποιοι κανα-δυο γυρίσματα στη φωνή, τότε...
"εκτελούν τα κλασικά κείμενα σαν να είναι εμπλουτισμένα με σημάδια της παλαιάς παρασημαντικής"!! Είναι φανερό ότι τα σημάδια αυτά σήμαιναν στην παλαιά παρασημαντική άλλης φύσεως πράγματα και όχι τις μικρολεπτομέρειες στα γυρίσματα της φωνής, που τους προσδίδει η γνωστή σχολή.
Θα μου πείτε, "πού το κακό να ονοματίζουμε κάποια ενέργεια με ονομασία βυζαντινή;" Δεν είναι κακό φυσικά αυτό. Το κακό αρχίζει από τότε που ονοματίζεις επιλεκτικά κάποια φωνητικά γυρίσματα και αποκλείεις άλλα σημαντικότερα, με αποκλειστικό σκοπό να δικαιολογήσεις την παρεκτροπή του εκκλησιαστικού ύφους που κάνεις στην πράξη, έτσι ώστε να ονομάσεις αυτή την πράξη ως "παραδοσιακή". Θα μου πείτε πάλι, "είναι η μόνη παρεκτροπή;". Όχι, αλλά η διαφορά είναι ότι οι υπόλοιποι που αυτοσχεδιάζουν, δεν χρίζουν εαυτούς παραδοσιακούς ψάλτες, ενώ η γνωστή σχολή μονίμως επαίρεται ότι ερμηνεύει τα μέλη "κατά το παραδοσιακό εκκλησιαστικό ύφος", ότι στην Αγία Ειρήνη "αναβιώνει η παράδοση" και τέτοια φαιδρά. Πείτε βρε παιδιά ότι πειραματιζόμαστε σε μια νέα μορφή της μουσικής, ότι κάνουμε, τέλος πάντων, κάτι δικό μας, να το δεχτώ. Όταν όμως λες ότι "εγώ εκφράζω την παράδοση", τότε αυτό έχει βαρύνουσα σημασία, πόσο μάλλον όταν η σύγκριση με αυθεντικούς φορείς της παράδοσης, είτε της Πόλης είτε του Όρους, βοά...
Το αστειότερο δε,ψάλλουν μουσικά χωρίς δομή,του Στανίτσα,Καραμάνη (μεγάλων ψαλτών που όμως δεν διδάχθηκαν απο βιβλία αναλελυμένης γραφής αλλά από κλασικά,όπου ταυτόχρονα δημιουργούν απορίες,όπως,από που οι τόσες αναλύσεις στις εκτελέσεις τους... αυθαιρεσία???) και άλλων, παρομοίου γραφής, με τα ατέλειωτα δίγοργα και τρίγοργα,...
Θα ήθελα ένα σχόλιο για τα ατέλειωτα δίγοργα και τρίγοργα του Φιρφιρή (πολύ περισσότερα από πατριαρχικούς ψάλτες) στις ηχογραφήσεις που έχουν εκδοθεί μάλιστα με επιμέλεια του Λυκούργου Αγγελόπουλου. Και γενικότερα για τα δίγοργα και τρίγοργα της αγιορείτικης μουσικής παράδοσης, που είναι καταγεγραμμένα σε βιβλία αναλελυμένης γραφής με αγιορείτικα μαθήματα. Αυτά είναι "αστειότερα" ή μήπως οι... αυθεντικοί ερμηνευτές τους;
...σπάζοντας κυριολεκτικά τη φωνή τους,κάτι το οποίο δεν το συναντά κανείς σε χορωδίες που είναι "απόγονες" του Σίμωνα Καρρά,όπου και οι πιό άσχετοι με τις μουσικές θεωρίες,τους βλέπεις να αναπαύονται και να "έρχονται" σε κατάνυξη.
Ροή και γλυκύτητα εις το μέλος... κάτι που τείνει να εξαλειφθεί από αρκετούς διδασκάλους.
Ροή και γλυκύτητα δίδαξαν πολλοί μεγάλοι ψάλτες, όπως ο Χρύσανθος Θεοδοσόπουλος, ο ταλαιπωρημένος σήμερα γερο Δανιήλ Δανιηλίδης και τόσοι άλλοι. Αυτό που ακούμε στις καραϊκές χορωδίες είναι μάλλον ένα νωθρό ύφος -και καλύτερα να σταματήσω εδώ τις παρομοιώσεις...-.
Το θέμα με τις χορωδίες της γνωστής σχολής είναι ότι σπάζουν τη φωνή τους εκεί που δεν χρειάζεται και δεν τη σπάζουν εκεί που χρειάζεται. Κι αυτό γιατί έχουν κάνει σύμβολο και πρότυπο μίμησης την ερμηνεία του Σίμωνα Καρά, ο οποίος, πέρα από τη θεωρητική του δεινότητα (με τα όποια σφάλματά της), δεν ήταν κάποιος σπουδαίος ψάλτης, ως γνωστόν. Αν όμως έχεις οδηγό κάποιον που δεν έψελνε σωστά, ούτε κι εσύ θα μάθεις να ψέλνεις σωστά...
Όσο για το αν κάποιος "αναπαύεται" ακούγοντας... καραϊκές χορωδίες (πολύ της μόδας έχει γίνει η μάλλον άστοχη αυτή έκφραση και δεν μου αρέσει, αλλά το προσπερνάμε...), εξαρτάται από το τι ακούσματα είχε προ αυτού: εάν είχε ωδειακά ακούσματα και ξερό ψάλσιμο, σίγουρα θα "αναπαύεται" με κάποια χορωδία καραϊκού τύπου. Εάν όμως έχει μπολιαστεί όχι με σύγχρονα και άοσμα αλλά με ζωντανά παραδοσιακά ακούσματα από ψάλτες του Πατριαρχείου, καλούς ψάλτες της Θεσσαλονίκης και ακούσματα από αγρυπνίες με παραδοσιακούς ψάλτες του Όρους, τότε, αν πάει ν' ακούσει καραϊκή χορωδία, μάλλον θα... αναπαυθεί εν ειρήνη!
Νέα μουσική μέθοδος=σημαντικές ελλείψεις οι οποίες οδήγησαν τους διδασκάλους σε αυθαιρεσίες.
Πολύ εύκολη κατηγορία για τη νέα μέθοδο, δηλ. κατευθείαν για τους Τρείς μεγάλους Διδασκάλους Χρύσανθο, Γρηγόριο και Χουρμούζιο, για να λέμε τα πράγματα με τ' όνομά τους. Δηλαδή ήταν προτιμότερη η παλαιά γραφή, που έκανες άνω της 20ετίας να μάθεις μουσική (να διαβάζεις εννοώ...) και στο τέλος σου έλεγε ο άλλος δάσκαλος ότι "όχι δεν είναι έτσι που τα έμαθες" και τρελαινόσουν;; (μια ιδέα μπορεί να πάρει κανείς από τον "κομμένο" πρόλογο του Θάμυρι στην Εισαγωγή του Θεωρητικού του Χρυσάνθου, έχει ανέβει και σε ΧΦ
εδώ). Οι ελλείψεις που διαπιστώνονται στους ψάλτες και οι υπερβολές δεν είναι θέμα της μουσικής μεθόδου των Τριών Διδασκάλων, αλλά θέμα παιδείας. Και η παιδεία φτιάχνεται (άλλωστε και ο Καράς τη νέα μέθοδο ακολουθεί...). Αυτό που δεν φτιάχνεται είναι αν ο τρόπος που μαθαίνεις να ψάλεις είναι εξαρχής εκτός αυτών που μας παρέδωσαν οι μεγάλοι φορείς της παράδοσης, αλλοιώνοντας το ύφος, βάζοντας μέσα πράγματα που δεν υπάρχουν και μη εκτελώντας άλλα βασικά. Το να συνεχίσεις να ψάλεις με τον τρόπο που ψάλεις, αλλά χωρίς υπερβολές, γίνεται με την κατάλληλη παιδεία. Το να αποβάλεις όμως στοιχεία αλλότρια του παραδοσιακού ύφους και να εισάγεις άλλον τρόπο φωνητικής ερμηνείας, απαιτεί να απαρνηθείς αυτά που ξέρεις, πράγμα δύσκολο... Αυτή είναι και η μεγάλη ζημιά που έκανε η γνωστή σχολή στη μουσική μας.